به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری صرع یا epilepsy چهارمین بیماری شایع و مزمن در جهان محسوب میشود که در گروه بیماریهای مغز و اعصاب قرار میگیرد. مشخصه این بیماری تشنج است که گاهی نیز با از دست دادن هوشیاری همراه میشود.
براساس مطالعات انجام شده، خطر مرگ زودرس در افراد مبتلا به صرع تا سه برابر بیشتر از افراد عادی است و سه چهارم (حدود ۸۰ درصد) افراد مبتلا به این بیماری ساکن در کشورهای کمدرآمد، درمان مورد نیاز را دریافت نمیکنند، این موضوع در صورتی است که ۷۰ درصد افراد مبتلا به صرع در صورت دریافت درمان مناسب، میتوانند بدون تشنج زندگی کنند.
طبق تحقیقات انجام شده بیش از ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند که از این تعداد یک سوم آنها با وجود دریافت درمانهای دارویی مختلف، دچار تشنجهای غیرقابلکنترل میشوند و هر سال ۴.۲ میلیون نفر به آمار مبتلایان به این بیماری، افزوده میشود. میانگین میزان ابتلای جهانی به صرع در کشورهای پیشرفته شش تا هفت مورد بهازای هر ۱۰ هزار نفر و در کشورهای در حال توسعه، ۴۹ مورد بهازای هر ۱۰ هزار نفر است.
براساس اطلاعات موجود، تعداد مبتلایان به این بیماری در ایران از متوسط جهانی بالاتر است و حدود ۷۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ به این بیماری مبتلا بودهاند. احتمال ابتلای تمام افراد به بیماری صرع وجود دارد، اما این بیماری بهطورمعمول بیشتر در کودکان سه تا شش سال و افراد بالای ۵۵ سال بروز میکند و براساس نتایج حاصل شده از تحقیقات مختلف، میزان ابتلای مردان به این بیماری بیشتر است. عوامل ناشناخته بسیاری برای ابتلاء به این بیماری وجود دارد، اما گسترش شهرنشینی در ۹۰ سال اخیر و زندگی به سبک غربی، حوادث ترافیکی، جنگها، بیماریهای مادرزادی و جسمی و عامل وراثت، از عوامل تأثیرگذار در ابتلاء به این بیماری به شمار میروند.
افزون بر مشکلات و عوارض بیماری صرع، چالشهای مختلف اجتماعی، مبتلایان به این بیماری را درگیر خود کرده است و وجود تبعیضها و قضاوتهای سایر افراد در دشوار کردن زندگی این بیماران و خانوادههای آنها بیتأثیر نیست. وجود نگرش منفی نسبت به این افراد یکی از بزرگترین چالشهای مبتلایان به این بیماری و خانوادههایشان محسوب میشود و نبود آگاهی نسبت به علائم، عوارض و عوامل تشدید این بیماری، منجربه پدیدآمدن مشکلاتی از جمله شرمساری اجتماعی، بدنامی، افت تحصیلی، گوشهگیری و خانهنشینی شده است.
بزرگترین مشکل بیماران مبتلا، نگرش منفی دیگران نسبت به آنها است. بیاطلاعی درباره بیماری و آمیختگی آن با خرافات، سبب بروز مشکلات متعددی مانند شرمساری اجتماعی، بدنامی ناشی از بیماری، طرد از اجتماع، مشکلات استخدام و افت تحصیلی، مشکلات ازدواج، از دست دادن صلاحیت رانندگی و حتی ترس از مرگ میشود و با توجه به افزایش روزافزون آمار مبتلایان به این بیماری، بیش از پیش آگاهیبخشی به افراد جامعه اهمیت مییابد.
براساس مطالعات انجام شده، بیماران مبتلا به صرع در معرض خطر ابتلاء به انواع گوناگونی از مشکلات روحیوروانی از جمله افسردگی، اضطراب و روانپریشی هستند، این خطر بسته به عواملی متعدد مانند شدت تشنج، سن بیمار و سابقه شخصی و خانوادگی ابتلاء به اختلالات روانپزشکی متغیر است. افسردگی و خودکشی در بیش از ۲۰ درصد افراد مبتلا دیده میشود و حدود ۷.۱ درصد بیماران مبتلا به صرع، دچار مرگ ناگهانی بدون علت مشخص میشوند.
چه عواملی منجر به ابتلاء به بیماری صرع میشود؟
جعفر مهوری، متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ بیماری صرع در گفتوگو با خبرنگار ایمنا، اظهار میکند: بعضی عوامل ازجمله آسیبهای ساختاری و ساختمانی مغز، ژنتیک، نقص ایمنی، بیماریهای عفونی و ابتلاء به بعضی بیماریها مانند آلزایمر و پارکینسون، میتواند از علل ابتلای فرد با بیماری صرع باشد، البته عوامل ناشناختهای نیز برای ابتلاء به این بیماری وجود دارد. از جمله آسیبهای ساختاری مغز میتوان به ضربههای زایمانی و ضربههای مغزی، تب و تشنج پیچیده در درازمدت اشاره کرد.
وی میافزاید: یکی از علل بسیار شایع تشنج، ابتلاء به یک بیماری مادرزادی است که با ابتلاء به آن قسمتی از نورونهای مغزی تغییر ماهیت میدهد و عملکرد خود را به خوبی انجام نمیدهد. بعضی از علل ناشناخته در طول زمان و افزایش علم بشر، خود را به صورت علل خاصی مانند نقصهای ایمنی نشان میدهد و تبدیل به علل شناخته شده میشود.
این فلوشیپ بیماری صرع با بیان اینکه عامل ژنتیک حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در ابتلای فرد به بیماری صرع تأثیرگذار است، تصریح میکند: بیماری صرع به صورت کلی به سه دسته یکطرفه، منتشر و صرعهای ناشناخته تقسیمبندی میشود و علائم بیمار درگیر با صرع، به نوع صرع وابسته است. صرعهای یکطرفه از یک جهت مغز آغاز میشود و میتواند به صورت علائم حرکتی و ناگهانی در طول چند ثانیه باشد.
امکان پیشگیری از ابتلاء به بیماری صرع وجود دارد؟
وی با بیان اینکه علائم صرع یکطرفه میتواند پیچیده باشد، ادامه میدهد: صرع یکطرفه میتواند به صورت احساسات غریب، آشناپنداری، ترس یا درد شکم خود را نشان دهد. با پیچیده شدن علائم این نوع صرع، حرکات غیرطبیعی در دهان و لب، سندروم لب پیشانی و علائم گیجگاهی بروز میکند و حملات تبدیل به حرکات بزرگ شده، سپس بیمار با سفت شدن بدن درگیر میشود و در مرحله آخر، بیاختیاری ادرار و کاهش سطح هوشیاری بروز میکند.
مهوری میگوید: در صرعهای منتشر، مغز به صورت ناگهانی تحریک میشود و بدون اینکه فرد متوجه تغییرات خود شود، بیمار به تشنج میرسد. صرعهای منتشر انواع مختلفی دارند که یکی از آنها بیشتر در کودکان چهار تا هشت ساله دیده میشود و به صورت مات شدن بروز میکند.
وی اضافه میکند: راهکارهای پیشگیری خاصی از ابتلاء به بیماری صرع وجود ندارد، اما میتوان با درنظرگرفتن عواملی، شدت این بیماری را کاهش داد. در ازدواجهای فامیلی و در صورت وجود یک بیمار دارای صرع، احتمال انتقال ۱۰ درصدی به فرزند وجود دارد. هنگام زایمان دقت بیشتری باید مد نظر قرار گیرد و آزمایشات غربالگری نیز در راستای پیشگیری از ابتلاء به این بیماری در دستور کار باشد.
پاسخگویی خوب بیماری صرع به دارو
این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه تشخیص اینکه فرزند چه فردی دارای ریسک ابتلاء به بیماری صرع است اهمیت بالایی دارد، اظهار میکند: در صورتی که زایمان به خوبی صورت گیرد، هیپوکسی بعد از زایمان دیده نشود، هر بیمار دارای تب و تشنج بلافاصله به پزشک ارجاع داده شود و فاکتورهایی مانند بیخوابی، استرس، استفاده از الکل و سیگارهای خاص و داروهای بدون تجویز پزشک، کاهش یابد، میتواند در کاهش ریسک ابتلاء به بیماری صرع تأثیرگذار باشد.
وی میافزاید: روند درمان این بیماری بر اساس علت ابتلاء به آن در نظر گرفته میشود. بیماری صرع، پاسخگویی بسیار خوبی نسبت به داروها دارد و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران مصروع به یک دارو جواب میدهند و برخی دیگر که طیف اندکی را شامل میشوند و نیازمند آزمایشات تشخیصی بیشتری هستند.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار جامعه ایمنا
نظر شما