به گزارش خبرنگار ایمنا، برای اینکه هر فرد زندگی پرنشاط توأم با سلامت و تندرستی داشته باشد، باید به‌طورمرتب ورزش کند. افراد به کمک ورزش می‌توانند اعتمادبه‌نفس خود را بالا برده و با بدنی سالم و روانی آرام از زندگی خود لذت ببرند. ورزش موجب می‌شود که آمادگی بدن برای انجام فعالیت‌های سنگین بیشتر شود، در نتیجه قدرت عضلانی قلب افزایش می‌یابد و بدن دیرتر خسته می‌شود.
تربیت‌بدنی در لغت به‌معنای پرورش بدن به کمک ورزش‌های مختلف است و اگر مجموعه این فعالیت‌ها متناسب با ویژگی‌های سنی انجام شود، فرد را برای یادگیری مهارت‌های مختلف ورزشی آماده می‌کند. حفظ سلامت، تعمیم بهداشت، رشد قوای جسمانی، کسب شادابی و نشاط، میل به موفقیت در وظایف حرفه‌ای و شغلی از اهداف مهم تربیت بدنی محسوب می‌شود. به گفته «سقراط» مهم‌ترین اصل در زندگی، سلامت و تندرستی است که می‌توان آن را از طریق فعالیت‌های بدنی به دست آورد.
تعریف ورزش و تربیت بدنی
- کلمه تربیت‌بدنی نمی‌تواند معرف و مبین کل ماهیت، نتایج و اثرات این علم باشد و نخستین مفهومی که در ذهن به وجود می‌آورد، رشد و پرورش جسمانی، بدون توجه به ویژگی‌های روانی است. «وست» و «بوچر» معتقدند که تربیت‌بدنی فرآیندی آموزشی و تربیتی است که هدف آن، بهبود بخشیدن به اجرا و رشد انسان از طریق فعالیت‌های جسمانی است و شامل کسب و پردازش مهارت‌های حرکتی، توسعه و نگهداری آمادگی جسمانی برای تندرستی و سلامت، کسب دانش‌های علمی درباره فعالیت‌های جسمانی و تمرین و توسعه تصور و ذهنیت مثبت از فعالیت‌های جسمانی به عنوان وسیله‌ای برای اجرا و عملکرد انسان است.
- در اصطلاح، ورزش مجموعه‌ای از فعالیت‌های سازمان یافته است که به منظور کسب مهارت‌های حرکتی، افزایش قابلیت‌های بدنی و ایجاد رقابت انجام می‌شود. در این فعالیت‌ها به مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی توجه می‌شود و از نظر روانی نیز می‌توان به ارضای جاه‌طلبی اشاره کرد. به همین دلیل برای رسیدن به اوج آمادگی ورزشی، گاهی بی‌توجهی به سلامتی و فشار بیش از حد ارگانیسم بدن به چشم می‌خورد، به این معنا که برای رسیدن به رکوردهای مطلوب، شاید اعمال خلاف مانند ایجاد شرایط غیرطبیعی و زیان‌آور در بدن، فشارهای نامطلوب فیزیولوژیکی، دوپینگ یا رفتار مغایر با شئونات انسانی و اخلاقی اتفاق بیفتد.
اهداف کلی تربیت بدنی
۱) اهداف جسمانی
- تقویت قوای عمومی بدن و ایجاد ورزیدگی و هماهنگی در بین اعضا و اندام‌ها به منظور برخوردار شدن از قدرت، سرعت، چابکی و مهارت
- ایجاد هماهنگی بین اعصاب و عضلات و تقویت قدرت تصمیم‌گیری و انطباق با شرایط
- ایجاد سرعت و مهارت در واکنش‌های عضلانی با حداقل مصرف انرژی
- ایجاد استقامت در برابر فشارهای جسمانی و کارهای طولانی و درازمدت
- ازدیاد نیروی بدنی و تأمین سلامتی و بهداشت بدن در برابر عوارض و بیماری‌ها
- اصلاح و بازسازی و ناتوانی بدن و توانبخشی به منظور رفع نواقص و نارسایی‌های فیزیکی و ایجاد بهره‌وری
۲) اهداف روانی
- کشف استعدادهای نهفته و شناخت استعدادهای روانی حرکتی و پرورش و شکوفایی قابلیت‌های ذاتی و استعدادهای خدادادی.
- تربیت شخصیت و پرورش روحیه تعاون، همیاری و اجتناب از خودپسندی و خودبزرگ‌بینی
- انگیختن فرد برای تحرک و جلوگیری از خمودگی، نگرانی‌های روانی، انزواجویی‌ها
- برقراری تعادل روانی و تعدیل عواطف و حالات روانی چون خشم، ناسازگاری و پرخاش
- تقویت و پرورش هوش و قوه کنجکاوی و توان برخورد با مسائل
۳) اهداف اجتماعی
- پرورش و پذیرش احترام به قوانین گروهی و مقررات اجتماعی
- پرورش توان مدیریت و حسن مسئولیت‌پذیری و قدرت سرپرستی و رهبری
- پرورش احساس نوع‌دوستی و جوانمردی و همدردی با مسائل و مشکلات جامعه
- پرورش نیروی بدنی مورد نیاز جامعه
- پرورش روحیه ایثار و ازخودگذشتگی
- احساس نشاط و شادابی و تعلیم آن به اجتماع
تاریخچه تشکیل تربیت‌بدنی در ایران
اولین سازمان رسمی متولی ورزشی در ایران سال ۱۳۰۶ که قانون اجباری کردن ورزش در مدارس تصویب شد به وجود آمد. به پیشنهاد وزیر وقت فرهنگ سیدمحمد تدین ورزش در برنامه درس مدارس به صورت رسمی قرار گرفت. نخستین انجمن تربیت‌بدنی ورزشی در اردیبهشت ۱۳۱۳ به طوررسمی در منزل حکیم‌الملک شکل گرفت. در این جلسه اولین تشکیلات رسمی تربیت بدنی با ریاست حسین علاء پی‌ریزی شد. انجمن ملی تربیت بدنی در ابتدا بیشتر تأکید بر ورزش مدارس و برگزاری مسابقات داشت و به مرور زمان تشکیل پیش‌آهنگی مطرح و در مهرماه ۱۳۱۳ نخستین انجمن تربیت مربیان ورزش و پیش آهنگی تشکیل شد. این انجمن در کنار انجمن ملی تربیت بدنی فعالیت‌های ورزشی در سطح خردسالان و نوجوانان را انجام می‌داد بعدها سازمان تربیت‌بدنی و پیش‌آهنگی ایران تشکیل و ادیب‌السلطنه به ریاست آن برگزیده شد مدت ریاست او شش سال طول کشید.
در سال ۱۳۲۰ مجدداً حسین علاء رئیس سازمان تربیت بدنی و پیش آهنگی شد از اقدامات وی دعوت چند کارشناس تیم ورزشی خارجی به کشور بود که این زمان را نقطه شروع فرهنگ ورزشی غربی در ایران می‌توان دانست. ارائه ورزش‌های کلاسیک غربی و استقبال مردم به ساخت اولین ورزشگاه به نام امجدیه در سال ۱۳۱۹ منجر شد که صرفاً به فوتبال و دو میدانی اختصاص داشت. در همین سال تربیت‌بدنی عمومی به عنوان بخشی که برای عامه مردم است استقلال خود را تحت عنوان انجمن تربیت بدنی اعلام کرد و ورزش در سطح نوجوانان و جوانان به وزارت فرهنگ که متولی آموزش و پرورش عمومی بود انتقال پیدا کرد. این اتفاق را می‌توان نخستین شکاف بین ورزش و تربیت‌بدنی دانست که باعث جدایی ورزش دانش‌آموزی از ورزش عمومی و قهرمانی شد.
در سال ۱۳۲۶ ایران به عضویت کمیته بین‌المللی المپیک درآمد. یک سال بعد ورزشکاران ایرانی در بازی‌های المپیک ۱۹۴۸ لندن حضور یافتند و حاصل این حضور کسب یک مدال برنز توسط جعفر سلماسی در وزنه‌برداری بود. در شهریورماه سال ۱۳۳۷ انجمن تربیت‌بدنی به «سازمان تندرستی و جوانان تربیت‌بدنی ایران» تغییر نام داد.
در اردیبهشت ۱۳۴۳ سازمان ملی تربیت‌بدنی و تفریحات سالم شکل قانونی گرفت و زیر پوشش وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت. این سازمان را یکی از معاونان وزیر عهده‌دار بود. در این زمان سازمان‌های دیگر مثل وزارت کار و کشاورزی و نیروهای مسلح برای خود بخش‌های مستقل تربیت بدنی داشتند.
در سال ۱۳۵۰ سازمان تربیت بدنی با تصویب در مجلس مستقل شد و زیر نظر نخست‌وزیر قرار گرفت. در تمام استان‌های کشور اداره کل تربیت بدنی تأسیس شد و فعالیت‌های ورزشی زیر نظر این اداره کل توسط هیئت‌های ورزشی انجام می‌شد که با فدراسیون‌های درونی در ارتباط بودند.
در سال ۱۳۵۳ (۱۹۷۴) هفتمین بازی‌های آسیایی در تهران برگزار شد.
سازمان تربیت بدنی چند سال قبل اقدام به ساخت مجموعه ورزشی آزادی کرد که شامل استادیوم صدهزار نفری، سالن ۱۲ هزار نفری، استخر سرپوشیده و پنج سالن برای بسکتبال، والیبال، تیراندازی، وزنه‌برداری، شمشیربازی، دو سالن تیراندازی و استادیوم دوچرخه‌سواری، دریاچه قایقرانی، زمین‌های روباز فوتبال، زمین هاکی روی چمن و چند زمین روباز است. پس از حضور کاروان ورزشی ایران در المپیک ۱۹۷۶ مونترال و عدم کسب نتیجه قابل قبول در مرداد ۱۳۵۵ سازمان تربیت بدنی منحل و به طور موقت زیر نظر آموزش پرورش قرار گرفت.
در سال ۱۳۵۶ این اقدام قانونی شد و به تصویب دو مجلس رسید. به موجب این مصوبه کلیه وظایف قانونی و اختیارات و دارایی‌های سازمان تربیت بدنی به وزارت آموزش پرورش معاونت ورزشی انتقال یافت.
پس از پیروزی انقلاب در خرداد ۵۸ به موجب مصوبه قانونی انحلال سازمان لغو و مجدداً تشکیلات مستقل تحت عنوان سازمان تربیت بدنی درآمد. که از سازمان‌های تابعه نخست وزیری به شمار می‌رفت.
در سال ۱۳۶۸ با حذف پست نخست‌وزیری در زمره سازمان‌های وابسته به نهاد ریاست‌جمهوری درآمد. ریاست این سازمان را یکی از معاونان رئیس‌جمهور برعهده دارد و تربیت بدنی آموزش پرورش همان سال ۵۸ زیر نظر وزارت آموزش پرورش (معاونت پرورشی) قرار گرفت و به نام اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش پرورش درآمد. در سال ۱۳۸۱ با طرح ادغام وظایف پرورشی با آموزشی و حذف معاونت پرورشی / معاونت مستقل وزارت آموزش پرورش با عنوان معاونت تربیت بدنی و تندرستی شناخته شد. اولین معاونت این وزارت دکتر سیدنصرالله سجادی ابلاغ خود را از وزیر وقت آقای حاجی دریافت کرد.
تشکیلات تربیت بدنی و ورزش در کشور
- متولی ورزش کشور سازمان تربیت بدنی بوده که اختیارات آن شامل موارد زیر است:
- هر گونه مسائل فنی و قانونی در ورزش با استفسار از این سازمان سندیت خواهد داشت
- صدور مجوز اماکن ورزشی و استخر از سوی این سازمان جنبه قانونی دارد
- صدور گواهینامه داوری و مربیگری نیز از سوی این سازمان جنبه قانونی خواهد داشت
- نمادی خلاصه از سلسله مراتب سازمان تربیت بدنی
اهداف تربیت‌بدنی در مدارس
- توسعه توانایی‌ها و مهارت‌های بنیادی در کودکان: کودکان با مجموعه‌ای از توانایی‌های حرکتی وارد دبستان می‌شوند، بنابراین فراهم کردن موقعیت‌های مختلف حرکتی در جهت توسعه هر چه بیشتر این توانایی‌ها، سبب پایه‌ریزی مهارت‌های بنیادی آن‌ها می‌شود. توسعه این توانایی‌ها به شکل‌های مختلف امکان‌پذیر است که عبارتند از: فعالیت‌های حرکتی مانند انواع راه رفتن، دویدن، جهیدن و لِی‌لِی کردن، فعالیت‌های مهارتی مانند پرتاب کردن، شوت کردن، دریبل کردن، گرفتن توپ، طناب‌بازی، بالا رفتن و پایین آمدن، آویزان شدن و حمل وسایل اشیا، فعالیت‌های غیرحرکتی مانند خم شدن، پیچ و تاب دادن بدن، کشش بدن، حفظ تعادل بدن، فعالیت‌های ژیمناستیکی و شیرین‌کاری مانند حرکت‌های تطبیقی و شکل‌سازی.
- توسعه قابلیت‌های جسمانی در کودکان و نوجوانان: کودکان، به‌ویژه در دوران دبستان، مراحل رشد و تکامل را طی می‌کنند و اندام‌های گوناگون بدن آن‌ها در حال رشد است. بنابراین افزایش و توسعه قابلیت‌های جسمانی در این دوران لازم و ضروری است و باید این هدف در برنامه‌های حرکتی کودکان گنجانده شود. این قابلیت‌های جسمانی عبارت است از: قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، استقامت عمومی بدن، سرعت، تعادل، هماهنگی، چابکی، عکس‌العمل و حفظ حالت بدن در شکل طبیعی. اگر کودکان این قابلیت‌ها را در دبستان افزایش دهند، وقتی که به دوره راهنمایی می‌رسند، وضع جسمانی مناسبی خواهند داشت. در این صورت هدف آموزشی دوره راهنمایی باید بیشتر بر یادگیری مهارت‌ها تأکید داشته باشد.
- توسعه مهارت‌های ورزشی در نوجوانان و جوانان: دوران نوجوانی، به‌ویژه جوانی، مناسب‌ترین زمان برای یادگیری و توسعه مهارت‌های ورزشی است. بنابراین در برنامه آموزشی نوجوانان و جوانان باید آن را هدف اصلی قرار داد.
علت نامگذاری روز تربیت بدنی
تاریخچه ورزش در ایران قدمت طولانی دارد، اما انتخاب ۲۶ مهر به عنوان روز تربیت بدنی پشتوانه تاریخی ندارد و انتخاب چنین تاریخی به عنوان روز ورزش و تربیت بدنی به اتفاق خاصی در این تاریخ وابسته نیست. نامگذاری روز تربیت بدنی و ورزش در ایران از سال ۱۳۸۳ صورت گرفته و هر سال با برنامه‌ها و رویدادهای مهم ورزشی اهمیت این روز را یادآور می‌شوند.
نظر شما