به گزارش خبرنگار ایمنا، برای شناخت علائم سرطان خون ابتدا باید این نوع سرطان را بهتر بشناسیم؛ سرطان خون یا لوسمی، سرطان بافت‌های خون‌ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است. انواع بسیاری از سرطان خون وجود دارد همچنین، سرطان خون در کودکان نیز شایع است. سرطان خون معمولاً گلبول‌های سفید خون را درگیر می‌کند. گلبول‌های سفید خون شما مبارزان قدرتمند عفونت هستند که به طور طبیعی در بدن رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند، زیرا بدن شما به آنها احتیاج دارد اما در افراد مبتلا به سرطان خون، مغز استخوان، گلبول‌های سفید خون غیرطبیعی تولید می‌کند که عملکرد صحیحی ندارند.
علائم و نشانه‌های سرطان خون با توجه به مرحله بندی لوسمی متفاوت می‌باشد. بسیاری از افراد غالباً در مراحل اولیه ابتلاء به انواع خاصی از سرطان خون علائمی را تجربه نمی‌کنند یا علائم به آرامی بروز می‌کنند. لوسمی میلوئید حاد (AML) و لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) از انواع سرطان خون هستند که خیلی سریع‌تر پیشرفت می‌کنند و علائم ممکن است سریع‌تر از لوسمی مزمن تشدید شوند.
انواع مختلف سرطان خون از یک تغییر یا جهش در ژن شروع می‌شوند. در عمل، تمام این جهش‌های ژنی به دلایلی رخ می‌دهند که علت آن به طور کامل مشخص و یا قابل کنترل نیست. با وجود نشناختن جزئیات این بیماری، عواملی مانند سن، جنس، نژاد، سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض اشعه یا مواد شیمیایی، برخی شرایط جسمانی و درمانی وجود دارند که احتمال بروز سرطان‌های خون را افزایش می‌دهند.
عوامل خطرزا برای هرکدام از انواع سرطان خون تفاوت‌های مختصری دارند، به عنوان مثال میلوم، بزرگسالان و مردان را درگیر می‌کند و در افرادی با زمینه نژادی آفریقایی-کارائیب، بیشتر دیده می‌شود درحالی‌که لنفوم هوچکین (نام نوع خاصی از لنفوم) به طور معمول در دو محدوده سنی بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی و در افراد بالای ۵۰ سال، شایع است و به طور عمده در کسانی دیده می‌شود که از قبل مشکلاتی در دستگاه ایمنی بدن دارند. درباره این بیماری با علی درخشنده، فوق تخصص خون و سرطان‌شناسی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چند نوع سرطان خون وجود دارد؟
سرطان خون به دو دسته عمده لوسمی و لنفوم تقسیم می‌شود. لوسمی سیستم خونی و مغز استخوان را و لنفوم به صورت عملی سیستم لنفاوی را درگیر می‌کند و هر دو جزو سرطان خون تقسیم بندی می‌شوند.
ژنتیک و بیماری‌های ژنتیکی در بروز سرطان خون تأثیر دارد؟
علل ژنتیکی و توارث کمتر از پنج درصد در بروز سرطان‌های خون نقش دارند و بیشتر مواردی هستند که بیماری ژنتیکی شناخته شده باشند مانند سندروم داون و یا بیماری‌هایی که با اختلال ترمیم DNA همراه هستند. بیشتر از ۹۵ درصد سرطان‌های خون معمولاً زمینه ارثی و ژنتیکی ندارند و عاملی که باعث بروز این بیماری می‌شود اکتسابی است.
از عوامل اکتسابی شناخته شده در ایجاد سرطان خون می‌توان به مصرف سیگار، الکل، دخانیات، زندگی بدون تحرک، آلوده کننده‌های محیطی و استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی اشاره کرد. علت مهم دیگر در ایجاد سرطان خون افزایش سن است و هرچه سن افزایش پیدا کند میزان بروز سرطان خون نیز افزایش پیدا می‌کند.
آیا می‌توان از بروز سرطان خون پیشگیری کرد یا ریسک ابتلاء به آن را کاهش داد؟
پیشگیری از سرطان خون تقریباً غیرممکن است؛ زیرا بسیار غیرقابل پیش‌بینی است و معمولاً به صورت حاد ایجاد می‌شود. اما می‌توان با داشتن سبک زندگی سالم ریسک ابتلاء به آن را کم کرد. داشتن زندگی سالم، تغذیه سالم و رژیم غذایی مناسب، پرهیز از فست‌فودها، نوشابه‌های انرژی‌زا، ترک سیگار و الکل، استفاده از سبزیجات و میوه‌های تازه در کاهش بروز سرطان نقش دارند.
دلایل ابتلای کودکان به سرطان خون چیست و روند درمان آنها چگونه است؟
شایع‌ترین بدخیمی که در اطفال وجود دارد و تشخیص داده می‌شود سرطان خون است. این بیماری در کودکان علائم مختلفی دارد و در اغلب اوقات علائم همسان نیستند. علائمی مانند ضعف، خستگی، تپش قلب، تعریق، ایجاد لکه‌ها و کبودی‌های روی بدن، خون‌ریزی مکرر از بینی، خون‌ریزی هنگام مسواک زدن از دهان و دندان و ایجاد کبودی با کوچک‌ترین ضربه به بدن می‌تواند از علائم اولیه سرطان خون باشد.
برخلاف تصور عموم و هراسی که از این بیماری وجود دارد با پیشرفت‌های حاصل شده یکی از درمان پذیرترین بیماری‌ها به ویژه در اطفال است و هرچه سن ابتلاء به این بیماری پایین‌تر باشد میزان علاج نیز افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از موارد سرطان‌های خون علی‌الخصوص سرطان‌هایی که در اطفال به وجود می‌آید با درمان دارویی، بستری، شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان بهبودی قطعی می‌یابد و این درصد موفقیت به دلیل درمان‌های جدید و پیشرفت علم است. دوره درمان این بیماری طولانی است و بین شش ماه تا یک سال به طول می‌انجامد و همچنین بسیار پرهزینه است.
آیا سرطان خون در بزرگسالان درمان پذیر است؟
میزان بروز سرطان خون در بزرگسالان تقریباً دو برابر میانگین است و اصفهان یکی از شهرهایی است که در آن میزان بروز سرطان حاد خون در بزرگسالان زیاد است، منظور از بزرگسالان افراد بالای ۱۸ سال هستند. بسته به نوع سرطانی که ایجاد می‌شود و شرایط بیمار ازلحاظ جنسیت و سن، وضعیت عملکرد قلب، کبد و کلیه در درمان و میزان پاسخ به درمان متفاوت است.
با درمان‌های جدیدی که در حال حاضر استفاده می‌شود از سنین ۱۸ سال به بالا بیماری حدود ۶۵ تا ۷۰ در صد بیماران با درمان اولیه خاموش می‌شود و یک درصد بعد از درمان اولیه به پیوند مغز استخوان نیاز پیدا می‌کنند و یک درصد نیز به درمان نگهدارنده خوراکی به مدت دو الی سه سال نیاز دارند که براساس زیر گروه بیماری متفاوت است. نسبت به گذشته با پیشرفت‌های جدیدی که ایجاد شده میزان پاسخ به درمان افزایش پیدا کرده و عوارض بیماری نیز کمتر شده است.
در وضعیت شیوع کرونا چه توصیه‌ای به بیماران سرطان خون دارید؟
مهم‌ترین عاملی که در بهبود بیماران سرطانی نقش دارد روحیه بیمار و امید به آینده است. در حال حاضر که اپیدمی کرونا وجود دارد بیماران سرطانی به دلیل نوع بیماری و داروهایی که مصرف می‌کنند شدیداً مستعد ابتلاء به کرونا هستند. کرونا در این دسته از بیماران معمولاً عوارض بسیار شدیدتری دارد به همین جهت توصیه می‌شود که اگر ممنوعیت پزشکی برایشان وجود ندارد حتماً سه دوز واکسن کرونا را تزریق کنند و توصیه‌هایی که راجع به فاصله گذاری اجتماعی می‌شود را به درستی انجام دهند. از خانه خارج نشوند و اتاق ایزوله داشته باشند، به هیچ عنوان با افراد مشکوک به بیماری کرونا تماس نداشته باشند، از حضور در مهمانی‌ها، مراسم و مکان‌های شلوغ اجتناب کنند.
نظر شما