به گزارش خبرنگار ایمنا، یکم مردادماه سالروز شهادت سومین شهید هسته‌ای ایران است؛ داریوش رضایی‌نژاد که در سال ۱۳۹۰ به ضرب گلوله توسط عاملان موساد ترور شد. تروریسم در ایران پدیده‌ای بدون مرز بوده که تمام آحاد ملت را در برگرفته است؛ از دولت‌مردان تا مردمان عادی، همگی در لیست ترور جای داشته‌اند. از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون بیش از ۱۷ هزار نفر قربانی ترور شده‌اند، آماری که نشان می‌دهد، ایران اسلامی بزرگ‌ترین قربانی تروریسم در جهان است.
همزمان با سالگرد شهادت داریوش رضایی‌نژاد، یکی از شهدای ترور، پای گفت‌وگو با مهدی منتظری، دکتری علوم سیاسی و استاد دانشگاه نشستیم تا ضمن بررسی سابقه ترور در ایران، نگاهی به مؤلفه‌های ترور و اهدافی که در پس این واژه نهفته است، داشته باشیم.
ترور در فرهنگ و عرف سیاسی چه معنایی دارد؟
ترور در فرهنگ سیاسی به احساس ترس معنی شده است. واژه تروریسم عقیده داشتن بر لزوم آدم‌کشی، تهدید و ایجاد خوف و وحشت در میان مردم، برای نیل به هدف‌های سیاسی، یا برانداختن حکومت و در دست گرفتن زمام امور دولت یا تفویض آن به گروه دیگری معنا شده است. واژه ترور از زبان فرانسه به زبان فارسی راه یافته است و در زبان فرانسه و انگلیس نیز به معنای ترس و وحشت به کار برده می‌شود.
واژه دیگری نیز به نام تروریسم دولتی داریم، به این معنا که دولت‌ها به صورت سازمان‌یافته و تثبیت شده از طریق اعمال قدرت به حذف فیزیکی افراد می‌پردازند که از جمله آنها می‌توان به اقدامات تروریستی اسرائیل اشاره کرد.
تاریخ ترور در ایران به چه زمانی برمی‌گردد؟
سابقه ترور به شکل امروزی را در دوران قاجار شاهد بوده‌ایم. این شیوه در دوره قاجار و علیه چهره‌های مختلف بسیار به کار برده می‌شد. رضاخان نیز طراحی ترور شهید سیدحسن مدرس را انجام داد که البته در اجرا موفق نبود و مدرس از آن جان سالم بدر برد. از سویی به طور شایع و فراوان فعالیت‌هایی نیز در قالب ترور و توسط گروه‌هایی همچون فداییان اسلام انجام می‌شد که با حکم شرعی و دلیل فقهی اتفاق می‌افتاد و به همین خاطر ترور محسوب نمی‌شود.
بیشترین ترورها در ایران در چه تاریخی اتفاق افتاد؟
بعد از پیروزی انقلاب، ایران صاحب رکورد قربانیان غیرنظامی ترور در جهان شد. بیشترین میزان ترور در جهان از آن زمان تا به بعد در ایران شکل گرفت. بعد از پیروزی انقلاب، شاهد فعالیت گروه‌های متعدد که با پشتوانه قدرت‌های خارجی و عملیاتی برخی همسایگان مانند رژیم صدام یا رژیم سعودی بوده‌ایم که حرکت‌های تروریستی بسیاری را در کشور آغاز کردند و برخی از شاخص‌ترین چهره‌های علمی، نظامی و سیاسی کشورمان را به شهادت رساند. شهید مرتضی مطهری، شهید سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی، شهید محمد مفتح که از شاخص‌ترین چهره‌های علمی کشور بودند و همچنین شهید محمدولی قرنی که رئیس ستاد مشترک ارتش و یک نظامی نخبه بود نیز توسط این گروه‌ها ترور شدند؛ به عبارتی ضربه‌هایی که این ترورها در اوایل انقلاب به پیکره نظام ایران وارد کرد، ضربه‌های جبران‌ناپذیری در مسیر حرکت این نظام بود.
دلیل این میزان از ترور در بعد از انقلاب اسلامی را چه می‌دانید؟
انقلاب اسلامی پایان مبارزه برای ملت ایران نبود، بلکه آغاز راه مجاهدت و نبرد حق علیه باطل و مبارزه با استکبار جهانی بود، بنابراین دشمنان کوردل برای ضربه زدن به این انقلاب دست به اقدامات تروریستی زدند.
چه گروه‌های تروریستی در ایران فعالیت داشتند؟
سازمان منافقین که خود را سازمان مجاهدین خلق می‌نامد، بیشترین نقش را در عملیات‌های تروریستی در ایران داشته و شماری از برجسته‌ترین چهره‌های انقلاب را به شهادت رسانده است.
گروهک تروریستی جندالشیطان یا به قول خودشان جندالله به سرکردگی عبدالمالک ریگی که از سوی سازمان‌های جاسوسی اسرائیل حمایت می‌شد، از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹، دست‌کم ۲۴ عملیات تروریستی در چابهار و زاهدان و سایر شهرهای منطقه انجام داد که منجر به شهادت حداقل ۲۱۰ نفر از مردم بی‌گناه شده است.
گروهک تروریستی جیش‌الظلم یا جیش العدل هم پس از نابودی جندالله، با سازمان‌دهی دوباره اعلام موجودیت و شروع به فعالیت کرد. این گروهک تروریستی دست‌کم در چند مورد علیه نیروهای مرزبانی ایران اقدام کرد و موجب شهادت چندین مرزبان ایرانی شد.
گروه موسوم به حزب دموکرات در منطقه غرب از ابتدای انقلاب اسلامی و بعد کوموله فعال بود و در چند سال اخیر هم گروهک تروریستی پژاک به آنها اضافه شده است، به‌طوری که در سال‌های اخیر این گروهک دست به آشوب، ناامنی و اقدامات تروریستی زیادی زده است و تا سال ۱۳۹۶ عامل شهادت بیش از ۳۰۰ شهروند ایرانی و همچنین مجروح شدن بیش از ۲۵۹ نفر دیگر شد. علاوه بر این در کارنامه این گروهک تروریستی ۲۴۸ مورد درگیری مسلحانه، ۷۱ مورد مین‌گذاری، ۵۳ مورد عملیات ترور، ۹ مورد بمب‌گذاری و ۸۰ مورد تهدید و ارعاب دیده می‌شود.
کدام شهر در کشور شاهد بیشترین میزان ترور بوده است؟
تهران به عنوان پایتخت ایران بیشترین عملیات‌های تروریستی را به خود دیده است. بیشتر اقدامات تروریستی به شیوه بمب‌گذاری و در مراکز پرتردد شهر صورت می‌گرفت. تنها در یک مورد بمب‌گذاری کور در پایتخت، در میدان توپخانه سابق بمبی با وزن حدوداً ۱۵۰ کیلوگرم منفجر شد که موجب شهادت حدود ۶۰ نفر و مجروح شدن حدود ۸۰۰ نفر شد.
در سال‌های اخیر شاهد نفوذ پدیده ترور به حوزه دانشمندان هسته‌ای بوده‌ایم، این ترورها از سوی چه گروه‌ها یا سازمان‌هایی و با چه هدفی انجام می‌شود؟
در موج اخیر ترور با نوعی ترور سازمان‌یافته دولتی مواجه هستیم. نمونه‌ای خاص که در مقایسه با ترورهایی که توسط گروه‌های سیاسی، برانداز و تجزیه‌طلب اتفاق می‌افتاد، بسیار متفاوت است. این گروه تروریستی سازمان‌یافته دولتی توسط رژیم صهیونیستی مدیریت می‌شود که به طراحی و اجرای تروریسم دولتی در دنیا مشهور است. تروریسمی که یک دولت آن را پشتیبانی می‌کند و سرویس‌های امنیتی یک دولت ترورهای آن را طراحی و اجرا می‌کنند. ترور دانشمندان و پژوهشگران حوزه هسته‌ای ما که آخرین آن ترور شهید محسن فخری‌زاده بود، مصداقی از نمونه‌های تروریسم دولتی در جهان است که بسیاری از قربانیان آن جمهوری اسلامی ایران و ملت ما بوده است.
نظر شما