دوز سوم واکسن کرونا؛ شاه کلید مبارزه با «اومیکرون»  

به گزارش خبرنگار ایمنا، ویروس خستگی‌ناپذیر کرونا دو سالی است که تمام دنیا را گرفتار کرده است، این ویروس مرموز در این مدت با موج‌های سهمگین و جهش‌هایی چون آلفا، بتا، گاما، لامبدا و دلتا ظاهر شده و جان بسیاری را گرفته و تعداد بیشماری را نیز مبتلا کرده است. جدیدترین جهش کرونا " اومیکرون" است، ویروسی‌که به‌گفته متخصصان سرعت انتقال آن بسیار بالاست و شمار مبتلایان به این سویه در مدت دوتا سه روز دو برابر می‌شود. سردرد، خستگی، کم‌اشتهایی، سوزش گلو و سرفه‌های خشک، بدن درد و ضعف عمومی و تب ملایم از علائم اصلی ابتلاء به اومیکرون به شمار می‌رود،

سازمان جهانی بهداشت ۲۶ نوامبر (پنج آذر) سویه اومیکرون را پنجمین نوع نگران کننده ویروس کرونا اعلام کرد. این سویه جدید که برای نخستین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شده باعث نگرانی بسیاری از کشورها شد و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت تاکنون در بیش از ۸۹ کشور جهان شناسایی شده است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) اعلام کرد که در هفته‌های گذشته تا ۲۵ دسامبر (چهارم دی) ۵۹ درصد از موارد ابتلای جدید به کرونا در این کشور را ابتلاء به سویه اومیکرون تشکیل داده است.

اومیکرون که در نخستین روز دسامبر (۱۰ آذر) در آمریکا شناسایی شد اینک به سویه غالب کرونا در این کشور بدل شده است. در همین حال دو کشور سوئیس و هلند نیز اعلام کرده‌اند که اکنون اومیکرون به سویه غالب در این کشورها تبدیل شده و اکثر موارد ابتلاء به کرونا را از آن خود کرده است. سویه جدید ویروس کرونا اومیکرون بعد از گذر از کشورهای مختلف، وارد کشور ایران شد، این سویه به دلیل قدرت انتشار بالا نگران کننده است، اما کارشناسان بهداشتی از مردم می‌خواهند به جای نگرانی، برای تزریق واکسن به ویژه دوز سوم درنگ نکنند تا شاهد موج دیگری از بیماری کووید ۱۹ نباشیم. واکسن، فاصله گذاری اجتماعی و ماسک از راهکاری‌های پیشگیری است.

سویه غالب در ایران همچنان دلتا است

هفتم دی ماه امسال بود که طلعت مختاری آزاد عضو کمیته علمی کشوری کرونا در خصوص اینکه در حال حاضر هنوز سویه غالب در ایران، دلتا است گفته بود: در مورد عفونت‌های تنفسی، محدود کردن انتقال ویروس از یک منطقه به منطقه دیگر، غیرممکن است. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ کشور، سویه اومیکرون را گزارش کرده‌اند. اولین مورد شناسایی شده سویه اومیکرون در ایران، مسافری بود که از امارات آمده بود و سیستم کنترل امارات برای مسافران ورودی و خروجی، بسیار قوی است بنابراین یک مسافر می‌تواند در لحظه ورود، تست منفی کرونا داشته باشد اما پس از چند روز و تکثیر ویروس، تست او، مثبت شود.

وی تاکید کرده بود ایران جدا از دنیا نیست. طبیعتاً ویروس اومیکرون در ایران وجود دارد و تعداد موارد ابتلاء به آن در حال افزایش است اما با توجه به پیک پنجم و ابتلای تعداد زیادی از مردم و نیز با واکسیناسیون مناسبی که در کشور انجام شد، امیدواریم شرایطی همانند کشورهای اروپایی نداشته باشیم.

این استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص ویروس دلمیکرون گفته است: ویروس کرونا همانند آنفلوانزا در حال تغییر است و دانشگاه علوم پزشکی در مورد ویروس‌های مهم، توالی‌یابی را انجام می‌دهد. ویروس دلمیکرون تاکنون مورد تأئید کمیته بین‌المللی ویروس‌شناسی و سازمان جهانی بهداشت قرار نگرفته است. برای کرونا و همه جهش‌های آن، توصیه‌ها یکسان است. استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری و عدم حضور در تجمعات بزرگ و تزریق واکسن، بهترین راه‌های مقابله با کرونا است.

گسترش گونه جدید کرونا و لغو و تأخیر پروازها

بر اساس داده‌های پایگاه «فلایت اِوِر» (FlightAware) گسترش گونه جدید ویروس کرونا موسوم به اومیکرون، سه‌شنبه هفتم دی ماه امسال و برای پنجمین روز متوالی، موجب لغو حدود سه هزار پرواز و به تأخیر افتادن بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ پرواز دیگر در سراسر جهان شد. افزایش شمار مبتلایان به کووید -۱۹، بار دیگر صنعت هوانوردی در جهان را با بحران روبه‌رو ساخت. طبق داده‌های فلایت اِوِر که به صورت لحظه‌ای وضعیت ترافیک هوایی را رصد می‌کند، شیوع سویه اومیکرون، روز سه‌شنبه موجب لغو دو هزار و ۹۶۹ پرواز و تأخیر ۱۱ هزار و ۵۱۲ پرواز در جهان شد.

اطلاعات ارائه شده نشان می‌دهد که روز دوشنبه در مجموع سه هزار و ۲۶۰ پرواز لغو شد که حدود نیمی از آن (یک هزار و ۴۷۴ پرواز) در آمریکا بوده است. روندی که از روز جمعه آغاز شده و همچنان ادامه دارد. بر اساس این گزارش بیشترین فرودگاه‌هایی که شاهد لغو و تأخیر پروازها بودند، فرودگاه‌های آسیایی هستند. به این ترتیب در مبدا پروازها، فرودگاه‌های جاکارتا، پکن و شانگهای و در مقصد، فرودگاه‌های پکن، جاکارتا و سیاتل بیشترین لغو پروازها را ثبت کردند. همچنین خطوط هوایی چاینا ایسترن و ایرچاینا به ترتیب شاهد ۴۲۶ و ۱۹۶ لغو درخواست پرواز بوده‌اند.

لغو مجدد پروازها به دلیل افزایش دوباره شمار مبتلایان به کووید، در حالی است که بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی نسبت به بازگشت به فعالیت‌های عادی و جبران خسارات پیشین، به ویژه به دلیل کاهش مسافران در روزهای پایانی سال گذشته، امیدوار بودند. علاوه بر لغو پروازها، بسیاری از مسافران نیز، به دلیل نگرانی از ابتلاء به ویروس کرونا، به ویژه سویه اومیکرون، اقدام به لغو سفرهای خود کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، در حال حاضر سیاست کلی خطوط هوایی بر درخواست گواهی اثبات واکسیناسیون علیه کووید -۱۹ و جواب منفی آزمایش پی‌سی‌آر پیش از سوار شدن به یک پرواز بین‌المللی استوار است؛ حال آنکه آنتونی فائوچی رئیس مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا، درخواست پی‌سی‌آر برای سفرهای داخلی در این کشور را نیز پیشنهاد کرده است. در حال حاضر نرخ واکسیناسیون در ایالات متحده ۶۱ درصد است که در مقایسه با کشورهای دیگر همچون پرتغال (۸۸ درصد)، شیلی (۸۷ درصد) و اسپانیا (۹۰ درصد) نرخ پایینی است در نتیجه پیشنهاد فائوچی احتمالاً حمایت نخواهد شد.

تولید کیت تشخیص سریع جهش اومیکرون برای اولین بار در ایران

دیروز هشتم دی ماه بود که در خبرها اعلام شد شرکت "سلامت الکترونیک برکت"، در جشنواره ابوریحان لوح افتخار شرکت فناور برتر را به عنوان اولین تولیدکننده کیت‌های تشخیص سریع کرونا در کشور و جلوگیری از خروج ارز و کاهش قیمت تست‌های مولکولی دریافت کرد. شرکت سلامت الکترونیک برکت در سال گذشته در زمان شیوع بیماری کرونا به عنوان اولین تولیدکننده کیت‌های تشخیص COVID-۱۹ مبتنی بر آنتی ژن اقدام به تولید این کیت کرد که در آن زمان جزو سه کشور اصلی تولیدکننده این کیت در جهان بود و از واردات این نوع کیت از کره جنوبی به صورت انبوه به دلیل تولید داخل این کیت توسط این مجموعه جلوگیری می‌شد.

پس از آن با تولید روزانه ۲۰۰ هزار عدد از این کیت توسط این شرکت، وزارت بهداشت آن را به صورت گسترده در تمام مراکز بهداشتی کشور توزیع کرد و مورد استفاده قرار گرفت. همچنین این کیت‌ها در طرح شهید سلیمانی به صورت گسترده جهت قطع سریع زنجیره آلودگی استفاده شد. در این خصوص در تنوع تولید کیت‌های تشخیصی و آزمایشگاهی توسط این شرکت در حوزه کرونا، این شرکت موفق به تولید کیت تشخیص سریع N و S مبتنی بر آنتی ژن شده است که همزمان به تشخیص دو پروتئین اسپایک و نوکلئوکپسید می‌پردازد که در نوع خود در جهان برای اولین بار تولید شده، دقت تشخیص ویروس کرونا را به شدت بالا برده و قادر به بررسی سویه‌های مختلف ویروس کرونا است.

در موازات جشنواره ابوریحان از کیت تشخیص سریع جهش‌های اومیکرون رونمایی شد که در تشخیص سویه اومیکرون دارای حساسیت و دقت بالایی بوده و امکان این امر را دارد که در کمتر از ۲۰ دقیقه تشخیص سویه اومیکرون را انجام داده، به سرعت، زنجیره آلودگی را قطع کند و در این شرایط بحرانی به جهت تشخیص سریع و غربالگری دقیق و اطمینان از عدم گسترش آلودگی مورد استفاده قرار گیرد.

واکسن کرونا راهکار مهم برای پیشگیری از ابتلاء

متخصصان عفونی تاکید دارند سرعت انتقال این ویروس بالا است بنابراین توصیه‌های بهداشتی باید بیش از پیش رعایت شود، هرگونه گردهمایی خانوادگی خطر ابتلاء به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد لذا باید از دورهمی و حضور در تجمعات پرهیز شود. تزریق واکسن کرونا را برای پیشگیری از ابتلاء به بیماری کووید ١٩ مهم است و افرادی که یک دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند برای تزریق دوز دوم و کسانی که هر دو دوز واکسن را زده‌اند برای دریافت دوز سوم به پایگاه‌های واکسیناسیون مراجعه کنند، همچنین از واکسن نزده‌ها هم باید برای تزریق واکسن اقدام کنند.

کارشناسان بهداشتی اعلام کردند رعایت پروتکل‌ها و تزریق کامل واکسیناسیون را تنها راه پیشگیری از همه‌گیری بیشتر اومیکرون و همچنین خطرات ناشی از آن است و مردم با رعایت توصیه‌های بهداشتی و تزریق واکسن سویه جدید را جدی بگیرند. برای پیشگیری از ابتلاء به کرونا به ویژه با سویه جدید «اومیکرون» و شاید سویه‌های دیگر، ضروری است تا محافظت‌های لازم از سوی مردم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شود.

نوع واکسن‌های تزریقی مناسب برای دوز سوم

برای کادر درمان و گروه‌های پرخطر در صورت تزریق واکسن‌های غیرفعال از جمله سینوفارم، بهارات و برکت در دوز سوم همان واکسن‌ها یا آسترازنکا و سوبرانا پلاس تزریق می‌شود. کسانی که دوز اول و دوم، واکسن‌های آسترازنکا و اسپوتنیک‌وی تزریق کرده‌اند، می‌توانند آسترازنکا یا سوبراناپلاس دریافت کنند. البته این افراد می‌توانند بدون در نظر گرفتن نوع واکسن تزریق شده در نوبت اول و دوم، واکسن بوستر را انتخاب کنند. سالمندان هم همان واکسن‌هایی را دریافت می‌کنند که در دوز اول برایشان تزریق شده است. البته سالمندانی که سایر پلتفرم‌های واکسن از جمله پروتئین نوترکیب و آدنوویروس (آسترازنکا، اسپوتنیک‌وی و پاستوکووک) را دریافت کرده باشند و فعلاً نیازی به تزریق دوز سوم ندارند.

با وجود مطالعات انجام شده درباره اثربخشی کمتر واکسن سینوفارم نسبت به دیگر واکسن‌های دنیا تاکنون گزارشی مبنی بر ایجاد مشکل در روند ایمنی‌زایی ایرانیان اعلام نشده است. همان طور که در دنیا از واکسن‌های متفاوتی استفاده شد، در ایران هم با توجه به در دسترس بودن این واکسن، بالاترین میزان تزریق با سینوفارم انجام شد. سینوفارم در بسیاری از کشورها تزریق شده و سازمان بهداشت جهانی آن را تأئید کرده است.

ایمنی ۱۰ هفته‌ای دوز سوم واکسن کرونا در برابر اومیکرون

با گسترش سویه امیکرون در جهان مقامات بهداشتی به سرعت در حال واکسیناسیون مردم با دوزهای تقویتی (دوز سوم) واکسن کرونا هستند. گرچه سویه جدید قابلیت گریز از ایمنی ناشی از واکسن‌های موجود را دارد، اما متخصصان می‌گویند تزریق واکسن می‌تواند خطر ابتلاء به کرونای شدید و نیز بستری شدن در بیمارستان را کاهش دهد.

تحقیقات جدید دانشمندان انگلیسی نشان می‌دهد ایمنی ایجاد شده پس از تزریق دوز سوم واکسن در برابر سویه امیکرون تنها ۱۰ هفته دوام می‌آورد. در این مطالعه دانشمندان اقدام به مطالعه بیش از ۱۴۷ هزار مبتلا به سویه دلتا و ۶۸ هزار مبتلا به سویه امیکرون کردند. محققان دریافتند سه واکسن آسترازنکا، فایزر و مدرنا توانایی کمتری برای مقابله با سویه امیکرون نسبت به سویه دلتا دارد.

دانشمندان مشاهده کردند میزان ایمنی بخشی واکسن در افراد پس از ۱۰ هفته از تزریق دوز سوم به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. برای مثال، افرادی که دو دوز اولیه خود را آسترازنکا دریافت کرده بودند، ۲ تا ۴ هفته پس از تزریق دوز سوم واکسن فایزر یا مدرنا باعث ایمنی بخشی ۶۰ درصدی در برابر سویه امیکرون در آن‌ها شده بود. با این حال، ایمنی ایجاد شده در بدن این افراد با گذشت ۱۰ هفته کاهش شدید یافته و به ۳۵ تا ۴۵ درصد رسید.

همچنین افرادی که دو دوز اولیه خود را واکسن فایزر تزریق کرده بودند، دوز تقویتی باعث ۷۰ درصد ایمنی در آن‌ها در برابر سویه امیکرون شده بود که این سطح از ایمنی بخشی پس از گذشت ۱۰ هفته به ۴۵ درصد کاهش یافته بود. تحلیل داده‌ها از سوی متخصصان حاکی از آن بود که افرادی که به سویه امیکرون مبتلا می‌شوند ۵۰ تا ۷۰ درصد کمتر از سویه دلتا امکان بستری شدن در بیمارستان به دلیل شدت بیماری را دارند.

این میزان بسیار بیشتر از مطالعات دانشمندان دانشگاه کالج سلطنتی لندن بود که نشان می‌داد خطر بستری شدن به دلیل ابتلاء به سویه جدید ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر است. دانشمندان نگران هستند ناتوانی واکسن کرونا در ایجاد ایمنی بلندمدت در برابر سویه امیکرون احتمالاً نیازمند تزریق دوزهای بیشتری از واکسن خواهد بود. هم اینک بسیاری از کشورهای ثروتمند غربی در حال تزریق دوز سوم واکسن به مردم خود هستند. این در حالی است که بسیاری از کشورهای فقیر هنوز در ابتدای راه واکسیناسیون دو دوز اولیه هستند.