به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، مداخله مستقیم بانک مرکزی ترکیه در بازارهای ارزی برای کاهش یک درصدی نرخ بهره در ۱۸ نوامبر سال جاری و القای پیام کاهش مجدد این نرخ در طول دسامبر به بازارها، با موجی از احتکار دلار و نیز اعتراضات عموم مردم این کشور نسبت به عملکرد اقتصادی رئیس‌جمهور وقت، رجب طیب اردوغان، همراه بوده است حال آنکه اردوغان خود مشکلات لیر را به اختلالات وارده از سوی خارجیان و حامیان آن‌ها در اقتصاد ترکیه نسبت می‌دهد. کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی با ارزان‌تر شدن پول برای استقراض و در نتیجه پایین آمدن ارزش آن نسبت به دیگر ارزها همراه است.
کاهش نرخ بهره و سقوط ارزش لیر
کاهش نرخ بهره در زمان پایین بودن نرخ تورم و تلاش برای رشد اقتصادی مشکل‌ساز نخواهد بود چرا که در این موارد مصرف‌کنندگان نسبت به دریافت وام‌های خرید و صاحبان مشاغل برای دریافت وام‌های گسترش کسب‌وکار و استخدام نیروی کار جدید تشویق و ترغیب می‌شوند. از سوی دیگر کاهش نرخ بهره، ارزان‌تر و در نتیجه رقابتی‌تر شدن صادرات یک کشور در مقایسه با سایر کشورها را به دنبال دارد و به این ترتیب به رشد اقتصادی منجر می‌گردد. با این وجود خروج تورم از حالت عادی به دنبال شرایط جاری فعلی در جهان، با تحت فشار مالی قرار گرفتن اقتصادهای جهانی به دنبال تنگناهای زنجیره تأمین و کمبود مواد خام همراه است. لذا لیر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تحت تأثیر شرایط ناگوار اقتصادی با کاهش نرخ بهره، ارزش خود را از دست داده است.
علاوه بر این، تورم سالانه قیمت‌های مصرف‌کننده در ترکیه نزدیک به ۲۰ درصد بود، یعنی چهار برابر بیشتر از نرخ هدف پنج درصدی. با این حال با کاهش چهار درصدی هزینه‌های استقراض این کشور توسط بانک مرکزی در ماه سپتامبر، نرخ بهره معیار ترکیه به ۱۵ درصد رسید و واقعیت این است که کاهش نرخ بهره در زمان بالا بودن تورم منجر به افزایش تورم می‌شود. در چنین شرایطی علی‌رغم اقدامات سایر اقتصادهای نوظهور هم‌چون روسیه، کره‌جنوبی، مجارستان، مکزیک و برزیل در زمینه افزایش نرخ بهره در راستای مهار تورم، اردوغان با اعتقاد بر این امر که کاهش نرخ بهره منجر به تقویت رشد اقتصادی و صادرات، همچنین ایجاد اشتغال می‌شود، از افزایش نرخ بهره امتناع ورزید. این اقدام با رشد ۷.۴ درصدی اقتصاد ترکیه در سه ماهه سوم سال نسبت به سال گذشته و نیز قدرتمند شدن صادرات همراه بود ولی ارزش لیر را پایین آورد.
تأثیر سقوط ارزش لیر بر زندگی ساکنان ترکیه
در شرایط عادی، رشد سالم اقتصادی باید با بهبود استانداردهای زندگی همراه باشد با این وجود افزایش تورم مانع بزرگی در این زمینه به حساب می‌آید. از سوی دیگر با پایین آمدن ارزش لیر و به دنبال آن کاهش قدرت خرید با این ارز، کسب‌وکارهای وابسته به کالاهای وارداتی در ترکیه با هزینه‌های بالاتری روبه‌رو هستند و این هزینه‌های بالاتر مستقیماً از سوی شرکت‌ها به مصرف‌کنندگان انتقال می‌یابد. این امر خصوصاً خانواده‌هایی با درآمد پایین را تحت تأثیر قرار می‌دهد چرا که این قشر ملزم به تهیه اقلام ضروری خود هم‌چون غذا و انرژی با قیمت بالاتر هستند.
علاوه بر این سقوط ارزش لیر با کاهش میزان ارزش پس‌اندازها، دارایی‌ها و درآمد ساکنان ترکیه همراه است و نیز برای اقتصاد وابسته به تأمین‌های مالی خارجی ترکیه نیز مشکل‌ساز است زیرا از دست رفتن ارزش لیر در برابر دلار آمریکا باعث می‌شود شرکت‌هایی که بدهی‌های خود را به دلار دریافت کرده‌اند با هزینه‌های بازپرداخت بیشتری مواجه شوند.
تأثیر سقوط ارزش لیر بر اقتصاد
بسیاری از تحلیلگران جهانی بر این باورند که مشکلات لیر بر اقتصاد ترکیه در سه ماهه چهارم سال جاری تأثیری منفی خواهد داشت و به احتمال زیاد اقتصاد این کشور در این دوره با انقباضی شدید مواجه می‌شود چرا که در حال حاضر نیز اثرات ناشی از سقوط شدید ارزش لیر در چند هفته اخیر بر اقتصاد کشور کاملاً مشخص است. با این وجود اردوغان که در سخنرانی ۲۲ نوامبر خود اعلان "جنگ اقتصادی استقلال" کرده و قول داده بود ترکیه پیروز این میدان باشد، همواره بر عقاید خود نسبت به کاهش نرخ بهره پافشاری می‌کند تا جایی که مسئولین به این باور رسیده‌اند که وی در حال آزمایش دیدگاه سیاست‌گذاری پولی غیرمتعارف خود است. واقعیت این است که بانک‌های مرکزی تعیین‌کننده سیاست نرخ بهره هستند و اردوغان با اخراج رؤسای بانک مرکزی ترکیه بر این باور دامن می‌زند؛ چرا که از دست رفتن استقلال بانک‌های مرکزی سرمایه‌گذاران را دچار نوعی جهش و اضطراب مبنی بر این امر می‌کند که به جای مبانی اقتصادی، اهداف سیاسی تعیین‌کننده سیاست نرخ بهره کشور باشند.
بحران ارزی ترکیه و سقوط مجدد لیر
از زمان آخرین بحران ارزی ترکیه از سال ۲۰۱۸، لیر کمابیش در حال کاهش بوده است و در کنار کاهش نرخ بهره بانک مرکزی از تنش‌های مداوم میان آنکارا و واشنگتن، همچنین کاهش ذخایر ارزی آسیب دیده است. در راستای جبران این آسیب‌ها دولت ترکیه پس از هشت سال بی‌تفاوتی دست به مداخله زد و با فروش ذخایر ارزی گران‌بها و دلارهای آمریکایی سعی در تقویت ارز خود داشت. ارزش لیر به دنبال این اقدام شاهد افزایشی موقت و پس از آن کاهش مجدد بود. در حال حاضر لیر ترکیه به پایین‌ترین نرخ خود در برابر دلار آمریکا رسیده است، با این حال اردوغان هیچ نشانه‌ای از معکوس کردن تفکر نامتعارف خود در مورد نرخ‌های بهره یا تغییر رویکردش نسبت به بانک‌های مرکزی که با نظرات او مخالف هستند نشان نداده است.
نظر شما