تاثیر شهرنشینی بر سیمای مسکن غنا

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، آکرا پایتخت غنا در اواخر قرن نوزدهم پیشرفت قابل توجهی را تجربه کرد که طی آن، مردم به توسعه خانه‌های اجتماعی پرداختند. اما به مرور زمان و در پی افزایش جمعیت شهری، این خانه‌های مسکونی تغییرات قابل توجهی را متحمل شدند و حتی خانه‌هایی به سبک جدید، جای خرابه‌های آن‌ها را گرفتند. خانه‌های اجتماعی قرن نوزدهم، یک محوطه باز را در مرکز خود احاطه می‌کرد و فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی متعددی را در بر می‌گرفت.

اغلب ساکنان این خانه‌ها از آشپزخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی مشترکی برخوردار بود و تنها محل خواب و استراحت آن‌ها از هم جدا ساخته می‌شد. اما با گذشت زمان و به پیروی از خانه‌های مدرن سایر نقاط دنیا، ساختمان‌های اجتماعی آکرا نیز به تدریج جای خود را به خانه‌هایی کوچک‌تر و مرتفع‌تر داد و حریم خصوصی از هویت دوباره‌ای در ساخت و سازها برخوردار شد در نتیجه این جنبش، هر روز بر میزان سکونت افراد غریبه در مجتمع‌های مسکونی افزوده می‌شود حال آن که در خانه‌های اجتماعی سابق، اغلب افرادی از یک قوم و با آئین شبیه به یکدیگر سکونت می‌گزیدند.

پایتخت غنا یکی از آخرین کلانشهرهای جهان بود که جنبش شهرنشینی را تجربه کرد و این اتفاق، در اواخر قرن نوزدهم رخ داد که بسیاری از افراد بیگانه برای برخورداری از فرصت‌های بیشتر از روستاها به آکرا مهاجرت می‌کردند. این افراد در ابتدا، خانه‌هایی اجتماعی شبیه به منازل خود در حومه‌ها را بنا می‌کردند، اما به مرور زمان و در پی افزایش جمعیت، دیگر ساختمان‌های بزرگ با محوطه‌های مشترک نمی‌توانست پاسخگوی افزایش جمعیت باشد.

البته این رویداد، تنها مربوط به غنا و پایتخت آن نبود بلکه در میان بسیاری از اقوام جهان نظیر ایگبو در نیجریه و مطماطه در جنوب تونس نیز اتفاق افتاد. تا اواخر قرن نوزدهم، مردم این نقاط دنیا به داشتن خانه‌هایی اجتماعی با محوطه‌های مشترک تمایل داشتند اما افزایش جوامع باعث شد آپارتمان‌های مدرن جای این خانه‌ها را بگیرد. با این حال غنا پیشرو خانه‌های اجتماعی است که بسیاری از خانه‌های باستانی آن به این سبک، در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

در واقع، زندگی شهری الگوی خانه‌های اجتماعی را به نوع جدیدی تبدیل کرد که این اتفاق، متأثر از استعمار اروپا، معماری به سبک غرب را در کشورهای دیگر جهان نظیر غنا، نیجریه و تونس ترویج داد. ابتدا، خانه‌های بزرگ و ویلایی به منازلی دو طبقه و کوچک‌تر تبدیل شد و هر روز سازه‌ها، از ارتفاع بیشتری برخوردار می‌شد از سوی دیگر به سبک خانه‌های اروپایی، استفاده از چوب در نمای سازه‌ها به تدریج جای خود را به سنگ و دیگر پوشش‌های سخت داد.

خانه‌هایی که تا پیش از این بین ۱۰ تا ۱۵ اتاق را در بر می‌گرفت اکنون با حداکثر ۱۰۰ متر مربع مساحت، تنها دو تا سه اتاق را در خود جای می‌دهد. دیگر اثر زیادی از محوطه‌های باز به چشم نمی‌خورد و بالکن‌هایی کوچک، امکان تنفس در هوای آزاد را برای ساکنان فراهم می‌آورد.

تا اواخر قرن نوزدهم و حتی تا چند دهه اول قرن بیستم، مردم غنا در محوطه‌های باز مشترک به تعامل می‌پرداختند، زن‌ها دوش به دوش یکدیگر در یک آشپزخانه بزرگ، وعده‌های غذایی را تهیه می‌کردند و بچه‌ها در حیاط به بازی مشغول می‌شدند اما امروزه هر خانواده به دور از سایرین، در محیط خصوصی منزل خود، تمام فعالیت‌های فوق را انجام می‌دهند و همسایه‌ها اغلب با هم بیگانه‌اند یا به ندرت با هم به تعامل می‌پردازند.

افزایش جمعیت شهرنشینی در شهرهای غنا به خصوص در آکرا بین سال‌های ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۹ به اوج خود رسید به طوری که طی این سال‌ها، مقامات افزایش جمعیت در پایتخت را حدود ۵۷ درصد تخمین زده‌اند. این وضعیت، باعث شده معماران شهر به سمت احداث خانه‌هایی با کمترین مساحت و در عین حال بیشترین ارتفاع گرایش پیدا کنند تا بیشترین سازگاری را بین فضا و جمعیت به وجود آورند.

بسیاری از محققان پیش‌بینی کرده‌اند که تا یک دهه آینده اثر زیادی از خانه‌های اجتماعی آکرا باقی نماند و آسمانخراش‌های مرتفع سراسر شهر را در بر گیرد.