به گزارش خبرنگار ایمنا، مذاکرات وین که از ۱۳ فروردین ماه آغاز شد، امروز به حساسترین نقطه خود نزدیک شده است؛ زیرا پس از برگزاری پنج دوره از نشستهای مذاکره کننده، کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا خواستار تداوم گفتوگوهای سازنده و احیای معاهده بینالمللی برجام بوده و در مجموع اکثر نمایندگان کشورهای عضو برجام به نتیجه گفتوگوها خوشبین هستند.
حسن روحانی، رئیس جمهور اسلامی ایران پیشتر از شکسته شدن تحریمهای ظالمانه آمریکا خبر داده و در اظهارات خود وعده داده بود که دولت دوازدهم با همفکری و اجماع، تحریمها را پایان خواهد. چنین رویکرد مثبتی نسبت به آینده و لغو تحریمها و احیای برجام تا جایی ادامه داشت که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در سخنان خود از آمادگی مقامات کشورش برای لغو تحریمها علیه ایران خبر داد. وی پس از این سخنان، اعتراف کرد که کارشناسان آمریکایی پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده بودند.
توافق هستهای ایران تاکنون فراز و نشیبهای زیادی داشته و امروز، پس از سه سال، اعضای کمیسیون مشترک برجام به همراه هیئتی به نمایندگی از دولت جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در وین در حال یافتن راهکاری برای بازگرداندن واشنگتن به این توافق هستند.
حالا ۹۰ روز است که بازرسان آژانس از اقدامات ایران در مراکز هستهای خود بی خبر هستند و مایلند بار دیگر بتوانند نظارتها بر فعالیتهای تأسیسات هستهای ایران را از آغاز کنند. آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تعامل با تهران مهلتی ۳۰ روزه گرفته تا در این بازه زمانی، اختلافات بین ایران و طرفهای برجام بر سر نحوه برداشتن تحریمها حل شود.
دشواری مذاکرات وین به این علت است که باید تعیین شود چه مکانیسمی برای جلوگیری از نقض مجدد تعهدات از سوی آمریکا لازم است. موضوع تفکیک بین تحریمهای هستهای و سایر تحریمها ابزاری در دست مقامات آمریکایی است که با استفاده از آن بتوانند در آینده بدون خروج از برجام، عین همان تحریمها را مجدداً بر ایران تحمیل کند؛ لذا باید هشیار بود تا بار دیگر تحریمهای هستهای با عناوین دیگری از جمله تروریسم و حقوق بشر بر ایران تحمیل نشود.
باید دید دولت میتواند با توجه به نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری، تحریمهای ظالمانه علیه تهران را تعلیق کند و رونق را به اقتصاد و امید را به کشور باز گرداند؟
روند مذاکرات وین مثبت است
علیرضا محرابی، کارشناس مسائل بینالملل دراینباره به خبرنگار ایمنا میگوید: در حال حاضر خوشبینی نمایندگان کشورهای عضو برجام نسبت به مذاکرات وین نشان میدهد که روند مذاکرات مثبت است.
به گفته وی، تمدید توافقنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ایران در راستای تسریع احیای برجام است و در صورتی که تعهدات لازم از سوی کشورهای عضو برجام به ایران داده شود، قطعاً تهران نیز به تعهدات برجامی خود باز خواهد گشت.
به گفته این کارشناس مسائل بینالملل به همان میزان که آمریکا نگران توافقی موقت با ایران است، تهران نیز نسبت به احیای برجام تردید دارد؛ بنابراین لازم است تا مجلس سنای آمریکا تمهیدات لازم را لحاظ کند تا رئیس جمهور بعدی نتواند بار دیگر برجام را برهم بزند.
محرابی خاطرنشان میکند: آمریکا انتظار دارد احیای برجام در شورای عالی امنیت ملی ایران بررسی و تصویب شود تا دولت بعدی ایران هم نتواند با تصمیمات خاصی، این توافقات و مذاکرات را زیر سوال ببرد.
احیای برجام نزدیک است
دیاکو حسینی، تحلیلگر ارشد مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری نیز به ایمنا میگوید: طبق اطلاعات منتشر شده، جهتگیری کلی مذاکرات رو به جلو بوده و بخش بزرگی از گفتوگوها به پایان رسیده و تفاهمهای کلی در ارتباط با نحوه اقداماتی که باید طرفین انجام بدهند تمام شده است؛ البته همچنان جزئیاتی باقی مانده که مربوط به بخشی از تحریمهایی است که ایران و آمریکا تفسیرهای مختلفی درباره ماهیت آن دارند.
به گفته وی، رویکرد ایران در این گفتوگوها حداکثری است؛ یعنی همه تحریمهایی که در دوره ترامپ و قبل از آن ناقض برجام بودند و با مفاد آن تناقض داشتند، رفع شود؛ اما دولت آمریکا سعی کرده تا جایی که ممکن است امتیازهای کمتری به تهران بدهد. به عقیده من بخش بزرگی از کار تمام شده و این جزئیات تا آینده نزدیک یعنی کمتر از یک ماه، به کلی برطرف میشود.
حسینی در پاسخ به این سوال که میتوان به دور بعدی مذاکرات وین در خصوص احیای برجام میتوان امیدوار بود یا خیر؟ گفت: ما به احیای برجام نزدیک هستیم و برای اختلافات باقی مانده هم راهی پیدا خواهد شد. با توجه به اینکه طرفین اراده قوی برای ادامه مذاکرات دارند، میشود امیدوار بود که این گفتوگوها به نتیجه برسد، اما مسئله باقی مانده زمان بوده و اینکه این اتفاق در چه مقطعی خواهد افتاد.
به عقیده وی، دولت جو بایدن برای بازگشت به برجام با فشارهای زیادی روبهرو بوده و فکر میکند باید به این سوال جواب بدهد که آیا این برجام موقعیت آمریکا نسبت به ایران را بهتر کرده است یا بدتر؟ بایدن تلاش میکند تا درون آمریکا نشان دهد که آتش برجام به نفع منافع ملی واشنگتن بوده و اهرمهای بیشتری در موقعیت این کشور قرار داده و ایالات متحده را در پیگیری سایر منافعش بهتر کرده است.
تحلیلگر ارشد مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری در ادامه گفت که بایدن از ابتدا مصمم بود تا جایی که ممکن است تحریمها علیه ایران حفظ شود تا بتواند منتقدان داخلی خود را مجاب کند که همین موضوع باعث شد، بخشی از تحریمها را حفظ کند، اما طرف ایرانی از چنین موضوعی مطلع بوده و به همین دلیل زیر بار آن نرفته و با نگاه حداکثری خواستار حذف کلی تحریمهای برجام شدهاند.
بدون لغو تحریمها امکان پیشرفت در مذاکرات وجود نخواهد داشت
حسینی معتقد است آمریکاییها در رفع تحریمها مصممتر شده و به خوبی میدانند، بدون لغو تحریمها امکان هیچگونه پیشرفتی در رابطه با مسائل امنیتی و منطقهای وجود نخواهد داشت.
به گفته وی، اتفاقات آینده میتواند این موضوعرا تعیین کند که چقدر آمریکا به این رویکرد پایبند بوده و اگر برای مثال در ماههای آینده تنش بین تهران و واشنگتن در ابعاد و زوایای مختلف بقدری افزایش پیدا کند، پایبندی آمریکا به اجرای تحریمهای لغو شده هم، کمتر میشود.
این تحلیلگر ارشد مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری خاطرنشان میکند: آمریکا از لحاظ سیاسی حق دارد تحریمها را اجرا کرده یا لغو کند؛ به این معنا که ایالات متحده جدای رفتارهای حقوقی و لغو رسمی و قانونی برجام به لحاظ سیاسی، میتواند قانون شکنیهایی را انجام دهد. اینکه این کار را انجام بدهد یا نه بستگی به این دارد که روابط ایران و آمریکا در هفتهها و ماههای بعد چه مقدار سازندگی داشته و در مسیر درست جلو برود و طرفین را از روند احیای برجام و لغو تحریمها از نگاه آمریکا راضی نگه دارد.
نظر شما