آشفته بازار دندان‌پزشکی حاصل نپرداختن به بهداشت دهان و دندان است

به گزارش ایمنا و به نقل از وزارت بهداشت، سعید نمکی در سی و نهمین نشست شورای آموزش دندان پزشکی و تخصصی کشور که به صورت وبینار برگزار شد، افزود: دانشجوی دندان پزشکی باید به سمت جامعه محور کردن آموزش پیش برود. ما نمی‌خواهیم کلینیک محور یا مطب محور بودن را در حوزه دندان پزشکی رواج دهیم؛ بلکه درصدد هستیم، جامعه محور بودن را در دندان پزشکی نهادینه کنیم. این تقاضا و دستور من است و قطعاً و یقیناً از همه شما خواهم خواست که بر این مهم همت گمارید.

وی ادامه داد: از سال‌ها قبل بحث بهداشت دهان و دندان، ذهنم را مشغول کرده بود و اولین گامی که در دوره قبلی مسئولیتم در وزارت بهداشت برداشتم، ایجاد دفتر بهداشت دهان و دندان و گماردن یکی از دندان پزشکان با نگاه پیشگیری برای سرپرستی این دفتر بود. بحث دهان شویه سدیم فلوراید و سایر اقدامات را آغاز کردیم، اما متأسفانه بعداز آن، این موضوع آن طور که باید و شاید پیگیری نشد و امروز که به وزارتخانه بازگشته‌ام، گرچه دستاوردها در بسیاری از شاخص‌ها افتخارآمیز است، اما در زمینه بهداشت دهان و دندان، یکی از بدترین وضعیت‌ها را بین کشورها داریم.

بهداشت دهان و دندان مغفول مانده است

نمکی اظهار کرد: اگر امروز مشاهده می‌کنید که برای عزیزان هیأت علمی نمی‌صرفد ساعت‌های خود در راستای آموزش دانشجو صرف کنند و به کلینیک‌های بالای شهری و تبلیغات آن چنانی و درآمدهای غیرقابل تصور تمایل دارند، به این دلیل است که در دولت جمهوری اسلامی و در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بهداشت دهان و دندان در ذهن و در عملکردمان بسیار مغفول مانده است.

وزیر بهداشت افزود: از دیدگاه یک معلم ایمونولوژی و کسی که عمر درازی را در نظام سلامت گذرانده می‌گویم که حفره دهانی یکی از مهمترین قسمت‌های بدن انسان است. این موضوع نه تنها از منظر دندان پزشکی، بلکه از سایر جهات مهم است. باید گفت حفره دهان جایی است که بر سایر قسمت‌های بدن تأثیرگذار است. برای مثال در بیماری‌های قلبی عروقی و باکتری‌هایی که زمینه ساز بیماری هستند، در ناراحتی‌های روحی روانی، گوارشی و همچنین اشکال در حس چشایی، سلامت این ناحیه اهمیت پیدا می‌کند. از همه مهم‌تر عضو زبان است که با گفتاری ناروا، سر سبز را به باد می‌دهد. بنابراین هم از بعد فلسفی و هم علمی، این ارگان به عنوان یک حفره که می‌تواند Multi Organ Effect داشته باشد، مهم است. ضرورت دارد که عزیزان دندان پزشک گامی فراتر از دندان گذاشته و به تأثیراتی که این ارگان بر ساختار بدن می‌گذارد نیز توجه کنند. ما در کشور نه در دانشکده‌های دندان پزشکی و نه در وزارت بهداشت، هرگز به این حفره با اهمیت به میزان اهمیتش توجه نکردیم.

طرح مدارس بدون پوسیدگی

وی بیان کرد: امسال کرونا کمی سرعت ما را گرفت، اما در سال گذشته طرح مدارس بدون پوسیدگی را به صورت پایلوت در شهر نمین اردبیل آغاز کردیم و این طرح در کل کشور برای یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دانش آموز ششم ابتدایی که مرحله تکمیل شدن دندان‌های دائمی‌شان است، تسری پیدا کرد و در حال حاضر نیز با بازگشایی مدارس آن را با جدیت بیشتری دنبال می‌کنیم.

به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان فکر کنید

نمکی گفت: مغفول ماندن بهداشت دهان و دندان نه فقط خانواده‌های فقیر، بلکه همه خانواده‌ها را گرفتار کرده است. این گرفتاری عظیم در جامعه پزشکی مملکت هنوز به عنوان یک مشکل لاینحل برای بنده وزیر بهداشت باقی مانده است. بنابراین تقاضای من از این شورای بسیار با اهمیت این است که به جای پرداختن به دندان پزشکی، به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان فکر کنند. این موضوع ممکن است که درآمدزایی این حرفه را کم کند، اما هزاران عیب دیگر را مرتفع خواهد کرد. بسیاری از این قبیل نابه‌سامانی‌ها در این وضع بهداشت دهان و دندان کشور است که نابه‌سامانی‌های دیگری را برای ما به بار آورد است.

وی افزود: بسیاری از دانشکده‌های دندان پزشکی در شرایطی ایجاد شده‌اند که حداقل‌ها را نداشتند و متأسفانه با همین ضعف و فقدان و کمبودهای اولیه رشد کرده‌اند و متأسفانه این کمبودها جبران نشده است. امروز ما دانشکده‌های دندان پزشکی زیادی در کشور داریم که حداقل نیروی انسانی مجرب برای تدریس را ندارند، این موضوع گرفتاری عمده‌ای است که باید به آن بپردازیم.

بیماری مدرک گرایی

وزیر بهداشت گفت: نکته دیگری که مانند سایر رشته‌های پزشکی گرفتار آن هستیم، بیماری مدرک گرایی است که در پزشکی و دندان پزشکی و در سایر رشته‌ها وجود دارد؛ در حالی‌که برای مثال تنها ۷ درصد از جمعیت سوئیس پست گرجوییت می‌خوانند، اما در کشور ما پزشکان وقتی انترن هستند، به فکر تخصص هستند و کشیک‌های‌شان را می‌فروشند تا برای رزیدنتی درس بخوانند و وقتی رزیدنت هستند، کشیک می‌فروشند تا برای فوق درس بخوانند و بعد هم یک سری آدم تربیت می‌کنیم با دستگاه‌های گران قیمت و خدمات بسیار لوکس و کار دندان پزشکی و پزشکی عمومی، جراحی عمومی و اطفال بر زمین مانده است.

برای توسعه دندان پزشکی عمومی وقت گذاشته شود

وی ادامه داد: از دکتر حق دوست بارها خواهش کردم این انقلاب را در وزارتخانه ایجاد کرده و این سیستم را تغییر دهد. چشم‌ها را باید شست، جور دیگر جور دیگر باید دید. این‌گونه نمی‌توان مملکتی را با درآمد سرانه فعلی اداره کرد. مطمئن باشید آنهایی که درآمد سرانه ۵۰ هزار دلاری هم دارند، این‌گونه نیرو نمی‌گیرند. گرفتاری که در رشته دندان پزشکی مشاهده می‌شود این است که همه به فکر تخصص فلان رشته هستند. در حالی‌که ما مشکلات مناطق محروم را با مدرک و فوق تخصص نمی‌توانیم رفع کنیم و بعد هم که مدرک فوق‌شان را گرفته در جایی مطب می‌زنند و حاضر نیستند چند ساعتی دانش فوق تخصص خود را به دانشجویان یاد بدهند، بنابراین باید در توسعه دندان پزشکی عمومی وقت ویژه گذاشته شود.

اهمیت جامعه محور شدن آموزش‌های علوم پزشکی

نمکی با اشاره به عدم جامعه محور بودن آموزش‌های علوم پزشکی، خطاب به اعضای شورای آموزش دندان پزشکی و تخصصی کشور گفت: جامعه محور کردن آموزش دندان پزشکی کار شماست. دانشجو باید با رنج‌هایی که مردم در حوزه دهان و دندان با آن مواجه هستند، آشنا شوند. این‌که دانشجوی دندان پزشکی ما از روز اول رؤیای بروشورهای آن‌چنانی و تبلیغات پشت مجلات پروازهای خارجی برای خدمات زیبایی دهان و دندان را در ذهن می‌پروراند، هیچ‌کدام از مشکلات مردم در مناطق کمتر برخوردار را حل نمی‌کند. دندان پزشکان ما باید رنج خانواده‌های محروم و فرودست مملکت را درک کنند، باید این ساختار فکری تغییر کند و معلم می‌تواند این ساختار فکری را تغییر دهد، اما وقتی تفکر معلم کار ترمیمی و زیبایی و درآمدهای آن‌چنانی است، هیچ گاه نمی‌تواند روی ذهن دانشجو تأثیر مثبت بگذارد.

مصمم به اجرای طرح «هر خانه، یک پایگاه سلامت» هستیم

وزیر بهداشت در ادامه این نشست مجازی بیان کرد: مصمم به اجرای طرح «هر خانه، یک پایگاه سلامت» هستیم. در این طرح، دانشجوی پزشکی و دندان پزشکی از سال دوم باید متولی مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت در تعدادی از خانواده‌ها شود. این طرح بنده است و بر اجرای آن تاکید دارم تا امسال به ثمر برسد. دانشجوی دندان پزشکی باید به سمت جامعه محور کردن آموزش پیش برود. ما نمی‌خواهیم کلینیک محور یا مطب محور بودن را در حوزه دندان پزشکی رواج دهیم، بلکه درصدد هستیم جامعه محور بودن را در دندان پزشکی نهادینه کنیم. این تقاضا و دستور من است و قطعاً و یقیناً از همه شما خواهم خواست که بر این مهم، همت گمارید. وگرنه شخصاً ورود خواهم کرد و مطمئن باشید که این انقلاب را در آموزش دندان پزشکی کشور ایجاد خواهم کرد. من به مردمان این سرزمین مدیون هستم که از درآمدهای ملی دانشجویی تربیت می‌کنیم که فقط به شکل مطب در بالای شهر خدمات زیبایی لوکس با قیمت‌های گران ارائه می‌دهد. این رسالت ما نیست. رسالت ما سلامت است، نه فقط اقتصاد و نه آن‌چه که امروز در ذهنمان است. این موضوع نیازمند تغییر نگاه و تغییر رویکرد در آموزش دندان پزشکی کشور است.

نیازمند دندان پزشک خانواده هستیم

وی اظهار کرد: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که ما همان گونه که پزشک خانواده تربیت می‌کنیم، نیازمند دندان پزشک خانواده نیز هستیم. دندان پزشک خانواده در کنار پزشکی خانواده در سیستم ارجاع باید نقش‌آفرینی کند. از طرفی باید بحث ادغام دندان پزشکی خانواده و جامعه محور کردن خدمات دندان پزشکی در آموزش‌های دوره عمومی دندان پزشکی تدوین شود. در حال حاضر این موضوع وجود ندارد و اگر هم وجود دارد بسیار ضعیف است. بنابراین در دوره دندان پزشکی عمومی باید جامعه محور کردن آموزش‌ها در برنامه‌های آموزشی دانشجویان قرار گیرد.