به گزارش خبرنگار ایمنا، چندسالی است که به بهانه پیاده‌راه شدن، عبارت "خیابان" از تابلوی چهارباغ برداشته شده و طرح‌های مختلفی برای بهره‌برداری از آن در فکر مدیران شهری ایجاد و برخی اجرا شده است.
حضور کاروان‌های شادی و عزاداری به مناسبت‌های مختلف، چیده شدن صندلی فروشگاه‌های فست‌فود چهارباغ وسط این پیاده‌راه، ظهور اغذیه‌فروشی‌های سیار و پدیده‌های نوظهور دیگر در راستای چهارباغ شکل و شمایل این معبر را نسبت به چند سال قبل به کلی تغییر داد. با این حال کسی نمی‌داند نهایت این دگرگونگی‌ها به کجا ختم خواهد شد. هر از گاهی تغییری در چهارباغ ایجاد و صدای اعتراضی در پی آن بلند می‌شود تا نبود یک سیاست مشخص، مدون و منسجم را بیشتر از قبل نمایان کند.
زخم‌های این روزهای چهارباغِ چند صدساله قرار است به‌زودی التیام پیدا کند، تصمیم‌گیری‌ها از چند ماه گذشته آغاز و گام‌های جدی از فصل بودجه‌ریزی برداشته شده است. مهدی مزروعی، رئیس کمیسیون فرهنگی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا از تصمیماتی که در شورای پنجم به‌ویژه در چند ماه اخیر برای چهارباغ اتخاذ شده سخن می‌گوید که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
از ابتدای فعالیت شورای پنجم تاکنون برای ساماندهی چهارباغ چه اقداماتی شده است؟
شورای پنجم وقتی وارد موضوع ساماندهی وضع چهارباغ شد، پیاده‌راه شدن این خیابان آغاز شده بود یعنی از زمان شهردار سابق عبور و مرور خودروها در قسمتی از چهارباغ محدود شده بود. دی‌ماه سال ۹۶ با مصوبه شورای شهر، کمیته عالی چهارباغ متشکل از معاونان مربوطه شهردار مانند معاون عمران، شهرسازی، مالی و فرهنگی و نیز چند تن از اعضای شورای شهر تشکیل شد و محوریت این کمیته نیز بر عهده معاونت فرهنگی ورزشی شهردار گذاشته شد.
آغاز برخی فعالیت‌های عمرانی در چهارباغ، حساسیت‌های بحق شهروندان را برانگیخت و به حدی زیاد بود که مثلاً اگر بگویند شهرداری در میدان نقش‌جهان در حال انجام فعالیت عمرانی است، شاید آنقدر که در چهارباغِ آن زمان حساسیت وجود داشت، کسی توجهی نمی‌کرد، اما همین امر سبب ایجاد حواشی زیادی پیرامون چهارباغ شد. برای مدیریت این شرایط عملاً یک کمیته راهبری با محوریت ریاست کمیسیون عمران شورا و معاون شهرسازی شهردار تشکیل و از صاحب‌نظران، معماران، شهرسازان، نمایندگان میراث فرهنگی و منتقدان برای حضور در آن دعوت شد.
این کمیته وظیفه داشت تناسبی میان نظر متخصصین و اقتضائات شهرداری و تعدیل کردن نظرات مدیران شهرداری که پیش از آن شاید بیشتر به عنوان یک پروژه عمرانی به چهارباغ نگاه می‌کردند را برعهده گیرد همچنین باید نظرات میراث فرهنگی را هم اخذ، اعمال و گاهی تعدیل می‌کرد. به عنوان مثال یک پرسش این است آیا باید تمام جزئیات چهارباغ در چند صد سال گذشته را احیا و اجرا کرد؟
در کنار کمیته عالی و کمیته راهبری، حکمی از سوی شهردار اصفهان برای آقای سعید سهرابی به عنوان مدیر پروژه چهارباغ ابلاغ شد که البته ضمن تأکید بر لزوم انجام تلاش‌های تمام وقت، شرح وظایفی برای ایشان تعیین نشده بود. در نهایت سه ضلع مدیریتی ایجاد شد؛ وجود کمیته عالی، کمیته راهبری و مدیر پروژه. که تصمیم‌گیری‌ها درباره چهارباغ را سخت می‌کرد. به همین دلیل چند ماه است تلاش برای رفع این معضل ساختاری را آغاز کرده‌ایم.
از کمیته عالی درخواست کردیم فعال‌تر شده و انتظارات را برآورده کند و سعی کردیم ساختار آن را با کمیته راهبری به هم نزدیک‌تر کنیم. از نمونه‌های حال حاضر کشور بازدید کردیم و با روند ثبت هویتی آن‌ها آشنا شدیم تا در نهایت به مفهومی به نام "منظر فرهنگی چهارباغ" رسیدیم. پیشتر در ردیف بودجه از عنوان "سرزنده‌سازی چهارباغ" استفاده شده بود و می‌توان گفت بدتر از این نمی‌شد پروژه را خطاب کرد؛ اما در مرحله تدوین بودجه سال ۹۹ این عنوان را به رویدادها و برنامه‌های منظر فرهنگی چهارباغ تغییر دادیم.
این موضوع چه الزامی را برای توسعه چهارباغ ایجاد می‌کرد؟
با وجود اینکه چهارباغ را محور پیاده و گذر فرهنگی قلمداد می‌کردند، تا پیش از آن توجه عمیقی به حفظ هویت فرهنگی چهارباغ نشده بود؛ منظر فرهنگی یک عبارت علمی است و تعاریف و اقتضائات خاص خود را دارد، اینکه وقتی می‌گوئیم پیاده‌راه آیا منظورمان همان گذر فرهنگی است یا نه؟ اگر فلان اتفاق‌ها در چهارباغ افتاد آیا باید به همان بسنده کنیم یا نه؟ آیا می‌توان چهارباغ را ظرفی بدانیم که هر اتفاقی می‌تواند در آن شکل گیرد؟ آیا اقدامات کالبدی و رویدادها در بستر چهارباغ دارای قاعده مشخصی هستند؟ در واقع ما هیچ نظامی نداریم که طرح‌ها و ایده‌های ورودی بر اساس آن سنجیده شود. با این حال تلقی چهارباغ به عنوان منظر فرهنگی اولین گام در این جهت است.
برخی این تلقی را دارند که رویدادهای چهارباغ را به چند رویداد محدود کنیم بدون اینکه به نقشه‌برداری فرهنگی و خواناسازی چهارباغ و این دست اقدامات فکر کنیم. در حالی که چهارباغ به اندازه کافی از هویت غنی و جامع قابل ارائه برخوردار است.
اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بگوییم، چهارباغ همیشه فرزند زمان خود بوده و متناسب با نیازهای روز ادامه حیات داده است. اگر اکنون چهارباغ رونق گذشته را ندارد به این دلیل است که طی چندین دهه جریان طبیعی زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردم اصفهان در آن بسیار کمرنگ شده بنابراین بعد از وارد کردن اصطلاح "منظر فرهنگی" به ادبیات بودجه، مقرر شد سند منظر فرهنگی چهارباغ نیز در مدتی کوتاه آماده شود.
وجود مدیر پروژه و دو کمیته تصمیم‌گیرنده برای چهارباغ تصمیم‌گیری‌ها را سخت‌تر نمی‌کند؟
ما دنبال هماهنگی آن‌ها هستیم بدین سبب تصمیم گرفته شد این کمیته هرماه نظرات خود را در کمیته عالی برای بررسی و تصویب مطرح کند. با این رویه مدیر پروژه نیز شرح وظایف مشخصی خواهد داشت و مجری مصوبات کمیته عالی خواهد شد. از طرفی تصمیمات حوزه‌های عمرانی و فرهنگی نیز به یکدیگر نزدیک می‌شود.
بیشتر بخوانید در:
با ارائه این سند مخاطره تصمیمات پراکنده سال‌های قبل برای چهارباغ رفع می‌شود؟
در تعاریف شهری به فضایی که به لحاظ ساختاری قابلیت میزبانی از جرم و نابهنجاری‌های اجتماعی را داشته باشد، فضای بی دفاع گفته می‌شود. اگر درست برای وضع چهارباغ فکر نکنیم، به فضای بی دفاع شهری تبدیل خواهد شد که اکنون نیز برخی نشانه‌های بروز آن قابل مشاهده است.
در این سند به ساماندهی پیرامون چهارباغ و موضوعات مرتبط با آن نیز توجه شده است؟
چهارباغ را باید یک پهنه ببینیم و مناطق پیرامونی دیگر را نیز در کنار آن در نظر بگیریم. بنابراین باید معبرهای کمک کننده به چهارباغ حتماً دیده شده و دسترسی‌هایی که دچار اختلال شده اصلاح شود. تکلیف بناهای پیرامون چهارباغ و جبهه‌های بعدی آن نیز چندان مشخص نیست، صاحب ملک برای گرفتن پروانه به مشکل برمی‌خورد و شهرداری منطقه نیز بلاتکلیف است که چند طبقه ارتفاع یا چند درصد سطح اشغال بدهد که این موارد نیز باید اصلاح شود. البته کار پیچیده‌ای نیست و باید یکی یکی این املاک شناسایی شده و برای آن تصمیم‌گیری شود که به زودی انجام خواهد شد.
بهتر نبود از ابتدا اقدامات شفاف‌تر انجام می‌شد تا برخی ادعا نکنند که در چهارباغ خرابکاری می‌شود؟
زمانی اطراف کارگاه بسته بود، اما الآن این رویه اصلاح شده و قابل دیدن است. اگر ادعایی مطرح می‌شود نیز باید در جای خود بررسی شود، وقتی قاعده مشخصی برای نظارت و بهره‌برداری از چهارباغ وجود داشته باشد، با تمرکز بر حوزه اطلاع‌رسانی می‌توان اعتماد عمومی را برای اقداماتی که در چهارباغ انجام می‌شود ارتقا بخشید.
نظر شما