به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایمنا، فرناز کلباسی: این بخشی از خاطرات مردی است که در درخشش هنر سفالگری نصف جهان سهم مهمی دارد و بی شک نامش در صدر اسامی هنرمندان بزرگ جهان قرار گرفته است.
این که استاد اسماعیل شیران زاده ۱۳۱۶ در محله بیدآباد اصفهان است و از ۷ سالگی دستان هنرمندش را در دستان استادان بزرگ و نامداری چون «حاج سید حسن موسوی زاده» و «حاج میزرا عباس ایلیا کاشی» گذاشته است را همه می دانند، اما این که یکی از بزرگترین محققان و پژوهش گران در زمینه لعاب زرین فام در ایران اوضاع چندان روبه راهی برای گذران زندگی اش ندارد را شاید کمتر کسی بداند.
استاد اسماعیل شیران از اساتید پیشکسوت در زمینه هنر سفالگری و احیاگر سفال زرین فام است. سفال زرین فام مربوط به دوره سلجوقی و ایلخانی بوده که به تدریج رو به افول رفت و پس از ۷۰۰ سال توسط این هنرمند اصفهانی به طور علمی احیاء شد.
این هنرمند برجسته و صاحب سبک که همچون بسیاری از هنرمندان اصیل و نامدار سرزمین مان به لطف بی دریغ مسئولین فرهنگی شهر حتی از ابتدایی ترین حقوق برای یک زندگی معمولی هم برخوردار نیست، اینروزها در عسرت و وضعیت نامطلوبی به سر می برد. وضعیتی که نه تنها شایسته یک هنرمند بزرگ و جهانی، بلکه شایسته هیچ انسانی نیست.
بد نیست مسئولین شهرمان از خودشان بپرسند، اگر سال ها قبل استاد شیران به دعوت تنها یکی از کشورهای اروپایی برای اقامت و اشتغال پاسخ مثبت می داد، و امکانات و رفاه مادی و ترویج هنرش در جهان به نام آنها را به ماندن در شهر و دیار خودش و هم نفسی با مردم سرزمینش ترجیح می داد، آیا امروز در چنین وضعیت تاسف باری به سر می بُرد، که حتی از بیمه و مستمری ثابتی برخوردار نباشد و در سن ۸۱ سالگی در اوج کهولت سن و ضعف در کنج خانه قدیمی اش عزلت گزیده باشد؟
این استاد برجسته که هیچ زبان و قلمی قادر به وصف هنرش در زمینه سفالگری نیست و آثار درخشانش بارها در مقابل چشمان مردم جهان در جشنواره های خارجی و در کشورهای مختلف قرار گرفته و مورد تحسین و تقدیر واقع شده است، چند سال است که در گوشه ای از حمام موزه علیقلی آقا پشت چرخ سفالگری اش نشسته و با همان دستان پیر و ناتوانش به کار مشغول است.
بد نیست بدانیم که مردان هم سن و سال او این روزها اوقات فراغتشان را در خانه و یا پارک ها و در کنار دوستانشان می گذرانند و با استفاده از امکانات بازنشستگی شان روزگار را طی می کنند. استاد شیران اما که به ثبت فرمول سفال زرین فام در اصفهان اقدام کرده و ده ها سال به تربیت و آموزش شاگردان بسیاری در اصفهان همت کرده است، و امروز شاید شاگردانش بواسطه آموختن این هنر در ایران و یا کشورهای دیگر از امکانات نسبتا خوبی برخوردار باشند، اکنون و در سن ۸۱ سالگی همچنان هر روز باید به محل کارش برود و برای دریافت حداقل حقوق ماهیانه اش تلاش کند.
دیگر توان کار کردن ندارم...
او خود در اینباره به خبرنگار ایمنا گفت: من ده ها سال است که عمر و زندگی ام را به پای سفالگری گذاشته ام. جز این هنر پیشه دیگری نمی دانم و در تمام این سالها از این راه زندگی کرده ام. اما حالا در سن ۸۱ سالگی دیگر نمی توانم مثل گذشته کار کنم.
احیاگر هنر سفال زرین فام افزود: من مدت ۱۰ سال در حوزه هنری و ۱۰ سال هم در اداره میراث فرهنگی اصفهان کار کردم، اما هرگز از هیچ حق بیمه ای برخوردار نبودم. امروز هم به لطف مسئولین حمام موزه علیقی آقا مدت ۵ سال است که در گوشه ای از این موزه مشغول به کار هستم و بعضی از آثارم را در معرض بازدید و فروش برای بازدیدکنندگان قرار داده ام.
او ادامه داد: اگر لطف و توجه مسئولین این موزه هم نبود نمی دانم امروز چه وضعیتی داشتم.
استاد شیران در نگاه بسیاری از بزرگان و اهل فن یکی از سردمداران هنر سفالگری در ایران است. وی فرمول ترکیب لعاب زرین فام را در اختیار دانشجویان علاقمند و متخصصان سفالگری در ایران قرار داده است تا پس از او نیز این هنر بزرگ زنده بماند.
او که چند سال پیش به همت یکی از دوستانش که از اساتید دانشگاه است سفری به آلمان داشته است، وضعیت استادکاران آلمانی را با وضعیت کاری و معیشتی خودش مقایسه می کند و می گوید: من ۱۱ روز در کشور آلمان بودم و در آنجا دیدم که استادکاران آلمانی که کارشان با سفالگران ایرانی قابل قیاس هم نبود از امکانات بسیار خوبی برخوردارند. امکاناتی که اگر من از آن برخوردار شوم حتی الان با همین پای معیوب، چشمان کم سو و دست های لرزانم می توانم بهترین آثار را بسازم.
استاد اسماعیل شیران در پایان گفت: همسرم که سالهاست با بافتن قالی به تامین معاش خانواده کمک می کند، در این سالها پیگیری های زیادی برای جلب حمایت و کمک مسئولین از من داشته و بارها به اداره میراث فرهنگی اصفهان مراجعه کرده است، اما هیچ نتیجه ای عایدمان نشده است.
نمی توانیم خارج از چارچوب قانون عمل کنیم!
سرپرست معاونت صنایع دستی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا در اینباره گفت: استاد اسماعیل شیران به حق از اساتید مسلم سفالگری است و درجه استادی ایشان در این رشته هنری بر همه مسلم است، رویکرد ریاست اداره کل میراث فرهنگی و معاونت صنایع دستی این اداره هم حمایت بی قید و شرط و همه جانبه از هنرمندان است، به ویژه هنرمندانی که در مرتبه استاد شیران قرار دارند.
جعفر جعفرصالحی افزود: اما درباره مسئله حقوق ثابت و بیمه استاد شیران باید بگویم که این مسئله باید از طریق حقوقی پیگیری شود، حق الزحمه ایشان تا هر زمانی که خدماتی را برای اداره میراث در قالب برنامه ها و نمایشگاه های مختلف انجام داده اند بی کم و کاست پرداخته شده، اما مسئله بیمه را نمی توان بدون اجرای مبانی قانونی آن پیگیری کرده و به اجرا درآورد.
وی ادامه داد: باید بررسی کرد که آیا استاد در زمان فعالیت در اداره میراث فرهنگی از شرایط استفاده از بیمه برخوردار بوده است و یا این شرایط را نداشته است، در صورت برخورداری از این شرایط در آن زمان و عدم بهره مندی از بیمه، این مسئله حتما حل شده و حق و حقوق ایشان حتی در حد یک درصد هم ضایع نخواهد شد.
فارغ از همه آنچه در صفحات کتاب قانون نوشته شده و بسیار دیده ایم که گاه هیچ تطابقی با نیازهای واقعی و ملموس آدم ها ندارد و به جای رفع و رجوع مصائبشان، گرهی بر گره کور مشکلاتشان می افزاید، جای این سوال وجود دارد که در چنین مواقعی چه باید کرد؟
وقتی که در مقابل چشم همه حقوق یک هنرمندِ به حق هنرمند در حال ضایع شدن است و او پس از سالها زحمت و فعالیت دیگر توان آن را ندارد که برای تامین معاش خود و خانواده اش کاری انجام بدهد، آیا نمی شود گامی فراتر از این قوانینی که خودمان آن ها را نوشته ایم گذاشت و با قائل شدن استثناء و پرداختن به موارد خاص، شرایط زندگی را برای امثال استاد شیران آسوده تر کرد؟
اگرچه که تلاش و همت بعضی از مسئولین فرهنگی برای سر و سامان دادن به اوضاع نابسامان هنرمندان، که شرم و حیای مضاعفی هم برای پیگیری حقوق از دست رفته شان دارند برکسی پوشیده نیست، اما هنوز هم هستند بزرگانی که در همین شهر حتی برای تامین احتیاجات ابتدایی زندگی شان عاجزند و نیازمند حمایت.../
نظر شما