به گزارش گروه جامعه خبرگزاری ایمنا، چند سالی است در راستای تقویت پژوهش های دانش آموزی، پژوهش سراهایی به همین نام توسط آموزش و پرورش در کشور استقرار پیدا کرده اند. پژوهش سراهایی که قراراست روحیه پژوهش و تحقیق را در دانش آموزان ایجاد و پرورش دهند.
اما درباره اینکه فعالیت پژوهش سراها تا چه میزان در راستای پرورش روحیه پژوهش و تحقیق دانش آموزان موثر بوده و دانش آموزان و اولیای مدارس چقدر از این فضاهای آموزشی و پژوهشی استقبال داشته اند، موضوع گفت و گوی ایمنا با زهره متقی رئیس اداره تحقیق و پژوهش اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان است، که در زیر می خوانید.
چه تعداد پژوهش سرای دانش آموزی در استان داریم و این پژوهش سراها در چه زمینه های فعال هستند؟
حدود ۳۰ پژوهش سرا در استان اصفهان وجود دارد، این رویکرد جدید در طی سه سال اخیر پیگیری شده و بسیار مورد استقبال قرار گرفته است که در استان های دیگر به عنوان الگو ارایه شده و در این سه سال استان اصفهان در این بخش جزو سه استان برتر کشور شناخته شده است.
با توجه به وجود طیف های مختلف مخاطبین پژوهش های متفاوتی انجام می شود گروه از پژوهش ها، دانش آموزی هستند که در قالب جشنواره جابربن حیان، جشنواره خوارزمی نوجوان و جشنواره های زیست فناوری است که به طور جدی در برنامه های آموزش و پرورش پیگیری می شوند و خلاقیت دانش آموزان را به ارمغان می آورد.
در آموزش ابتدایی و آموزش متوسطه دوره اول و دوم فرصتی فراهم می شود تا آثار دانش آموزان خلاقلانه دانش آموزان صاحب اثر با ایجاد طرح ها و ایده های کاری در نمایشگاه معرفی شوند.
بخش دیگر مربوط به فعالیت های پژوهش سراهای دانش آموزی است که رشته های رباتیک، ماشین های شیمیایی، هواپیما سازی، هوا و فضا و نجوم را در بر می گیرد و این برنامه ها در پژوهش سراها از طرف دانش آموزان استان پیگیری می شوند.
از سوی دیگر در حوزه تخصصی معلمان است. فعالیت ها در دبیرخانه ها انجام می شوند و آثار و طرح های دانش آموزان در این محل ارایه می شود. ارایه چهره جدیدی از آموزش ها در آموزش و پرورش، هدف گذاری اصلی است تا مخاطبان در دستگاه های اجرایی و دانشگاه ها با این رویکرد بیشتر آشنا شوند و انجام این برنامه فرصتی را میها می کند تا عملکرد و دستاوردهای پژوهشی آموزش و پرورش نمود بیشتری پیدا کند.
دانش آموزانی که آثار پژوهشی برتر داشتند از خود استان اصفهان بودند و در چه مقطعی بودند؟
این موارد دارای پراکندگی خاص خود هستند و هر کدام از این جشنواره ها با تخصص ویژه در یک دوره برگزار می شوند. جشنواره جابربن حیان ویژه دوره ابتدایی، جشنواره نوجوان خوارزمی ویژه دوره متوسطه اول و جشنواره خوارزمی جوان و جشنواره زیست فناوری ویژه مدارس سمپاد و تیز هوشان با مخاطبان خاص است و آثار برگزیده از کل استان به دبیر خانه ها ارسال می شوند و مناطق و نواحی نمایشگاه هایی را برای ارایه آثار را برگزار می کنند.
در بخش دبیرخانه ها آثار ارایه شده دانش آموزان به مرحله داوری منطقه ای ارایه می شود و امسال حدود ۱۱ هزار اثر در عناوین مختلف از نواحی و مناطق ارسال شد که در دبیرخانه های مرکزی
آثار پژوهشی بیشتر شامل چه حوزه هایی است؟
آثار پژوهشی در حوزه درس پژوهی بوده که ویژه کارهای گروهی است و به منظور اثر بخشی، بهسازی و آموزش به صورت تیمی انجام می شود. همچنین ترویج پژوهش محور در حوزه روش تدریس، روش های فعال و کار گروهی همکاران با دانش آموزان پیگیری می شود و در حوزه آزمون های بین المللی بر روی شاخص های مورد توجه در این آزمون ها و تاثیر اثر بخشی آموزش ها فعالیت شده و با اعلام فراخوان مقاله ها یا محتوا های پژوهش ها تهیه می شوند.
در حوزه تفکر سواد رسانه ای نیز فعالیت هایی صورت می گیرد که بیشتر مخاطبان آن همکاران آموزش و پرورش هستند و در بخش دانش آموزی پیگیری این برنامه در حوزه جداگانه ای دنبال می شود.
در دبیرخانه تجربه نگاری به دنبال مدیریت دانش هستیم و با تشکیل بانک حافظه سازمانی از تجربیات همکاران در این زمینه استفاده می شود، به دلیل اینکه ایده های خلاق و نهفته آنها راهنمایی کننده نسل جوان است.
در دبیر خانه خلاقیت، تدریس سامانه ای ایده ها و طرح های خلاق همکاران است که با مراجعه به این سامانه طرح ها و ایده های خلاقانه خود را در بخش آموزش ثبت می کنند تا مورد بررسی نهایی قرار بگیرد.
جشنواره کشوری مهم ترین جشنواره است که هر سال افرادی موفق به کسب رتبه در سطح کشور می شوند. طرح اقدام پژوهنده (معلم پژوهنده) از طرح هایی است که در حوزه های مختلف مشاوره و اداره استثنایی همکاران آموزش و پرورش آثار خودشان را ارایه می کنند تا این طرح و آثار در حوزه آموزشی مورد بررسی قرار بگیرند.
امسال آموزش و پرورش استان با چه برنامه هایی به استقبال هفته پژوهش می رود؟
تجلیل از پژوهشگران برتر یکی از برنامه ها است. در این برنامه تلاش می کنیم علاوه بر تقدیر از پژوهشگران برتر با ارایه برنامه های تشویقی همکاران پژوهش گر را ترغیب به فعالیت بیشتر در حوزه پژوهش و آموزش کنیم. درواقع این همایش فرصتی است تا همکاران پژوهشی در بخش های مختلف با حوزه فعالیت سایر همکاران آشنا شوند.
آشنایی با این پژوهش ها در حل چالش های آموزش و پرورش کار ساز خواهد بود؟
در واقع آشنایی معلمان با رویکردهای جدید پژوهش در آموزش وپرورش از بحث های مهم همایش هست که پیگیری می شود، در واقع در سیاست های جدید آموزش و پرورش در بحث پژوهش برنامه بر محور آموزش مبتنی بر پژوهش بوده تا یافته های پژوهشی بتواند چالش های آموزش و پرورش را حل کند.
بدان معنا که در حوزه پژوهش به وسیله یافته های پژوهشی به دنبال اثر بخشی آموزشی و پرورشی است. این رویکرد موجب تالیف حوزه های جدیدی از پژوهش در آموزش وپرورش به ویژه در استان اصفهان شده است.
این موارد در قالب ۸ دبیر خانه تالیف شدند که دبیرخانه ها در مناطق و نواحی متفاوت استان اصفهان پیگیری شده و دارای فرآیند اجرایی هستند. این فرآیند از ارائه دستورالعمل، نشست صاحب نظران، فراخوان ها، کارگاه های آموزشی شروع شده و کمیته های داوری و معرفی نتایج و آثار برتر را در بر می گیرد که در همایش از آثار برتر تجلیل می شود.
درباره روند کار و فعالیت دبیرخانه ها بیشتر توضیح دهید؟
در واقع این آثار برتر به عنوان نمونه هایی ارایه می شوند تا یافته ها در کلاس های درس مورد استفاده همکاران قرار گیرد و با این نحوه آموزشی بتوان روند کار را ادامه داد و هر کدام از دبیرخانه ها بر روی یکی از مولفه های آموزشی یا پرورشی فعالیت می کنند.
برای مثال در بخش درس پژوهشی بر روی طرح درس های اثربخش و در تدریس پژوهش محور بر روی روش تدریس مبتنی بر پژوهش کار می شود.
در دبیرخانه توسعه و تفکر سوار رسانه ای به دنبال ارتقای دانش رسانه ای مدیران، معلمان و ایجاد سبک رسانه ای خاص هستیم، همه این موارد می توانند معماری خاصی را برای آموزش وپرورش به همراه داشته باشند.
فعالیت در بخش آکادمیک به چه صورتی است؟
در این بخش پژوهش های آکادمیک نادیده گرفته نمی شوند و سبک آکادمیک با همکاری حوزه های دانشگاهی انجام می شود، انعقاد تفاهم نامه هایی با دانشگاه های استان موجب شده تا طرح های تخصصی در حوزه های تخصصی دانشگاه ها پیگیری شوند، در حوزه سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه نجف آباد با مرکز تحقیقات قراردادهایی منعقد شده و طرح هایی در حوزه سلامت به صورت تخصصی انجام می شود.
علاوه بر این با دانشگاه های آزاد استان در حوزه علوم تربیتی و در حوزه های متفاوت همکاری پژوهشی انجام می شود که این برنامه هم بخش دیگری از همایش است.
نمایشگاه هفته پژوهش به چه منظور و با چه هدفی برگزاری آن دنبال می شود؟
پژوهش های مولفان برتر در حوزه دانشگاه و آموزش وپرورش به صورت تخصصی مورد استفاده قرار می گیرند که روسای ادارات در این حوزه ها موظف به انجام فعالیت هایی هستند که سیاست گذاری هایی در این بخش انجام می گیرد.
نمایشگاه هفته پژوهش از دیگر فعالیت ها در حوزه پژوهش های دانش آموزی است که هر سال نمایشگاه هفته پژوهش با همکاری همه دستگاه های اجرایی و پژوهشی استان با مدیریت استانداری در محل دائمی نمایشگاه ها برگزار می شود و آموزش و پرورش استان هم یکی از دستگاه های اجرایی در این زمینه است.
در دو سال اخیر رویکرد جدیدی در نمایشگاه پژوهش وجود داشته است که موجب توسعه نمایشگاه از ۲ غرفه به ۱۳ غرفه شده تا بتوانیم حوزه های تخصصی پژوهشی آموزش وپرورش را به علاقه مندان معرفی کنیم.
نظر شما