به گزارش خبرگزاری ایمنا، نیمه دوم سال ۱۳۶۳ شهرداری منطقه ۸ از شهرداری منطقه ۲ جدا و ابتدای سال ۱۳۸۶ در راستای خدمات‌رسانی بهتر به شهروندان تقسیم شد و منطقه ۱۲ به عنوان منطقه‌ای مجزا از منطقه ۸ آغاز به کار کرد.
فردوان، کوجان، مارچین، بهرام آباد، صحرای طامه، شمس‌آباد و خانه اصفهان از جمله محلات قدیمی و ریشه‌دار این منطقه بوده که علاوه‌بر وسیع بودن آن، جمعیت زیادی را نیز در خود جای داده است.
این محلات در دل یکدیگر جای گرفته و به فاصله گذر از یک پس کوچه از فردوان وارد کوجان و از کوجان وارد مارچین می‌شوید؛ روستاها و صحراهایی که امروز تبدیل به محله شده است، اما محله‌هایی که زیر و بم بسیاری دارد؛ کوجان، فردوان و مارچین دارای بافتی بسیار قدیمی است که پس از گذر از بافت مسکونی در نهایت به زمین‌های زراعی بر خواهید خورد که اغلب کشتی در آن نمی‌شود و بایر مانده است، اما با ورود به بهرام‌آباد در حالی که از معابر قدیمی عبور می‌کنی ناگهان از دل یک محله بومی به دنیای دیگری پرتاب می‌شوی، بافتی تازه‌نفس با برج‌های مسکونی بسیار شیک، خیابان‌های عریض و مجموعه‌هایی که معماری به‌روزی دارد.
خانه اصفهان از جمله محلات منطقه ۸ بوده که خیابان‌های گلخانه و رستم شیرازی در آن دارای چنین فضای مدرن با فضای سبزی زیبا و مجموعه‌های ساختمانی فراوان است که به گفته اهالی، زمین‌های این محدوده متعلق به معتمدالدوله بوده است.
در واقع بعضی از محلات در این منطقه همچنان بافت قدیمی خود را دارا است و بعضی دیگر به‌طور کامل دنیای مدرن و پیشرفته‌ای دارد که به‌هیچ‌وجه قابل قیاس با یکدیگر نیست؛ دو جهان کاملاً متفاوت که در همسایگی و به فاصله تنها یک گذر در کنار یکدیگر قرار گرفته است و ساکنان آن نیز با یکدیگر بسیار متفاوت هستند.
شمس‌آباد از دیگر محلات این منطقه است که زمانی روستا بوده و اکنون مانند محلات دیگر، بافت مسکونی کنار زمین‌های زراعی آن شکل گرفته است؛ قلعه شمس‌آباد و بازار نقره و قلم‌زنی از جمله ظرفیت‌های این محله محسوب می‌شود؛ در واقع حضور قلعه‌ای تاریخی و قدیمی در کنار بازاری که هنری دیرینه از شهری تاریخی چون اصفهان را عرضه می‌کند، بسیار جالب و البته ظریف و هنرمندانه است.
نقره‌سرای هنرمندان در محله شمس‌آباد به تبلیغات نیاز دارد
محمدرضا سهرابی ۵۹ سال دارد و یکی از هنرمندان قلم‌زنی است که از حدود ۳۰ سال پیش تاکنون در این بازار به شغل قلم‌زنی مشغول بوده است؛ او هنرمندی است که قلمش را روی مس و نقره می‌نوازد تا در کالبد بی‌روح فلز جانی تازه دمد.
سهرابی درباره وضعیت بازار نقره در محله قدیمی شمس‌آباد می‌گوید: پیش‌تر هنرمندان قلم‌زن بیشتری در اینجا فعالیت داشتند، اما به‌دلیل سروصدایی که از برخورد قلم با فلز ایجاد و موجب ناراحتی خریداران میشد، تقریباً بیشتر این هنرمندان از بازار رفته و در اطراف اصفهان پراکنده شدند.
او ادامه می‌دهد: در حال حاضر تنها ۲۰ درصد از هنرمندان قلم‌زن در این بازار فعالیت می‌کنند و سایر مغازه‌ها فقط به فروشندگی مشغول هستند؛ نقره‌سرای هنرمندان در محله شمس‌آباد مشتریان قدیمی و خاص خود را دارد، اما اگر برای این بازار تبلیغات خوبی انجام شود، به‌طور قطع شرایط بهتری برای عرضه‌کنندگان این هنر در این بازار ایجاد خواهد شد.
برج کبوترخانه تنها تاریخ به‌جا مانده در مارچین
«مارچین» نیز یکی از قدیمی‌ترین محلات این منطقه با پیشینه‌ای روستایی، بافتی فرسوده و معابر کم‌عرض و نامنظم است که مردمانی خونگرم و صمیمی دارد؛ در این نقطه از شمال اصفهان، سوای خشکی قنات‌ها و نبود آب برای کشاورزی، جمعیت فراوان، نبود امکانات لازم ازجمله پارکینگ و نداشتن شهرسازی درست مانند عرض کم خیابان‌ها، ساکنان این محله را با مشکلاتی مواجه کرده است.
محله مارچین در محدوده شمال غربی شهر اصفهان واقع شده که این محله از شمال به خیابان بهارستان غربی، از جنوب به خیابان خانه اصفهان و خیابان امام رضا (ع) و از غرب به بزرگراه امام خمینی (ره) محدود شده است؛ این محله با محله‌های خانه اصفهان، کوجان، لیمجیر و شهرک کوثر مجاورت دارد.
این محله به‌دلیل وجود زمین‌های کشاورزی و نم و نای فراوانی که در این زمین‌ها وجود داشته به «نم‌دانی» معروف بوده و در بعضی از فصول سال که آب در زمین‌ها جمع و گل میشده، امکان کشت در زمین وجود نداشته که محلی برای جمع شدن مارها بوده و به مرور به ماردانی و در نهایت به مارچین معروف شده است.
این محله دارای مساجدی همچون مسجد قاسم (ع)، مسجد امام حسین (ع)، معروف به مسجد کوچک یا میان ده، مسجد اعظم، معروف به بزرگ و مسجد پنج تن است؛ دو مسجد دیگر به نام‌های مهدیه و بیت‌العباس نیز برگزاری مراسم بزرگ و اعیاد را در این محله برعهده دارند.
از آثار تاریخی و قدیمی محله مارچین می‌توان به برج کبوترخانه و مسجد فرزند موسی بن جعفر (ع) اشاره کرد که قدمتی ۲۰۰ ساله دارد؛ شهرسازی و معماری روستای مارچین به این صورت بوده که کل محله را یک دیوار بزرگ گلی در بر می‌گرفته و ورود و خروج از دو دروازه که یکی در میدان شهدای محله و دیگری در انتهای خیابان شهدای مارچین قرار داشته، صورت می‌گرفته است؛ اغلب ساخت‌وسازهای مردم به دور مسجد کوچک یعنی مسجد امام حسین (ع) فعلی انجام می‌گرفته و بالانشین‌های محله به «کوچه حاجی‌ها» معروف بوده است.
محله مارچین دارای چهار خیابان اصلی بوده که بزرگترین آن‌ها، خیابان شهید اسماعیلی نامیده می‌شود و تنها خیابانی که در این محله به‌طور کامل احداث شده، شهدای مارچین است.
خبری از صیف‌جات معروف مارچین نیست
محمود مزروعی یکی از قدیمی‌ها و معتمدان محله مارچین است که از بدو تولد تاکنون در این محله به همراه خانواده‌اش زندگی می‌کند؛ او برادر دو شهید قنبر علی و رحمت‌اله مزروعی است و طی این سال‌ها به عنوان یکی از بزرگان محله خدمات ارزنده‌ای ازجمله احداث گلزار شهدای مارچین و حفظ برج کبوترخانه به عنوان یکی از آثار مهم تاریخی این محله را انجام داده است.
او درباره محله مارچین می‌گوید: این روستا در قدیم از شهر فاصله و زمین‌های زراعی بسیاری داشته است، اما اکنون که به محله تبدیل شده تقریباً بافت روستایی آن به هم خورده است و با وسعت شهر، مارچین نیز بخشی از آن محسوب می‌شود؛ در حال حاضر در این منطقه کشاورزی به‌ندرت انجام می‌شود و نبود آب در قنات‌ها زمین‌ها را خشک و بی‌حاصل کرده است؛ صیفی جات مارچین بسیار معروف بوده اما اکنون که سطح آب‌های زیر زمینی پایین رفته، آب شور شده است و برای کاشت صیفی‌جات مناسب نیست.
مزروعی درباره آداب و سنن محله مارچین می‌گوید: پیش‌تر هر مشکلی که پیش می‌آمد، با همکاری مردم و مشورت و پا در میانی بزرگان محله رفع میشد و نیازی به دادسرا و دادگاه نبود؛ محله بومی بود و جمعیت زیادی نداشت، همه یکدیگر را می‌شناختند و جوان‌ها از بزرگترها حرف‌شنوی داشتند، اما اکنون محله وسعت پیدا کرده و به جمعیت آن اضافه شده و با ورود مهاجران، بافت بومی محله دستخوش تغییر شده است.
در روزگاران قدیم به اصطلاح می‌گفتند، مارچین ۱۴ طاق دارد که این اصطلاح مربوط به قنات‌های آن بوده است؛ هر طاق ۷۲ حبه و هر حبه شامل ۲۲۵۰ متر مربع زمین می‌شود و در کل می‌توان گفت، مارچین ۱۰۰۸ حبه است؛ با این احتساب زمین‌داران آن، که متمول بوده‌اند، سالانه دیگ برنجی بار می‌گذاشتند و به اهالی که طی سال برنج نخورده بودند، برنج می‌دادند.
مزروعی ادامه می‌دهد: در این محله دو رشته قنات وجود داشته، یکی قنات امام رضا (ع) که مشترک بین مارچین و لمجیر بوده و دیگری قنات نو که از محله دستگرد تا زمین‌های خمینی‌شهر ادامه داشته است.
به گزارش ایمنا، مارچین ۵۳ شهید تقدیم وطن کرده است که حدود ۲۲ شهید در گلستان شهدای اصفهان و سایر آن‌ها در گلزار شهدای مارچین آرمیده‌اند.
گزارش از: ریحانه راهپیما
نظر شما