به گزارش خبرنگار ایمنا، اخیراً تلسکوپ فضایی جیمزوب کهکشان‌هایی را رصد کرده که نور منتشر شده از آن‌ها مربوط به سال‌های ابتدایی تشکیل کیهان است. این کشف جدید جیمزوب سوالات بسیاری را در بین پژوهشگران مطرح کرده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مربوط به عمر جهان هستی است.
تاکنون بشر عمر کیهان را ۱۳.۸ میلیارد سال تخمین زده بود، اما اگر جیمزوب کهکشانی را رصد کند که بیش از این مقدار عمر کرده باشد ممکن است تمام محاسبات و کشفیات بشر به هم بریزد.
برای بررسی بیشتر فعالیت‌های اخیر تلسکوپ فضایی جیمزوب و آشنایی با نحوه کارکرد تلسکوپ‌های نجومی با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
به طور کلی تلسکوپ‌های نجومی چه چیزهایی را مورد بررسی قرار می‌دهند؟
درحال‌حاضر تمام تصاویری که توسط تلسکوپ‌های جهان از جمله تلسکوپ‌های خارج از جو زمین مانند هابل و جیمزوب و یا تلسکوپ‌های روی زمین که معمولاً روی ارتفاعات مستقر می‌شوند و به عمق آسمان نگاه می‌کنند، منتشر می‌شود، مربوط به گذشته کیهان است.
نور ساطع شده از اجرام کیهانی مسافت‌های بسیار طولانی را در مقیاس هزار، میلیون یا حتی میلیارد سال نوری پشت سر می‌گذارند؛ درواقع هنگامی که نور از اجرام شروع به حرکت می‌کند تا وقتی که به چشم انسان‌ها می‌رسد چندین هزار، میلیون یا میلیارد سال در راه است و از همین طریق می‌توان گذشته کیهان را مورد بررسی قرار داد.
آیا با استفاده از طیف مرئی می‌توان کیهان را بررسی کرد؟
خیر؛ معمولاً امواج مرئی که از اجرام مختلف آزاد شده و مسافتی را طی می‌کند تا به چشم انسان‌ها برسد به موادهای میان ستاره‌ای، بین کهکشانی، ستارگان و حتی خوشه‌های کهکشانی برخورد می‌کند؛ این مسئله باعث می‌شود که امواج نور با افت انرژی مواجه شود و طول موج افزایش یابد. در این هنگام اصطلاحاً فرکانس اجرام کوتاه می‌شود. با توجه به این مسئله برای پیدایش اجرام دور دست و شناسایی عمق کیهان باید امواج خارج از طیف مرئی را مورد بررسی و مطالعه قرار داد.
دلیل ارسال تلسکوپ‌های فضایی به خارج از جو کیهان چیست؟
یکی از دلایلی که تلسکوپ‌های فضایی را به خارج از جو کیهان ارسال می‌کنند، ناتوانی تلسکوپ‌های زمینی برای شناسایی بسیاری از طیف امواج است؛ امواج مرئی در هنگام برخورد با جو زمین انکسار پیدا کرده، شکسته می‌شود و سرانجام به طیف مادون قرمز تغییر می‌یابد.
برای رصد و شناسایی امواج مختلف چه راهکاری وجود دارد؟
به طور کلی وجود طیف‌هایی مانند مادون قرمز باعث شد که بشر رویه دیگری را برای رصد اجرام کیهان در پیش گرفته و در این راستا تلسکوپ‌های بزرگ‌تری را مورد استفاده قرار داد؛ درواقع هنگامی که قطر آینه تلسکوپ‌های نجومی افزایش می‌یابد مقدار دریافت نور توسط آینه بسیار افزایش می‌یابد و این مسئله باعث می‌شود حتی ضعیف‌ترین امواج نوری نیز دریافت شود علاوه بر آن طیف‌های دیگری مانند مادون قرمز و امواج رادیویی نیز قابل بررسی خواهد بود. به‌طورکلی برای بررسی اعماق کیهان و جهان این الزامات باید رعایت شود.
تلسکوپ فضایی جیمزوب بر چه اساسی ساخته شد؟
درواقع تلسکوپ فضایی جیمزوب متناسب با ویژگی‌هایی تولید شد که برای بررسی عمق کیهان لازم بود؛ عملاً مهم‌ترین کاربرد این تلسکوپ بررسی طیف مادون قرمز و شناخت اعماق کیهان است. در حال حاضر با کمک تلسکوپ فضایی جیمزوب بشر قادر شد ۳۰۰ میلیون سال ابتدایی جهان که در مقیاس ۱۳.۸ میلیارد سال بسیار ناچیز محسوب می‌شود و درواقع جزو نفس‌های اولیه جهان است را شناسایی کند.
این مقطع زمانی مربوط به نقطه‌ای است که برای نخستین‌بار نور توانسته حرکت کند و کهکشان‌ها در حال شکل‌گیری بوده‌اند؛ درواقع نخستین تجمع مواد مرئی داخل کیهان در حال حاضر به ثبت رسیده است.
آخرین کشفیات جیمزوب چه بوده است؟
در این مقطع زمانی ۳۰۰ میلیون ساله دو کهکشان توسط تلسکوپ فضایی جیمزوب با فاصله زمانی متفاوت رصد شده است. تمام این کشفیات بر این مسئله تاکید دارد که بشر باید منتظر حقایق کیهان و شگفتی‌های ناشی از تصاویر عمیق جهان باشد.
البته در زمان بررسی کهیان باید انبساط جهان را نیز در نظر گرفت، زیرا انبساط کیهان در بسیاری از مواقع به دلیل اینکه فضا در حال کشیده شدن است بیشتر از سرعت نور خواهد بود و همین مسئله باعث می‌شود که اگر نور با سرعت بسیاری از نقطه‌ای در کیهان منتشر شود، نتواند در فاصله مورد انتظار به ناظر زمینی برسد و حتی ممکن است نور بیش از ۱۳.۸ میلیارد سال در حال حرکت باشد. این مسائل جزو نکاتی است که باید تلسکوپ فضایی جیمزوب برای بشر تشریح کند.
سخن آخر…
درحال‌حاضر یکی از مسائل حائز اهمیت جایی است که آیا کهکشان‌هایی با عمر بیش از کیهان وجود دارد یا خیر؟ طبق کشفیات بشر، قاعدتاً نباید کهکشانی با عمر بیش از ۱۳.۸ میلیارد سال وجود داشته‌باشد، اما اگر جیمزوب بتواند چنین کهکشانی را کشف کند محاسبات و کشفیات بشر با خطا مواجه می‌شود. در این صورت دانشمندان باید به دنبال اشتباهاتی باشند که باعث شد عمر کیهان ۱۳.۸ میلیارد سال تخمین زده شود.
نظر شما