محمدپارسا نجفی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا دار خصوص عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای اظهار کرد: این سازمان توسط روسیه و چین با دعوت از چهار کشور قزاقستان، قرقیزستان، تاجکستان و ازبکستان برای جلوگیری از تنش‌های مرزی و جرایم سازمان یافته مانند قاچاق مواد مخدر و مبارزه با تروریسم تشکیل شد.
وی با اشاره به تلاش روسیه و چین برای تبدیل این اجلاس به یک ناتوی شرقی در برابر توسعه‌طلبی آمریکا افزود: با پیوستن هند و پاکستان که دارای قدرت اتمی، تنش‌های مرزی گسترده و سابقه جنگ‌های متعدد بودند به این اجلاس پیمان شانگهای به سازمان امنیت و همکاری قاره آسیا تبدیل شد زیرا قاره آسیا بر خلاف اروپا دارای نهادها و سازمان‌های امنیتی، اقتصادی و نظامی نبود و سازمان شانگهای توانست این خلأ را پر کند.
این کارشناس روابط بین‌الملل چهار کشور اتمی جهان یعنی روسیه، چین، هند و پاکستان را عضو سازمان همکاری‌های شانگهای دانست و گفت: برخی از آنها مانند روسیه و پاکستان با ایران همسایه هستند از سوی دیگر بخش زیادی از انرژی جهان توسط اعضای همین سازمان مصرف می‌شود زیرا بزرگترین مصرف‌کنندگان نفت و گاز مانند چین و هند در این مجموعه هستند و برخی از اعضای پیمان شانگهای مانند ایران، روسیه و قزاقستان در شمار تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز قرار دارند.
مدیریت زنجیره تولید تا مصرف انرژی
وی با اشاره به پیامدهای اقتصادی اجلاس شانگهای برای اعضا یادآور شد: عضویت در این پیمان از جنبه اقتصادی نیز برای اعضا دارای مزیت‌هایی است زیرا می‌تواند زنجیره تولید تا مصرف را مدیریت و هماهنگ کند، اتفاقی که پس از تحریم‌های روسیه توسط غرب رخ داد و روسیه و ایران توانستند بازار مصرف مشتریان خود را مدیریت و هماهنگی کنند از یک سو صادرات نفت، گاز و انرژی روسیه به هند و از سوی دیگر صادرات نفت ایران به چین افزایش پیدا کرد.
نجفی یکی از نگرانی‌های مصرف‌کنندگان عمده مانند چین و هند را حفظ روند تولید تا صادرات نفت از خلیج فارس دانست و ادامه داد: با پیوستن ایران به پیمان شانگهای این اطمینان خاطر برای مصرف‌کنندگان بزرگی مانند چین، هند و پاکستان، ایجاد می‌شود، مسئله بعدی تأمین مالی است که ایران به دلیل تحریم‌های ظالمانه غرب با مشکل انتقال منابع ارزی و ارتباطات بانکی روبه‌رو بوده و این مشکل در سازمان شانگهای قابل حل خواهد بود.
وی یکی از اهداف مالی و اقتصادی سازمان همکاری شانگهای را پیش‌بینی جایگزین‌هایی برای سوئیفت آمریکا بیان کرد و گفت: یکی از این جایگزین‌ها تشکیل بانک توسعه شانگهای است بجز آن نیز ارتباطات مالی و اعتباری بین اعضای شانگهای امکان‌پذیر خواهد بود و با توجه به تحریم روسیه توسط غرب، سرعت این همکاری‌ها در حال افزایش است زیرا روسیه و چین علاقه مند به همکاری با ایران هستند و برای کشور ما نیز رهایی از زیر فشار تحریم‌های غرب اهمیت زیادی دارد.
دستاورد دیپلماسی منطقه‌ای و گسترش همکاری با شرق
این کارشناس روابط بین‌الملل با اشاره به روند رو به رشد روابط ایران با روسیه تاکید کرد: یکی از زمینه‌های مورد توجه دو کشور، همکاری‌های مرتبط با سازمان اوراسیا است و از سوی دیگر همکاری‌های اقتصادی ایران با چین نیز در حال گسترش است بر این اساس پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای منطقی و قابل پیش بینی بود.
وی درباره روند ده ساله پیوستن ایران به این اجلاس نیز افزود: دولت گذشته غربگرا و فاقد اندیشه‌های نوآورانه بود اما دولت سیزدهم با دید جامعی که به کشورهای جهان دارد، همکاری‌های شرقی یعنی توسعه روابط با کشورهای چین، جنوب آسیا و منطقه را در اولویت قرار داده است.
نجفی پیوستن ایران به این سازمان را دستاورد تمایل ایران و دیگر اعضای عضو این سازمان دانست و گفت: در زمینه مسائل امنیتی نیز ایران یکی از کشورهای آسیب دیده از تروریسم، موج آوارگان و قاچاق مواد مخدر است و یکی از اهداف اولیه تشکیل شانگهای مبارزه با این چالش‌ها بوده است بنابراین می‌توان از این فرصت برای همکاری‌های مشترک در زمینه کنترل قاچاق مخدر و موج تروریسم استفاده کرد.
یک بازی برد - برد برای اعضای شانگهای
وی سازمان شانگهای را در حال تبدیل به یک بلوک قدرت در برابر آمریکا و اروپا تعریف کرد و افزود: این سازمان زمینه‌های همکاری در مسائل گوناگون نظامی، امنیتی، مالی و اقتصادی از جمله حمل، نقل انرژی و مانند آن را فراهم می‌کند بنابراین با عضویت کشورما در این پیمان یک روند برد برد برای همکاری اعضای شانگهای با ایران به وجود آمده است.
این کارشناس روابط بین‌الملل با تاکید بر لزوم شکل‌گیری نگاه به شرق از دولت‌های قبل گفت: برجام توافقی برای حل مشکلات اقتصاد ایران نبود زیرا مشتریان نفت ایران همین کشورهای آسیایی از جمله چین هستند بنابراین هماهنگی بازار تولید و مصرف انرژی در قالب سازمان شانگهای می‌تواند مشکلات ما را برطرف کند.
وی با اشاره به مسائل مالی و اعتباری که در قالب پیمان شانگهای پیش‌بینی شده است، خاطرنشان کرد: کشورهایی مانند روسیه و چین می‌توانند در زمینه سرمایه‌گذاری در ایران و همچنین گشودن مسیرهای مالی و اعتباری برای ایران نقش‌آفرین باشند به همین دلیل ما به رابطه اقتصادی با اروپا و آمریکای شمالی نیازی نداریم.
نجفی تحریم‌های آمریکا را وابسته به دلار و سامانه پیام‌رسان بانکی سویفت دانست و اظهار کرد: در صورتی که کشور بتواند از راه‌های دیگر کسب درآمد کند و انتقال منابع را از سامانه‌های پیام‌رسان بانکی دیگری مانند چین و روسیه انجام دهد، مشکلات اقتصادی ایران برطرف خواهد شد و این نکته‌ای بود که در گذشته مورد توجه قرار نگرفت.
وی با اشاره به روند رو به کاهش نقش‌آفرینی دلار آمریکا در تجارت جهانی، گفت: این مسئله علاوه بر پیمان شانگهای در پیمان بریکس قابل مشاهده است و کشورهایی مانند برزیل و آفریقای جنوبی که عضو شانگهای نیستند نیز علاقه‌مند به تجارت با اعضای این سازمان مانند چین هند و روسیه هستند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تحریم روسیه را نشان‌دهنده ضرورت شکل‌گیری تجارت بین‌المللی منهای دلار بیان کرد و یادآور شد: تحریم‌ها مسئله‌ای بود که سال‌ها پیش برای ایران اتفاق افتاد، امروز برای روسیه و در آینده نیز ممکن است کشورهای دیگر رخ دهد به عبارت دیگر یک مسیر حتمی و غیر قابل چشم‌پوشی خواهد بود.
مدیریت تنش و درگیری در آسیا
وی بهره‌مندی از همکاری‌های اقتصادی، امنیتی، مالی و سیاسی را از مزایای عضویت در سازمان شانگهای بیان کرد و افزود: این پیمانی دارای مزیت‌های بسیار زیادی است که باعث می‌شود کشورهای خارج از این گستره مانند ترکیه، کامبوج و مناطق جنوب شرق آسیا خواستار پیوستن به آن باشند، اهمیت شانگهای در بعد اقتصادی نیز بسیار قابل توجه است به ویژه در بخش ارتباطات جاده‌ای کریدر شمال جنوب و یا کریدر شرق به غرب که از آن به عنوان یک جاده کمربند یا احیای جاده ابریشم یاد می‌شود.
نجفی با اشاره به نقش سازمان شانگهای در ایجاد امنیت بین کشورهای عضو گفت: بسیاری از کشورهای عضو سازمان مانند هند و پاکستان با یکدیگر درگیری‌های بسیار زیادی دارند اما عضویت آنها در پیمان شانگهای برای دو طرف عامل ایجاد امنیت، هماهنگی بین کشورها و کاهش تنش‌ها می‌شود.
وی یکی از دلایل اهمیت این پیمان را نبود نهادها، سازمان‌ها و تشکیلات اجرایی در قاره آسیا برای مسائل امنیتی، اقتصادی و سیاسی دانست و خاطرنشان کرد: این شرایط باعث می‌شد که کشورهای آسیایی به سرعت به سوی تنش، چالش، درگیری جنگ و مشکلات حرکت کنند در حالی که سازمان شانگهای می‌تواند این درگیری‌ها را به سمت همگرایی هماهنگی و همکاری مدیریت کند.
نظر شما