به گزارش خبرنگار ایمنا، محیطزیست منطقهای است که زندگی تمام موجودات به آن وابسته است. این منطقه مجموعهای از عوامل فیزیک خارجی و موجودات زنده را شامل میشود که با یکدیگر در ارتباط هستند و اقلیم بر نحوه زندگی آنها تأثیرگذار است. امروزه شرایط زیستمحیطی زمین برای تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته، زیرا تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش آب مسائل بسیار مهمی است که بهطورمستقیم و غیرمستقیم بر زندگی جامعه تأثیر دارد. برای بررسی شرایط زیستمحیطی ایران و ارائه پیشنهاداتی برای بهتر شدن شرایط با علیخان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمینشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفتوگویی انجام دادهایم که در ادامه میخوانید:
شرایط زیست محیطی ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایران از نظر مسائل زیستمحیطی از سایر کشورها مستثنی نیست و مانند آنها با مشکلاتی درگیر است که بخشی به سبب تغییرات اقلیمی و بخش دیگر به دلیل مدیریت و برنامهریزی اشتباه ایجاد شده است. وضعیت ایران به دلیل گستردگی مرزی در شرایط خاص و سختی قرار گرفته و عملاً این وضعیت تبدیل به آزمونی برای مسئولان و مردم شده است. محدودیتهای اقتصادی موجب توسعه صنعت و فناوری شده است و در ادامه همین مسئله آسیبهای زیستمحیطی به همراه دارد؛ درواقع این کشور نیازمند توجه و ایجاد نگرشی واقعبینانهتر است و باید در حوزه مسائل زیستمحیطی فعالیتهای تخصصی بیشتری انجام شود.
چه راهکاری برای بهتر شدن شرایط زیستمحیطی ایران وجود دارد؟
در زمینه بهتر شدن شرایط زیستمحیطی ایران مراکز آموزشی به خصوص دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهها نقش مهمی دارد و کمک دولت نیز در این زمینه بسیار حائز اهمیت است؛ درواقع برای بهتر شدن شرایط زیستمحیطی باید پروژهها و فعالیتها به دور از مسائل حاشیهای طبق مطالعات زیستمحیطی انجام شود تا طبیعت کشور بیشتر آسیب نبیند.
اهمیت انجام مطالعات زیستمحیطی چیست؟
معمولاً گاهی به گوش میرسد که در قسمتی از کشور کارخانهای احداث شده است و فعالیت کارخانه باید طبق مطالعات زیستمحیطی انجام شود. درصورتیکه هنگام تصمیمگیری در کنار مدیران سیستمهای دانشگاهی وجود نداشته باشد بیشتر مسائل از بُعد سیاسی پیش میرود و همین شرایط فاجعه غیرقابل جبرانی ایجاد میکند؛ پس از احداث کارخانه تغییر دادن آن سخت است، بنابراین نخستین مسئلهای که در حفظ محیطزیست حائز اهمیت است، انجام مطالعات زیستمحیطی پیش از توسعه صنایع و معادن است.
برای کنترل و رهایی از مشکلات زیستمحیطی فعلی ایران چه راهکارهایی وجود دارد؟
امروزه ایران با مشکلاتی روبهرو است که برای رهایی از آنها باید با انجام فعالیتهای علمی مشکلات را محدود و شدت عملکرد مخرب آنها را کاهش دهیم. زمانی که مشخص میشود در زمستان مشکلات زیستمحیطی بسیاری به دلیل آلودگی هوا و شرایط اقلیمی رخ میدهد و تأثیرات نامطلوب سوختهای مختلف را مشاهده میکنیم باید با سرمایهگذاری به سمت استفاده از سوختهای پاک پیش برویم. در نخستین قدم باید فرهنگ استفاده بهینه و صرفهجویی در مصرف انرژی را در بین مردم ایجاد کنیم.
فرهنگ صرفهجویی در مصرف انرژی در کشورهای جهان چگونه است؟
کشورهای توسعهیافته پس از اتمام دوران جنگ جهانی تغییر فرهنگ را در برنامه خود گنجانده و مردم به همراه دولتها سعی میکنند در مصرف انرژی و منابع طبیعی با دقت و حساسیت بسیاری عمل کنند. در کشورهای بزرگ امکان ندارد که صرفهجویی در آموزش و فرهنگ جامعه جایگاهی نداشتهباشد، اما در ایران این مسئله رخ نداده است.
متأسفانه در ایران ساختمانها غیراستاندارد بوده، کارخانهها قدیمی است و سوخت اتومبیلها نیز مطلوب نیست؛ همچنین به دلیل تصمیمگیریهای خاص با کمک دانشمندان و فرهیختگان انجام نمیشود وضعیت اسفناک فعلی به مرور تشدید میشود؛ بنابراین برای اینکه بتوانیم وضعیت زیستمحیطی کشور را بهبود ببخشیم باید نقش مطالعاتی و تحقیقاتی را افزایش دهیم و صرفاً به فعالیتهای زیستمحیطی به عنوان زیباسازی شهر یا کشور توجه نکنیم.
پس از انجام این مسائل میتوانیم به وضعیت شهرها رسیدگی کنیم؛ به طور مثال در اصفهان کانونهای ریزگرد بسیار فعالی به وجود آمده است و باید برای کنترل این وضعیت تلاش بسیاری صورت پذیرد زیرا هجوم کویر به سمت شهرها زنگ خطر مهمی محسوب میشود. امروزه براساس اخبار و شرایط گزارش شده به نظر میرسد مقادیر بسیار و خارج از حد استاندارد عناصر سمی و سنگین در جو وجود دارد که موجب افزایش بیماریها شده است.
سهم مردم در شکلگیری شرایط نامساعد زیستمحیطی کشور چه میزان است؟
مردم نقش بسیاری در شرایط زیستمحیطی کشور دارند و این موضوع را نیز باید مدنظر قرار داد که دولت مردان نیز بخشی از جامعه محسوب میشود. فرهنگ دوستدار محیطزیست بودن باید از خانهها و مدارس شکل بگیرد و آموزش و پرورش نیز نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. متأسفانه در شهرها مشاهده میشود که برخی از مردم اهمیت مشکلات زیستمحیطی را درک نمیکنند و باید در زمینههای مختلفی از جمله تمیز کردن شهر، مصرف بهینه و استفاده از تجهیزات عمومی فرهنگسازی شود.
فرهنگسازی چه مقدار در حفظ شرایط زیستمحیطی اهمیت دارد؟
اگر فرهنگ حفظ محیط زیست در جامعه توسعه یابد سرمایهگذاران حفظ محیطزیست را در اولویت خود قرار میدهند؛ بنابراین با فرهنگسازی درست، تمام جامعه برای حفظ محیطزیست تلاش خواهند کرد. هنگامی که مردم در قبال محیطزیست احساس مسئولیت کنند برای این کار از تمام داراییهای خود استفاده خواهند کرد.
سخن آخر...
فرهنگسازی در حفظ محیطزیست بسیار مهم است و اگر شرایط کنونی به همین شکل ادامه یابد، محیطزیست به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و جامعه را از خود دور میکند. اگر به تاریخ نگاه کنیم، متوجه میشویم که در دورههای مختلف به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی بسیاری از تمدنهای بزرگ نابود شده است و همین مسئله نشاندهنده قدرت و اهمیت محیطزیست است.
نظر شما