به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس مقاله‌ای از فهیمه فدایی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، امروزه شهرنشینی از مهم‌ترین جنبه‌های تغییر جهانی بوده و در نیم‌قرن اخیر مقدمات رشد و توسعه گسترده شهری را فراهم آورده است.
با توجه به رشد روزافزون شهرنشینی در جهان کنونی و پیش‌بینی اسکان بیش از ۶۶ درصد جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ در شهرها، مسکن شهری به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای جامعه بشری قلمداد می‌شود و همواره بخش عمده‌ای از هزینه‌های خانوارهای شهری را دربرمی‌گیرد.
بحران مسکن در ایران هم‌زمان با اصلاحات ارضی، رشد سرمایه‌داری و مهاجرت روستاییان به شهرها پدید آمد؛ بحران دوم زمان افزایش قیمت نفت، اعمال سیاست تمرکزگرایی و افزایش رشد بی‌رویه شهرها به دلیل قوانین و سیاست‌های ضعیف در قبال بخش خصوصی به وجود آمد و در دوران پس از انقلاب به دلیل اعمال سیاست‌های نابجا، بحران مسکن در کشور تشدید شد.
طی سال‌های اخیر، قیمت مسکن و زمین خصوصاً در شهرهای بزرگ به شکلی بی‌رویه افزایش پیدا کرد. این افزایش قیمت به‌خصوص در ایران به‌عنوان یک کشور درحال‌توسعه به دلیل رشد سریع جمعیت و شهرنشینی، توسعه شهرهای بزرگ به‌صورت پیوسته، رشد افقی و بی‌نظم شهرها، مهاجرت‌های داخلی، نبود منابع مالی کافی، مشکلات مربوط به عرضه زمین، گرانی و کمبود آن و مهم‌تر از همه نبود خط‌مشی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی صحیح به‌صورت مشکلی حاد و بحرانی درآمده است که به‌ویژه اقشار کم‌درآمد را در تنگنا قرار می‌دهد.
مسکن و سرپناه یکی از ضروری‌ترین نیازهای انسان است. در کشور ما در اصول ۳۱ و ۴۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران داشتن مسکن مناسب، حق هر فرد و خانواده ایرانی دانسته شده است. یکی از روش‌های تأمین مسکن ارتقای کیفیت و سکونت است. به دلیل تأکید برنامه چهارم و پنجم توسعه در استفاده بهینه از بافت‌های فرسوده به منظور تأمین مسکن و مقاوم‌سازی بناها، بافت‌های فرسوده می‌تواند پتانسیل بسیار مهمی برای توسعه درونی شهرها فراهم بیاورد.
به‌طورکلی مسائلی از قبیل کمبود زمین، تخریب زمین‌های کشاورزی و باغات در اثر گسترش بی‌رویه شهرها، بحران انرژی، آلودگی‌ها، سکونت‌گاه‌های غیررسمی، گسترش شهرها روی پهنه‌های مخاطره‌آمیز و گسل و ناهنجاری‌های اجتماعی از جمله مسائلی است که لزوم توجه به رویکرد توسعه میان‌افزا و پایدار را در بخش مسکن اجتناب‌ناپذیر می‌کند.
بافت فرسوده بهترین زمین‌ها را برای پاسخ‌گویی به نیازهای جدید در حوزه مسکن با هزینه کمتر دارد، اما به جهت فرسودگی کالبدی، این بافت‌ها برای سکونت مناسب نیست و روزبه‌روز جمعیت خود را از دست می‌دهد؛ در صورتی که به مباحث ساماندهی و نوسازی بافت فرسوده و نحوه کیفیت آن توجه نشود، بدون شک روند این تحولات به نفع محیط و شهروندان ساکن در آن نخواهد بود.
اهمیت توجه به این مسئله تا این حد است که اگر برخورد سازنده‌تری در خصوص بافت‌های فرسوده آغاز نشود، مشکلات موجود در بافت برخوردی ویرانگر را با بافت شروع می‌کند. در نظر نگرفتن آن به‌عنوان یک واقعیت و نبود برنامه‌ریزی می‌تواند آسیب‌ها و مشکلات فراوانی را متوجه همگان کند.
یکی از راه‌های توجه و ساماندهی بافت فرسوده توسعه میان‌افزا است. میان‌افزایی یکی از اشکال رشد هوشمند، توسعه پایدار و نو شهرسازی است. توسعه میان‌افزای شهری، موجب عملیات ساخت‌وساز در مناطق شهری به‌ویژه در مراکز پر از ساختمان شده است. به عبارتی توسعه میان‌افزا از همه ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در شهر برای توسعه شهر و ایجاد کاربری‌های مختلط استفاده می‌کند. توسعه میان‌افزا، مزایای فراوانی در مقایسه با رشد و توسعه حومه‌ها دارد، از آن جمله می‌توان به کاهش پراکندگی، حفظ فضاهای باز، تجدید حیات مرکز شهر و محلات قدیمی، ایجاد تعادل میان سکونت و مشاغل، ایجاد جوامعی با قابلیت پیاده‌روی بالا، کاهش هزینه‌های اضافی و ایجاد مناطق مسکونی با تنوع زیادی از خانه‌ها اشاره کرد.
نظر شما