به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری "ام اس" یک بیماری بالقوه ناتوان‌کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در بیماری "ام‌اس"، سیستم ایمنی به غلاف محافظ (میلین) که رشته‌های عصبی را می‌پوشاند حمله می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی یا زوال اعصاب شود. علائم و نشانه‌های "ام اس" بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می‌گیرند، بستگی دارد.
در واقع در MS سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود، سرانجام این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود.
انواع بیماری ام اس چیست؟
انواع بیماری ام اس مطابق تحقیات اثبات شده دانشمندان عبارتنداز:
- ام اس عود کننده، فروکش کننده
- ام اس پیشرونده اولیه
- ام اس پیشرونده ثانویه
اما در سال‌های اخیر اجماع فزاینده‌ای وجود دارد که این‌ها انواع متمایز ام اس نیستند، بلکه در امتداد یک زنجیره هستند. در برخی نقاط، التهاب مشخصه غالب این بیماری است، در حالی که در برخی دیگر، تخریب عصبی که در آن آسیب‌های قدیمی به مغز و نخاع بدتر می‌شود، غالب است.
علائم بیماری ام‌اس چیست؟
علائم ام‌اس گسترده بوده و بسته به ناحیه تخریب‌شده و میزان تخریب متغیر است. یک بیمار ام‌اس ممکن است فقط خستگی و بی‌حسی را تجربه کند و در یک بیمار دیگر، علائم تا اختلال جدی حرکتی پیش برود، شایع‌ترین نشانه‌های ام‌اس عبارتند از:
- نشانه‌های مربوط به چشم مثل تاری دید و دوبینی
- سرگیجه، عدم تعادل و اختلال در راه رفتن
- اسپاسم عضلانی یا دردهای شدید و بی‌دلیل عضله
- بی‌حسی، خواب‌رفتگی و ضعف عضلات
- احساس خستگی
- تشنج، سردرد، ریزش مو، خارش
- اختلالات کارکرد جنسی، دستگاه گوارش و مثانه
- اختلالات احساسی، شناختی و حافظه
- افسردگی
- اختلالات با شیوع کمتر شامل اختلال در صحبت کردن و اختلال تنفسی
آیا کودکان هم مبتلا به ام اس می‌شود؟
ام اس اغلب در بزرگسالان دیده می‌شود، اما اخیراً این بیماری نسبت به گذشته در کودکان و نوجوانان بیشتری تشخیص داده می‌شود، در آمریکا از میان ۴۰۰ هزار بیمار مبتلا به ام اس ۱۰-۸ هزار نفر زیر ۱۸ سال هستند، متخصصین مغز و اعصاب بر این باورند که بچه‌های زیادی مبتلا به ام اس هستند ولی هنوز بیماری آنها تشخیص داده نشده است.
اولین نشانه‌های ام اس در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. ممکن است این بیماری پس از ابتلای کودک به یک اختلال عصبی به نام آنسفالومیلیت منتشر حاد (ADEM) آغاز شود. بیشتر اوقات نشانه‌های ADEM مثل سردرد، گیجی، کما، سیژر، سفتی گردن، تب و کمبود چشمگیر انرژی، پس از چند هفته از بین می‌روند. اما این مشکلات در برخی کودکان ادامه می‌یابد که شبیه نشانه‌های ام اس است.
ام اس در کودکان با سرعت کمتری پیشرفت می‌کند، اما کودکان یا نوجوانان مبتلا به این بیماری ممکن است در سال‌های اول دچار ناتوانی‌های جسمی شوند، همچنین این بیماری چالش‌های بزرگ‌تری را برای قوه تفکر و احساسات کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند و ممکن است روی تحصیل، برداشت ذهنی از خود و ارتباط با دوستانش تأثیر بگذارد.
شیوع ام اس در مردان و زنان
سن بروز بیماری ام اس بین ۲۵ تا ۴۰ سال است. شیوع این بیماری در زنان دو برابر مردان است و سن شروع آن در زنان حدود ۵ سال زودتر از مردان اتفاق می‌افتد. بنابراین بیماری ام اس در مردان شیوع پایین‌تری دارد ولی ممکن است شدت آن بیشتر باشد. بنابراین باید بیشتر توجه افراد به پیشگیری از این بیماری به‌خصوص در سنین جوانی باشد؛ زیرا در اثر ابتلاء، ممکن است فرد توانایی کنترل عوارض آن را نداشته باشد و زندگی وی تحت تأثیر آن قرار بگیرد.
آیا بیماری ام اس کشنده است؟
با توجه به اینکه بیماری ام اس یک بیماری اختلال بین سیستم عصبی مغز و اندام‌ها است؛ یعنی اندام‌ها به طور دقیق از مغز فرمان نمی‌گیرند، پس اگر به‌موقع و به‌صورت مداوم مورد معالجه قرار نگیرد، می‌تواند باعث بروز بعضی اختلالات منجر به مرگ گردد؛ اما بیماران زیادی هستند که دارای ام اس بوده و طولانی‌مدت زندگی کرده‌اند. بیماران اس ام اس با توجه به سیر این بیماری به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
نوع ۱: RR که به صورت فازهای پیشرفت‌کننده و پسرفت‌کننده تازه تظاهر می‌کند.
نوع ۲: PP که از ابتدا دارای علائم پیشرونده بوده و فاز بهبودی ندارد.
نوع ۳: SP در این نوع ابتدا به صورت پیشرونده و پسرفت‌کننده بوده، اما مدتی پیشرفت‌کننده می‌شود.
نوع ۴: RP که در آن بیماری سیر پیشرفت و بهبود داشته، اما در نهایت سیر پیشرونده دارد.
عوارض بیماری ام اس
مواردی ممکن است در افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزمشاهده شوند که عبارتند از:
- سفتی یا اسپاسم عضلانی
- فلج، به طور معمول در پاها
- مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی
- تغییرات ذهنی مانند فراموشی یا نوسانات خلقی
- افسردگی
- صرع
تشخیص بیماری ام اس و درمان آن
تشخیص بیماری ام اس توسط علائم اولیه آن انجام می‌شود که عبارت‌اند از: تاری دید و دوبینی، سرگیجه و عدم تعادل و اختلال در راه رفتن، اسپاسم عضلانی یا دردهای شدید و بی‌دلیل عضله، بی حسی و خواب‌رفتگی و ضعف عضلات، احساس خستگی، تشنج، سردرد، ریزش مو و خارش، اختلالات کارکرد جنسی، دستگاه گوارش و مثانه، اختلالات احساسی و شناختی و حافظه، افسردگی و با شیوع کمتر اختلالات تنفسی و اختلال در صحبت کردن. چنانچه هر کدام از این علائم ۲۴ ساعت یا بیشتر ادامه پیدا کرد، باید به پزشک متخصص نورولوژی یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد و با توجه به تشخیص پزشک می‌توان به درمان بیماری پرداخت.
تشخیص بیماری احتیاج به آزمایش‌های مختلفی دارد. گاهی اوقات تشخیص قطعی ممکن است ماه‌ها طول بکشد که در این صورت باید با شکیبایی به انجام آزمایشات و دستورات پزشکی عمل کرد. در تشخیص بیماری ام اس و درمان آن باید به پزشک اعتماد کنید و روند مستمر درمان را پیگیری کنند.
پیشرفت‌های درمانی ام اس
در سال‌های اخیر در زمینه داروهای درمان بیماری ام اس پیشرفت‌های چشمگیری رخ داده است؛ از انواع داروهای تزریقی و خوراکی می‌توان نام برد که بسته به شرایط و میل بیمار می‌توان از آنها استفاده کرد؛ اما آنچه مسلم است تغییر در سبک زندگی در روند بهبودی بیماری مؤثر است. این تغییر شامل دوری از استرس و کار زیاد، پرهیز از دخانیات، انجام ورزش سبک و منظم که باعث خستگی نشود، داشتن یک رژیم متعادل که حاوی چربی، پروتئین و کربوهیدرات به میزان مناسب باشد، خوردن بیشتر مواد دارای آنتی‌اکسیدان مانند میوه و سبزیجات تازه، حفظ متعادل سطح ویتامین D خون و داشتن روحیه شاد و اعتماد به پزشک از مهم‌ترین نکات تغییر سبک زندگی است.
باید در نظر داشت از آنجا که روند درمان بیماری ام اس طولانی‌مدت است، این بیماری می‌تواند تا حدودی توانایی ما را در داشتن یک زندگی طبیعی محدود کند؛ اما این به معنی نداشتن یک زندگی طبیعی و معمولی نیست.
سبک زندگی مفید و درمان‌های خانگی
سبک زندگی یعنی دوری از دخانیات، رژیم غذایی سالم، تحرک و مبتلا نبودن به اضافه وزن می‌تواند در پیشگیری از بیماری ام اس مؤثر باشد. بنابراین باید برای تناسب اندام از یک رژیم لاغری مناسب استفاده کنید که مواد مغذی کافی به بدن شما برساند و به شما در پیشگیری از انواع بیماری‌ها و ارتقای سلامت کمک کند.
برای کمک به تسکین علائم و نشانه‌های بیماری ام اس سعی کنید:
زیاد استراحت کنید
به عادت‌های خواب خود دقت کنید تا مطمئن شوید که خواب کافی دارید. برای اینکه مطمئن شوید خواب کافی دارید ممکن است لازم باشد برای اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب ارزیابی شوید و تحت درمان قرار بگیرید.
ورزش کنید
اگر مبتلا به MS خفیف تا متوسط هستید ورزش منظم می‌تواند به بهبود قدرت و تون عضلانی، تعادل و هماهنگی شما کمک کند، اگر گرما شما را اذیت می‌کند، شنا یا سایر ورزش‌های آبی گزینه‌های خوبی هستند، انواع دیگر ورزش‌های خفیف تا متوسط توصیه شده برای مبتلایان به ام اس شامل پیاده روی، ورزش‌های کششی، ایروبیک کم فشار، دوچرخه سواری ثابت، یوگا و تای چی هستند.
خنک بودن بدن
علائم ام اس اغلب با افزایش درجه حرارت بدن در برخی از افراد مبتلا به ام اس بدتر می‌شود، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایلی مانند شال یا جلیقه خنک کننده می‌تواند کمک کننده باشد.
یک رژیم متعادل داشته باشید
از آنجا که شواهد کمی برای حمایت از یک رژیم غذایی خاص وجود دارد، متخصصان یک رژیم غذایی به طور کلی سالم را توصیه می‌کنند، برخی تحقیقات حاکی از آن است که ویتامین D برای افراد مبتلا به MS ممکن است فواید بالقوه ای داشته باشد.
از بین بردن استرس
استرس ممکن است علائم و نشانه‌های شما را تحریک یا بدتر کند، یوگا، تای چی، ماساژ، مدیتیشن یا تنفس عمیق ممکن است کمک کند.
نظر شما