به گزارش خبرنگار ایمنا، صدای غرب برای سرعت دادن به مذاکرات در وین، روز به روز بیشتر می‌شود. وزیر امور خارجه فرانسه روز پنج‌شنبه برای چندمین بار گفت که مذاکرات باید تسریع شود. دیپلمات‌های اروپایی هم این بحث را به طور غیررسمی مطرح کرده‌اند. منابع نزدیک به مذاکرات می‌گویند که متن مربوط به اقدامات هسته‌ای (تعهدات ایران) شاهد پیشرفت است، ولی چنین پیشرفتی در سایر اسناد به خصوص متن مربوط به تعهدات طرف‌های غربی درباره لغو تحریم‌ها وجود ندارد. چیزی که طرف‌های غربی را تشویق کرده که از تسریع مذاکرات حرف بزنند.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه در اولین نشست خبری سال ۲۰۲۲ در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسیده بود نظر شما در مورد مذاکرات هسته‌ای ایران چیست و آیا فکر می‌کنید این مذاکرات پیشرفت خواهد داشت یا زمان آن رسیده است که مذاکرات را رها کنید، گفت که حالا زمان دست کشیدن و رها کردن نیست. پیشرفت‌هایی در حال انجام است. گروه ۱+۵ متحد و یک صدا هستند، اما باید دید چه اتفاقی رخ خواهد داد.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید دیروز در توضیح موضع بایدن گفت که رئیس‌جمهور آمریکا معتقد است که دیپلماسی بهترین گزینه اول است و ما درگیر آن هستیم. اکنون هشتمین دور مذاکرات است و خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد. با این حال، او در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا آماده است ضمانت‌های خواسته شده از سوی ایران را ارائه کند، آن را موکول به این کرد که «ایران چه چیزی را به میز مذاکره می‌آورد.» پیش از این، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هم تأیید کرده بود که یکی از خواسته‌های ایران ضمانت برای خارج نشدن دوباره آمریکا از توافق است: «یکی از چیزهایی که ایران از ما خواسته ضمانتی است مبنی بر اینکه ما دوباره زیر میز نمی‌زنیم.»
برای بررسی وضعیت فعلی مذاکرات وین با سید رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌المللی به گفت‌وگو پرداختیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
روند مذاکرات وین را چطور ارزیابی می‌کنید؟
روند گفت‌وگوهای وین با توجه به آخرین مشورت‌هایی که در پایتخت‌ها صورت گرفته است، بر اساس آنچه سخنگوی وزارت امور خارجه گفت نیازمند یک تصمیم قاطع و کارساز و کارآمد از جانب آمریکا است. مطالب و موضوعاتی که جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده کاملاً روشن و شفاف و با مفاد توافقنامه برجام هماهنگ است. بر همین اساس جمهوری اسلامی در همین راستا دو سند به ۱+۴ ارائه کرده است. این سند در دو بخش اصلی رفع تحریم‌ها و بهره‌مندی جمهوری اسلامی ایران از تکنولوژی یا صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای است و علی‌رغم عملیات روانی و رسانه‌ای که در هفته‌های اول صورت گرفت، مورد قبول طرف‌های غربی قرار گرفته است و در این مورد دو کشور روسیه و چین هم همراهی قابل‌توجهی با این اسناد داشته‌اند؛ چراکه استدلال و عقلانیت موجود در این دو سند شرایطی را فراهم کرده که هیچ‌کدام از طرفین غربی امکان عدم قبول این اسناد را ندارند. در این اسناد صحبت از چند موضوع مهم است و آن اینکه تحریم‌های ناجوانمردانه علیه ملت ایران باید برداشته شود و جمهوری اسلامی به‌عنوان یکی از اعضای قدیمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند بر اساس مفاد موجود در پروتکل‌های این آژانس به‌طور کامل از مواهب و مزایای عضویت در این آژانس استفاده کند. نکته‌ای که در حال‌حاضر بین کارشناسان مطرح است، مساله چگونگی راستی‌آزمایی است که باید در خصوص پیشرفت‌های این دو سند به تفاهم برسند. نکته بعد چگونگی برداشته‌شدن تحریم‌ها از دو جهت است؛ یکی از جهت میزان آنها و دیگری زمان برداشته‌شدن این تحریم‌ها. ضمناً موضوع دیگری که در این ارتباط تیم مذاکره‌کننده در مورد آن در حال گفت‌وگو است، راستی‌آزمایی است که باید انجام شود؛ در ارتباط با مساله راستی‌آزمایی نیز همه اعضای طرف مقابل جمهوری اسلامی این مساله را پذیرفته‌اند و در حال‌حاضر در حوزه‌های مختلف تجاری، بانکی، بندری و بیمه‌ای در حال گفت‌وگو و رایزنی‌های فشرده تخصصی هستند.
آیا تعیین زمان‌های کوتاه از جانب طرف غربی برای راستی‌آزمایی در روند رسیدن به توافق خوب تأثیرگذار است؟
نکته قابل‌توجه آن است که ما هرچه زودتر به نتیجه برسیم، قطعاً و یقیناً با منافع ملی جمهوری اسلامی همخوانی بیشتری دارد، به این دلیل که مسئله برداشته‌شدن تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران برای دولت و تیم مذاکره‌کننده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اما این موضوع به‌هیچ‌عنوان مسئله‌ای به‌نام محدودیت زمانی یا فورس ماژور بودن را به‌دنبال نخواهد داشت، یعنی درصورتی‌که این گفت‌وگوها زودتر به نتیجه برسد، قطعاً و یقیناً ملت ایران می‌توانند در ارتباط با برداشته‌شدن تحریم‌ها بهره بیشتری از تجارت بین‌المللی ببرند، اما این به‌هیچ‌عنوان به آن معنی نیست که سقف زمانی وجود دارد که ما نتوانیم از آن عبور کنیم.
موضوع اشاره و مانور روی سقف زمانی بیشتر به یک عملیات روانی رسانه‌ای مربوط می‌شود؛ غربی‌ها و به‌خصوص مقامات آمریکایی به‌دنبال تعجیلی در این رابطه هستند که بتوانند از بیان و پرورش و برجسته‌سازی این موضوع غیرواقعی اهداف سیاسی و عملیات روانی خود را پیش ببرند. همچنین به موازات آن، مذاکرات در دو موضوع اقدامات هسته‌ای و راستی‌آزمایی نیز در سطح کارشناسی در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد.
درنهایت، دوشنبه‌شب نشستی دوجانبه میان معاونان سیاسی وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و هلند در فضایی مثبت و دوستانه برگزار شد. گسترش همکاری‌های بانکی و تجاری و نقش‌آفرینی بانک‌ها و شرکت‌های هلندی در فرآیند راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، یکی از موضوعات مورد بحث در این جلسه بود. در دو روز گذشته، با هدف افزایش سرعت پیشرفت گفت‌وگوها و با توجه به اینکه مباحث به مرحله‌ای رسیده است که عبارات باقی‌مانده خصوصاً در حوزه تضمین‌ها نیازمند تصمیم‌گیری و تعیین تکلیف هستند، جلسات نگارش متن (drafting) که پیش از این در سطح کارشناسی (جلسات دو و چندجانبه یا کارگروه‌ها) برگزار می‌شد، در سطح رؤسای هیئت‌ها و با حضور ایران، اتحادیه اروپا و تمام اعضای گروه ۱+۴ برگزار شده است. بخش قابل توجهی از فرآیند راستی‌آزمایی از طریق سنجش آزادی تجارت و مراوده با طرف‌های اروپایی انجام می‌گیرد. مجموعاً، در هر دو حوزه جلسات جدی، حرفهای و سازنده‌ای برگزار شده است، هرچند هنوز بخش‌هایی از موضوعات نیازمند بحث بیشتر و اتخاذ تصمیم است.
آیا احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا وجود دارد؟
در حال حاضر مسیر ارسال و دریافت مکتوب نظرات به‌طور کارآمد انجام می‌شود و تا زمانی که این اطمینان وجود نداشته باشد که مرحله بالاتر از آن یعنی دیدار مستقیم، دستاوردی به‌همراه دارد و به دستیابی به توافقی خوب کمک خواهد کرد، نیاز یا ضرورتی برای انجام گفت‌وگوی مستقیم وجود نخواهد داشت. موضع جمهوری اسلامی ایران از ابتدا این بوده که ایران حاضر نیست صرفاً برای گرفتن یک عکس یادگاری یا مانور تبلیغاتی دیداری با مقامات آمریکایی انجام دهد.
نظر شما