عرفان تمنده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه نیروی گریز از مرکز توسط کریستین هویگنس ابداع شد، اظهار کرد: نظر کریستین هویگنس این بود که حرکت تمام سیارات باید باعث دور شدنشان از خورشید می‌شود و امکان اینکه در یک مدار با فاصله نسبتاً معین قرار بگیرند وجود ندارد در نتیجه وی متوجه شد نیرویی از سمت خورشید به سیارات وارد می‌شود که باعث ماندن آن‌ها در مدار می‌شود.
وی افزود: گریز از مرکز یک نیروی مجازی است که اجسام در حال دوران آن را به صورت نیرویی به سمت بیرون حس می‌کند؛ این نیرو با جرم، شعاع دوران و مربع سرعت زاویه جسم در تناسب است و عبارت فیزیکی آن به صورت F=M.R.OMEGA2 (OMEGA برابر با سرعت زاویه‌ای) نوشته می‌شود.
این کارشناس فیزیک پلاسما ادامه داد: نام لاتین نیروی گریز از مرکز Centrifugal force است و عملکرد دستگاه سانتیفیوژ نیز بر طبق نیروی گریز از مرکز است؛ این دستگاه به وسیله ایجاد دوران و نیروی گریز از مرکز اجسام را از یکدیگر جدا می‌کند.
وی در رابطه با کارکرد این دستگاه اضافه کرد: در حالت معمول دستگاه سانتیفیوژ به شکلی است که ذرات جامد را از مایع جدا می‌کند و این کار را با ایجاد سرعت و دوران بسیار انجام می‌دهد اما باید نکته‌ای را در نظر گرفت که نیروی گریز از مرکز یک نیروی مجازی است.
تمنده به قانون اول نیوتون اشاره کرد و گفت: قانون اول نیوتون می‌گوید اگر جسمی در حالت سکون یا حرکت قرار بگیرد، می‌خواهد در همان حالت بماند و تغییر نکند و این جریان همیشه ادامه دارد مگر اینکه نیروی خارجی به آن وارد شود و حالت آن را تغییر دهد.
وی افزود: حرکت اجسام در فضا که در یک خط مستقیم است، انرژی باعث می‌شود که جسم به حرکت مستقیم خود ادامه دهد؛ بنابراین با توجه به صحبت هویگنس نیرویی باید بر این اجسام اعمال شود تا جسم در حرکت منحنی خود دارای ثبات شود که این نیرو همان نیروی گریز از مرکز است.
نیروی مایل به مرکز
این کارشناس فیزیک پلاسما در رابطه با نیروی مایل به مرکز اظهار کرد: قانون سوم نیوتون می‌گوید هر عملی دارای یک عکس‌العمل با اندازه برابر، اما در جهت مخالف است؛ نیروی گریز از مرکز نیز از این قاعده مستثنا نبوده و دارای عکس‌العملی به نام نیروی مایل به مرکز است.
وی افزود: همانطور که ذکر شد نیروی گریز از مرکز به سمت بیرون دارای حرکت دورانی است اما نیروی مایل به مرکز به سمت داخل است؛ این دو نیرو از نظر اندازه برابر است و هر دو یک فرمول دارد، اما به دلیل تفاوت جهت می‌توان گفت فرمول نیروی مایل به مرکز در منفی ضرب می‌شود.
تمنده به تفاوت این دو نیرو اشاره کرد و گفت: نیروی گریز از مرکز یک نیروی مجازی است، اما نیروی مایل به مرکز حقیقی است و توصیف فیزیکی و عملی برای آن وجود دارد؛ این نیرو قابل لمس است و می‌توان آن را با یک جسم نمایش‌داد، اما در رابطه با نیروی گریز از مرکز این شرایط وجود ندارد و اگر شخصی با آن آشنایی نداشته باشد، نمی‌تواند به سادگی آن را درک کند.
نظر شما