به گزارش خبرنگار ایمنا، در این نشست که دوشنبه _۲۴ آبان‌ماه_ در سالن اجتماعات مجموعه فرهنگی مطبوعاتی اصفهان برگزار شد، مهدی ژیان پور، اظهار کرد: کتاب اخبار نوشته آلن دوباتن که از سوی نشر ققنوس عرضه‌شده است، یکی از جدیدترین کتاب‌های این نویسنده سوئیسی انگلیسی است که تحصیل‌کرده در تاریخ و فلسفه است اما به‌عنوان نویسنده و مجری فعالیت دارد. «جستارهایی در باب عشق»، «تسلی‌بخشی‌های فلسفه» و «سیر عشق» کتاب‌های دیگر آلن دوباتن بشمار می‌روند.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان با بیان اینکه نماینده آلن دوباتن و مدافع نظریات او نیست بلکه خواننده و علاقه‌مند کتاب‌های او است، افزود: من فکر می‌کنم اندیشه‌های آلن دوباتن به کار جهان می‌آید و حتماً جهانی که او تجربه و درک کرده جهانی متفاوت از جهان ما است اما حس می‌کنم که حرف‌های او به درد جهان حال دنیا و از جمله ایران ما نیز می‌خورد.
وی با اشاره به ترجمه خوب مریم تقدیسی از کتاب اخبار و ابراز ناراحتی از انتخاب کاغذ این کتاب، گفت: آلن دوباتن در این کتاب از چیزی نگران است و نگرانی او کوچک نیست بلکه بزرگ است و تلاش کرده در موضوعات متفاوت و متعددی که خود او در کتاب تقسیم‌بندی کرده است این نگرانی را به ما منتقل کند. نگرانی او نگرانی دنیای فعلی ما است و او معتقد است که این دنیا به مدد تکنولوژی‌ها پر از اتفاق و تغییر است و به مناسبت این اتفاقات نو به نو شونده و تغییرات همیشگی، مدام باید اخباری از آن بیاید. بنابراین اینکه ما در جریان اخبار باشیم و آن را بشنویم این پیش‌فرض ما است و ما انتظار داریم که اخبار مدام جریان داشته و به‌صورت سیل‌آسا باشد و ما از آنها بهره‌مند شویم.
ژیان پور افزود: آلن دوباتن از کلماتی در کتاب اخبار استفاده کرده است که به نظر من بیراه نیست مثلاً از نادانی ما صحبت کرده و تفاوت بین جهالت و حماقت را توضیح داده است، از خودباوری کاذب صحبت می‌کند که بیراه نیست و یا اتکای حداکثری به تکنولوژی که در مجموع این انسان نادان با خودباوری کاذب می‌سازد. اتکای بیش از حد به تکنولوژی به اخبار بسیار باعث شده است انسان نیازمند بسیاری از خلأهای زندگی خود را با اخبار پوشش دهد؛ هرچند که انسان به دلیل تغییرات مداومی که می‌بیند به این آینده نیز خوش‌بین است یعنی احساس می‌کند آینده اتفاقات بهتری در راه دارد و حتی از مفهوم زهدگرایانه استفاده کرده است. ما با اخبار نامحدودی مواجه هستیم که تصاویر و کلمات را برای ما به ارمغان می‌آورد.
نگرانی‌های آلن دوباتن
وی تصریح کرد: در کتاب اخبار چه چیزهایی آلن دوباتن را نگران کرده است؟ مورد اول چرخه خبری عنان‌گسیخته و مورد دوم نسیان نهانی است، سومین مورد که من نیز به آن اعتقاد دارم این است که ما با نسل پرمدعایی روبه‌رو هستیم یعنی نسلی که احساس می‌کند همه‌چیز را می‌داند اما هیچ‌چیز هم نمی‌داند و دوباتن می‌گوید این در حالی بود که ما در نسل پیشامدرن به یک گروه عمدتاً جاهلی روبه‌رو بودیم چون دانش و اطلاعات در سیطره گروه محدودی بود و سایرین از آن محدود بودند. مورد دیگر کلیشه‌های رسانه‌ای در اخبار ما است یعنی ما موضوعات را با برچسب‌ها و قضاوت‌هایی به شکل کلی منتقل می‌کنیم و خیلی درباره قرابت‌ها و تفاوت‌ها و تمایزها صحبت نمی‌کنیم. دوباتن در روندهای اخبار نوعی از طفره رفتن و پنهان‌کاری می‌بیند یعنی می‌گوید آن داستانی که خبرنگارها می‌بینند و بین خودشان اتفاقاً جذاب است و می‌تواند به ما منتقل شود برای ما روایت نمی‌شود.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان بابیان اینکه یکی از ایرادهای ما در ایران این است که هیچ فعالیتی جدی گرفته نمی‌شود، اضافه کرد: یکی دیگر از نگرانی‌های آلن دوباتن این‌طور ارزیابی می‌کند که من به‌عنوان خبرنگار باید علاوه بر مهارت‌های فردی مهارت‌های ادبی هنری هم داشته باشم تا در یک روایت دل‌نشین آن چیزی که لازم است را منتقل کنم بنابراین تاکید صرف بر مهارت‌های فنی باعث شده که سازمان‌های خبری ما سازمان‌های اخمو شده و نتوانند تأثیر زیادی بر روی مخاطبان خود بگذارند. همچنین رویکرد خنثی و بی‌طرف قربانی ارزش از دیگر نگرانی‌های دوباتن است و دوباتن این ارزش را به رسمیت نمی‌شناسد و اعتقاد دارد اینکه من بگویم در مقابل واقعیت بی‌طرف هستم باعث می‌شود بی‌اعتنایی و سردی و سردرگمی در مخاطب ایجاد شود.
ژیان پور گفت: اخبار شتاب‌زده و خبرنگاران شتاب‌زده عنوان دیگری است که دوباتن برای تلنگر زدن به آن چیزی استفاده می‌کند که خیلی به‌عنوان ارزش در مجموعه خبری به آن تأکید می‌شود. اینکه ما تمایل داریم کسانی گاف داده و ما گاف آنها را به‌عنوان رسوایی منتشر کنیم ازنظر دوباتن نگران‌کننده است اگرچه ممکن است جذاب است که در ادامه آن تعبیر نقش ساده‌لوحانه مقصر دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه دیدن سرویس عکس هر خبرگزاری اولویت او است، افزود: من احساس می‌کنم که عکس هم می‌تواند میانبری برای مطلع شدن من از اتفاقات باشد و هم اینکه کاملاً همپای ما است و اتفاقاً آلن دوباتن نیز معتقد است که عکس‌ها نیز در دنیای امروز بی‌خاصیت شده‌اند. حتی عکاسان نیز معتقدند که دیگرکسی عکس‌های آنها را نگاه نمی‌کند چراکه هدف و ابتکار در عکاسی نادیده گرفته‌شده که دو برچسب به عکس‌ها می‌زند یکی عکس‌های شاهد و عکس‌های افشاگر. غلبه عکس‌های شاهد بر عکس‌های افشاگر باعث شده که مردم دیگر به عکس‌ها دقت نکنند. من معتقدم دوربین عکاسان ما به سمت آدم‌های قدرتمند است و زیبای بین مردم را نمی‌بینند و حتی در همان عکس‌ها نیز روایت دیده نمی‌شود.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان یادآور شد: یکی دیگر از نگرانی‌های دوباتن قضاوت‌های عنان‌گسیخته و ناخوشایند است، همچنین تقلیدگرایی ساده‌لوحانه، اطلاعات گیج کننده و نسنجیده و اخبار سفارشی و شخصی سازی اخبار از نگرانی‌های دیگر دوباتن است.
پیامدهای نگرانی‌های آلن دوباتن
وی ادامه داد: نگرانی‌ها و انتقادهای آلن دوباتن پیامدهایی را ایجاد می‌کند که یکی از آنها ساختن شهروند میانه حال یا میان مایه است. در ادبیات سیاسی همیشه طبقه میان مایه یا متوسط یک طبقه پیش رو است که جامعه را تکان می‌دهد در صورتی که من احساس می‌کنم آن چیزی که ما تجربه می‌کنیم یک طبقه متوسط استحاله شده است که نه تنها باعث پیشروی نمی‌شود بلکه بسیاری از موضوعات را از دور آن خالی می‌کند و این ماین مایگی همان پرمدعایی است. همچنین یکی از سوالات جدی دوباتن این است که چرا ما به گونه‌ای از اخبار بی اعتنا هستیم، بی حوصلگی و کسالت در مورد بسیاری از خبرهایی که می‌تواند خیلی غنی و عمیق روایت شده و دیگران را تحت تأثیر قرار دهید. ضمن اینکه دوباتن معتقد است.
ژیان پور گفت: در ایران وقتی به کسی فحش می‌دهیم به این علت است که به دیگری امیدوار هستیم اما آلن دوباتن می‌گوید که این امید واهی را به مردم ندهید. بسیاری از موضوعات با شخص تغییر نمی‌کند بلکه روندها و ساختارها باید در یک مسیر کند تغییر کنند و اینها پیامد ترس و خشم است یعنی وقتی آدم‌ها را از یک اتفاق می‌ترسانید یا خشمگین می‌کنید نتیجه این است که می‌گویند مثلاً یکی می‌آید که آن را حل کند یا او که برود درست می‌شود. هراس اگزیستانسیالیستی نیز نتیجه همه اخبار هولناکی است که به ما می‌رسد و امنیت هستی شناختی خود را ازدست می‌دهیم و همیشه نگران هستیم.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان ادامه داد: آلن دوباتن برای مواجهه و برخورد با این نگرانی‌ها ازجمله امید واهی، هراس و ترس چه می‌گوید؟ دوباتن می‌گوید بایست. من به این اعتقاد او خیلی علاقه دارم و به همین دلیل اصفهان کند و کم و کوچک را خیلی دوست دارم. در این دنیایی که سرعت ما را گول می‌زند باید دکمه ایست را زد. البته در شرایط واقعی هرروزه این حرف‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد اما برای اینکه بفهمیم با این نگرانی چه کار کنیم باید یک لحظه دکمه ایست را زد. دوباتن می‌گوید این حرف‌هایی که من می‌زنم برای ساختن یک سازمان خبری آرمانی و یک بنگاه خبری بی عیب و نقص است اما شدنی الهام برانگیز است اگرچه ممکن است به طور قطعی محقق نشود.
وی در مورد آرزوهای دوباتن گفت: آلن دوباتن ادعا و اعتقاد دارد که اخبار باید و می‌تواند دنیا را به جای بهتری برای زیستن تبدیل کند. او می‌گوید با اخبار می‌توانیم دنیای آزادتر و شادتر و آبادتری را تجربه کنیم، اخبار باید به شکوفایی همه اعضای جامعه کمک کند و نه فقط کمک رسانی او به بخشی خاص باشد و در حالی که می‌دانیم که رسانه اریب است و همه را دوست ندارد، ضمن اینکه اصحاب خبر باید سه عرصه تاریخ و هنر و ادبیات را در نوردند و آلن دوباتن در جای جای کتاب اخبار به سراغ و این سه عرصه رفته است و با رجعت به آنها برای اکنون راه حل ارائه می‌دهد. بنابراین اخبار نیز می‌تواند با وام گرفتن از این عرصه‌ها الهام بخش زندگی باشد. آلن دوباتن در انتهای کتاب خود تعبیری دارد که می‌گوید برای رفتن به این حال و هوا و فکر کردن به آن باید موقعیت‌هایی مانند برف سنگین یا طوفان را تجربه کنیم چراکه این مسائل به ما هشدار می‌دهند که شما بیش از حد به تکنولوژی وابسته شده و فکر می‌کنید قدرتمند هستید و قرار گفتن در این موقعیت‌ها باعث می‌شود که سویه های انسانی شما بیشتر متجلی شود. دوباتن برای اینکه از هیاهو و مسیر روزمره دور شویم سفر طولانی با قطار یا هواپیما و رفتن در دالان کتابخانه مرجع که سرشار از سکوت است را توصیه می‌کند.
ابزار آلن دوباتن در رویارویی با نگرانی‌ها
ژیان پور بابیان اینکه باکیفیت ترین سکوت را دایره المعارف بزرگ اسلامی تجربه کرده است، تصریح کرد: ما در ایران فقدان فانتزی داریم. ذهن‌های ما به شدت با فانتزی مخالف است و آن را نمی‌فهمد و علی رغم اینکه به شدت علاقه مند به نوستالژی هستیم اما به شدت ضد فانتزی هستیم. دوباتن معتقد است که در سفری که به سکوت خواهیم داشت به‌عنوان یک شهروند و مخاطب و خبرنگار باید به چه چیزهایی فکر کنیم؟ به‌عنوان یک شهروند چرا دست از اخبار نمی‌کشیم؟ چرا اینقدر به اخبار علاقه مند هستیم؟
وی بابیان اینکه قریب به بیست سال است که تلویزیون ندیده است اما آن را با گوشی جایگزین کرده است، اضافه کرد: اینکه بتوانیم گوشی را حذف کنیم به ما فرصتی می‌دهد که به آن فکر کنیم. دوباتن می‌گوید ما به چه اخباری برای شکوفا شدن نیاز داریم؟ اخبار ایده‌آل برای ما چه نوع اخباری است؟ اخبار باید به چه نیازهای عمیقی پاسخ دهند؟ آیا واقعاً سرعت در خبر ارزشی ذاتی است؟ ما حتی فست‌فود را هم کند می‌خوریم بنابراین می‌توانیم از خبر هم به کندی استفاده کنیم، چه فرقی می‌کند یک خبر را امروز بدانیم یا فردا. آیا هر واقعه بزرگی را باید به سرعت مخابره کرد؟ آیا ما جانبداری ما به‌عنوان خبر و رسانه بد است؟ چرا اینقدر روی توصیف صرف واقعیت اصرار می‌کنید؟ چرا گاهی با تحسین مخالفید؟ آیا واقعاً تحسین بد است که مقابل آن گارد بگیریم؟ چرا سازمان‌های خبری بر روی سیاهی‌ها تمرکز می‌کنند؟ آیا لازم نیست زیبایی‌های ایران را ببینیم. آیا فکر می‌کنید بزرگترین اتفاقات دنیا را آدم بدها ایجاد می‌کنند؟ آلن دوباتن معتقد است که مشکلات ما عمدتاً مشکلات عمیق‌تر و ضمنی‌تر است، دوباتن در ادامه این پرسش را مطرح می‌کند که آیا مردم نسبت به اخبار بی اعتماد و بی اعتقاد نیستند چون شیوه روایت ما اشتباه است؟ اینکه ما به عکس‌ها بی اعتنا شدیم به دلیل شیوه روایت آنها نیست؟
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان گفت: دوباتن در مورد ابزار این رویارویی می‌گوید که بعد از شناخت نگرانی و هدف‌گذاری برای یک رسانه یا بنگاه خبری آرمانی، چه ابزارها و رویکردهایی باید اتخاذ کنیم. یکی از هدف‌گذاری‌ها باید این باشد که به همه مردم در مسیر شکوفایی کمک کنند نه به گروه خاصی. اینکه مهارت‌های هنری و ادبی را در ارائه اطلاعات به دست بیاوریم و به کلمه و جزئیات توجه کنیم، به ضرب آهنگ توجه کنیم و ساختار را به خوبی شناخته و استفاده کنیم. همچنین رسانه باید توجه به غیر را اشاعه داده و حس همدلی و هم‌زبانی را گسترش دهد، ضمن اینکه رویه ما حتی در مورد آدم بدها رویه دلسوزانه‌ای باشد و روایت‌های ما برانگیزاننده همدردی باشد. دوباتن می‌گوید روحیه ما به‌عنوان خبرنگار باید سخاوتمند باشد و از هنر برای تشویق و تسلا و هدایت و یاری استفاده کنیم.
ژیان پور بابیان اینکه جانبداری ازنظر دوباتن ایرادی ندار اما باید هوشمندانه باشد، افزود: از دیدگاه دوباتن ما در رسانه‌ها به مخاطبان پرسپکتیو نداده و آدم‌ها را در موقعیت درست برای تشریح و انتقال خبر قرار نمی‌دهیم گزارش‌نویسی‌ها باید خلاقانه باشد و رویکرد سفرنامه نویسی باید نشان‌دهنده قرابت باشد. همچنین او اعتقاد دارد که باید تلاش کرد هولناکی به تراژدی تبدیل شود و او تراژدی را واقعه‌ای می‌داند که ما را به تأمل در خود وا می‌دارد.
وی تأکید کرد که اخبار فرهنگی ما باید بلندپروازتر باشد.
نظر شما