به گزارش خبرنگار ایمنا، ساخت و سازهای غیرمجاز، مهاجرت، و اسکان غیر رسمی در اطراف شهرهای بزرگ و مناطق شهری از جمله مواردی است که به مشکلات حاشیه نشینی دامن زده است. در این خصوص و سرنوشت مناطق حاشیه‌ای با وحید کرم‌الهی، مدیرکل مسکن و شهرسازی لرستان گفت‌وگو کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
در خصوص طرح‌های جامع تفصیلی در لرستان و سرنوشت مناطق حاشیه‌ای بخصوص در مرکز استان بفرمائید؟
برای تمام شهرهای استان چه شهرهای بزرگ و چه شهرهای کوچک طرح‌های جامع داریم و متولی این طرح‌ها وزارت راه و شهرسازی است. ما طرح‌های جامع و طرح‌های تفصیلی داریم که این طرح‌ها توسط مشاورانی که صلاحیت و گواهی صلاحیت طراحی شهری و شهرسازی از سازمان برنامه و بودجه را دارند انجام می‌شود. طراحی و اجرای این طرح‌ها مراحل قانونی و فرآیند خاص خودش را دارد. به این شکل که اول طرح جامع تهیه می‌شود و بعد طرح تفصیلی.
شهرهای کوچکی مثل رومشکان و چغلوندی زیر نظر استانداری و دفتر فنی استانداری قرار می‌گیرند. کلاً شهرهایی که از نظر جمعیتی به حد نصاب برسند زیر نظر وزارت راه و شهرسازی در می‌آیند، البته تهیه و اجرای طرح‌های توسعه روستایی به عهده بنیاد مسکن است.
آنچه که شهرهای ما را از قواره خارج کرده است ساخت، تصرفات و ساخت وسازهای غیرمجاز است. برای برخورد با این معضل چه برنامه‌ای دارید؟
طرح‌های شهرها هیچ کدام بدون برنامه نیستند، اما واقعیت این است که آنچه که شهرهای ما را از قواره خارج کرده است ساخت وسازهای غیرمجاز و تصرفاتی است که بدون ضابطه یا بدون طی کردن مراحل قانونی واگذاری زمین صورت گرفته است. مثلاً در حاشیه‌های شهر ساخت وسازهای غیر مجاز انجام شده است و رعایت طرح تفکیکی صورت نگرفته است. مردم به طور دل بخواه در اطراف شهرها ساختمان‌سازی کرده‌اند و این امر نیز به یک معضل تبدیل شده است. ما این موضوع را به صورت مستمر پیگیری می‌کنیم، حتی با حجت الاسلام و المسلمین شاهرخی، نماینده ولی فقیه در استان هم جلسه‌ای داشته‌ایم و از وی خواهش کردیم که این مطلب را به رئیس جمهور و استاندار جدید نیز منتقل کند. چون به هر حال باید یک تصمیم جدی گرفته شود.
برای سروسامان دادن به حاشیه شهرها نیاز چه برنامه‌ای دارید؟
برای سروسامان دادن به حاشیه شهرها نیاز به قانونگذاری از مرکز وجود دارد، زیرا اراضی عمومی به شکل غیرقانونی و غیرمجاز تصرف شده‌اند و معمولاً افراد کم درآمد در این زمین‌ها ساخت و ساز انجام داده‌اند. معمولاً اگر شخصی توان مالی خوبی داشته باشد در محلات خوب شهر با کیفیت خدماتی بالا، خانه می‌سازد و یا می‌خرد، ولی افرادی که در محلاتی مثل اسدآبادی، کرگانه یا دره گرم و پاچنار و غیره خانه می‌سازند از روی ناچاری به سمت این محلات می‌روند.
بسیاری از افراد از این موضوع اطلاع ندارند. فردی ۳۰ سال پیش به صورت غیرمجاز یک ساختمان را بنا کرده یا ساخته است. درست است که این ساختمان غیرقانونی ساخته شده ولی آیا دولت می‌تواند آن خانه یا ساختمان را تخریب کند؟ خیر، دولت یک واحد هم نمی‌تواند تخریب کند. چون تبعات اجتماعی بسیار شدیدی دارد. مثلاً خانه‌ای در بندرعباس تخریب شد تمام ایران احساساتشان جریحه‌دار شد و این موضوع که خانه پیرزنی را خراب کرده‌اند باعث اعتراض خیلی‌ها شد.
راهکار شما در این زمینه و برای حل این معضل چیست؟
قرار است با استفاده از توان دفاتر تسهیلگری استانداری که نهادهای غیر دولتی هستند و آمار دقیقی دارند در جهت اجرای این طرح‌ها برنامه‌ریزی کنیم. دفاتر تسهیلگری آمار دقیق دارند و من می‌خواهم این موضوع را با نماینده ولی فقیه در استان مطرح کنم. این آمار دقیق بر اساس مساحت و بر اساس تعداد خانوار در حاشیه شهر خرم آباد و تعداد ساخت و سازهای غیر مجاز و افراد کم درآمد است.
حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که از کجا معلوم این افراد از افراد کم درآمد جامعه باشند؟ پاسخ این است که اگر این افراد وضع مالی خوبی داشته باشند آیا می‌آیند در محله‌های حاشیه نشین و در خانه‌ای که فاقد سند است ساکن شوند؟ ممکن است در بین صد نفر، یک نفر متخلف و خلاف کار وجود داشته باشد اما عامه مردم که اینگونه نیستند.
بسیاری از افرادی که در این نواحی زندگی می‌کنند به خاطر فقر مالی ساکن این محله‌ها شده‌اند. آنها نه می‌توانند عوارض شهرداری پرداخت کنند و نه می‌توانسته‌اند هزینه پروانه و مهندس و حتی زمین را پرداخت کنند. شخص آمده است با هر بدبختی و مشکل و با چنگ و دندان یک زمین را گرفته و ساخته و زن و بچه‌اش را ساکن آنجا کرده است. دولت هم به این افراد امتیاز آب و برق داده است اما، متأسفانه این ساختمان‌ها نه سند نه صورت وضعیت تفکیکی و نه هویت ثبتی دارند.
من در این چند ماه اخیر برای رفع این مشکل مکاتبات زیادی داشته‌ام. به معاون وزیر نامه نوشته‌ام، با دکتر ویسکرمی نماینده خرم‌آباد مکاتباتی داشته‌ام که ایشان هم درخواست‌ها و پیشنهادات ما را پیگیری کردند، با حجت الاسلام والمسلمین شاهرخی نماینده ولی فقیه هم صحبت‌هایی داشته‌ام.
آیا با قانونگذاری و اعمال قانون مناطق حاشیه نشین سامان می‌گیرند؟
تحقق این امر نیاز به قانونگذاری دارد و این مسئله، مسئله‌ای نیست که در حیطه صلاحیت اداره کل راه و شهرسازی و یا حتی استانداری باشد. این مسئله باید به مرکز منتقل شود، ما باید برای قانونگذاری و برنامه‌ریزی دلایل فنی و آمار و ارقام بدهیم. این مسئله نیاز به قانونگذاری دارد؛ یعنی نیاز است این آمار به مجلس و دولت داده شود و در پی آن قانونگذاری صورت بگیرد و این قانون به اجرا دربیاید. با قانونگذاری و اعمال قانون مناطق حاشیه نشین هم سامان می‌گیرند و سامان گرفتن آنها هم به این صورت است که باید قانون، زمین‌ها را به ساکنان واگذار کند و بعد از آن به شرط بهسازی و نوسازی بافت دولت به آنها تسهیلات بدهد.
آیا ارائه زمین رایگان از طرف دولت یا تأمین مسکن می‌تواند در رفع این مشکل کارگشا باشد؟
اکنون که دولت عنوان کرده است در جهت تأمین مسکن افراد، زمین رایگان یا با اجاره ۹۹ ساله در اختیار مردم قرارمی دهد، اکنون خود ما شاهد این هستیم که در محله‌های حاشیه نشین مثلاً در زمینی به اندازه یک هکتار، مردم خودشان به طور غیرقانونی خانه ساخته‌اند، دولت که نمی‌آید این خانه‌ها را تخریب کند، فرض را بر این بگیریم که این زمینِ واگذاریِ دولت است و دولت آن را واگذار کرده است. یعنی در ازای آن زمین، با یک قیمت معقول دولتی که شخص توان پرداخت آن را داشته باشد زمین به او واگذار شود و در ادامه، دولت با اعطای تسهیلات آنها را تشویق یا مجبور به نوسازی و بهسازی کند.
یکی از برنامه‌های دولت جدید این است که در سال یک میلیون خانه برای مردم بسازد و بهترین شیوه و آنچه که به نفع دولت و مردم است روش‌های خودمالکی است. اگر دولت با اجاره ۹۹ ساله بخواهد زمین را در اختیار افراد قرار دهد به عبارتی زمین را رایگان به مردم می‌دهد، حالا این زمین احتیاج به زیرساخت‌هایی مثل آسفالت، خیابان بندی، کوچه بندی، آب، برق، گاز، مدرسه، فضای سبز و درمانگاه دارد که اینها خودش هزینه زیادی را به دولت وارد می‌کند. اما طرح نوسازی و بهسازی مناطق حاشیه نشین این هزینه‌ها را ندارند چون تقریباً زیرساخت‌های مورد نیاز را دارند و در این مورد فقط دولت باید زمین با گرفتن قیمت مناسبی به آنها واگذار کند و بعد افراد با گرفتن سند از تسهیلات آن در جهت نوسازی و بهسازی خانه‌ها استفاده می‌کنند.
نظر شما