به گزارش خبرنگار ایمنا، پیش از اینکه علائم وجود انگل در بدن را بشناسید باید بدانید انگل چیست؟ انگل؛ ارگانیسمی است که در بدن میزبان زندگی و از میزبانش تغذیه می‌کند. سه نوع انگل وجود دارد: پروتوزوآ که ارگانیسم ریز و تک سلولی است و معمولاً در روده‌ها، خون و یا بافت زندگی می‌کند. هلمینت‌ها که کرم‌های انگلی مانند کرم‌های نواری، حلقوی و سر خاردار. اکتوپارازیت ها که شامل کنه، ساس، کک، شپش و مایتهایی می‌گردد که به پوست می‌چسبند یا در پوست کانال می‌زنند.
انگل‌ها می‌توانند باعث بیماری و حتی مرگ شوند، اما خوشبختانه اگر زود تشخیص داده شوند، عفونت با دارو قابل درمان است. پروتوزوآ یوکاریوت‌های تک‌سلولی است، برخی گونه‌های آنها انگلی و میزبان آنها انسان است، بسیاری از گونه‌های مختلف پروتوزوآ در آب و در مکان‌هایی مانند دریاچه‌ها، اقیانوس‌ها، رودها و تالاب‌ها زندگی می‌کند.
پروتوزوآ چیست؟
الهام صادقی، کارشناس ارشد انگل‌شناسی در خصوص انگل‌ها و بیماری‌زایی آنها به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: انگل، ارگانیسمی است که برای ادامه حیات خود از یک موجود زنده دیگر تغذیه می‌کند. انگل‌ها با تنوع گونه‌ای بسیار زیاد شامل برخی از قارچ‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها، کرم‌ها، شپش و آمیب‌ها است و میزبان‌های متعددی مانند انسان، حیوانات و گیاهان دارند.
وی با اشاره به انگل‌های پروتوزوآ، می‌افزاید: پروتوزوآ یوکاریوت‌های تک‌سلولی است، برخی گونه‌های آنها انگلی و میزبان آنها انسان است. انگل‌های پروتوزوآ بر اساس نوع حرکت، به چهار نوع سارکودینا (Sarcodina) که حرکات آمیبی دارد؛ ماستیگوفورا (Mastigophora) که با فلاژلوم حرکت می‌کند؛ سیلوفورا (Ciliophora) که با مژک‌های فراوان خود جابجا می‌شود و اسپوروزوآ (Sporozoa) که فرم بالغ این دسته و فاقد تحرک است، تقسیم می‌شوند.
کارشناس ارشد انگل‌شناسی با بیان اینکه بسیاری از گونه‌های مختلف پروتوزوآها در آب و در مکان‌هایی مانند دریاچه‌ها، اقیانوس‌ها، رودها و تالاب‌ها زندگی می‌کنند، تصریح می‌کند: اگر یک قطره آب از دریاچه‌ها و یا رودها را زیر میکروسکوپ قرار دهیم، پروتوزوآهای کوچکی را مشاهده خواهیم کرد که با دم شلاق مانند خود در محیط حرکت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه برخی از پروتوزوآها، انگل هستند و در بدن دیگر موجودات، از جمله انسان زندگی می‌کنند، اضافه می‌کند: به عنوان مثال مالاریا یک پروتوزوآی انگلی است که در اثر گزش پشه "آنوفل" وارد سیستم خون می‌شود، مشکلات گوارشی ناشی از مصرف آب آلوده مثال دیگری از بیماری‌های ناشی از عفونت با پروتوزوآهای انگلی است.
صادقی با تاکید بر اینکه پروتوزوآها به محیط مرطوب بسیار علاقه دارند، می‌گوید: عفونت‌های روده‌ای و دیگر بیماری‌های ناشی از پروتوزوآها مانند آمیبیازیس و ژیاردیازیس از طریق آب آلوده منتشر می‌شود.
وی با بیان اینکه پروتوزوآی عامل مالاریا، در گلبول‌های قرمز رشد می‌کند و در نتیجه گلبول‌های قرمز را از بین می‌برد، اظهار می‌کند: برخی از پروتوزوآها دارای کیست است که به آنها کمک می‌کند تا به مدت طولانی خارج از بدن انسان و نیز محیط‌های سخت زنده بمانند.
انگل پلاسمودیوم، عامل بیماری مالاریا
کارشناس ارشد انگل‌شناسی با اشاره به اینکه پلاسمودیوم (Plasmodium)، پوروتوزوآیی است که عامل بیماری مالاریا است، می‌افزاید: این بیماری سالانه میلیون‌ها انسان را مبتلا می‌کند و باعث مرگ افراد بسیاری به ویژه کودکان می‌شود. پلاسمودیوم، دو میزبان از جمله پشه آنوفل و انسان دارد؛ در پشه تولیدمثل جنسی انجام می‌دهد و تخم یا همان اووسیت را ایجاد می‌کند. تخم‌ها درون ساختارهایی کیسه مانند و دارای تعداد زیادی انگل‌های کوچک هستند که با نیش پشه مبتلا به عفونت، به انسان انتقال پیدا می‌کند.
وی می‌گوید: تخم پلاسمودیوم از طریق جریان خون وارد کبد خواهد شد و در آنجا شروع به تولیدمثل غیرجنسی می‌کند، پلاسمودیوم در نهایت باعث آلودگی گلبول‌های قرمز خون می‌شود. حدود ۱۷۰ گونه پلاسمودیوم وجود دارد، اما تنها چهار نوع باعث مالاریا در انسان می‌شود، پلاسمودیوم فالسیپارم که این گونه، گونه اصلی در آفریقا است که شدیدترین علائم را بروز داده و با بیشترین مرگ‌های ناشی از مالاریا در ارتباط است. پلاسمودیوم فالسیپارم قادر به درگیری تعداد زیادی از سلول‌های خونی نسبت به دیگر انواع پلاسمودیوم است و می‌تواند در چند ساعت بعد از شروع درسلول‌های خونی باعث مرگ شود. پلاسمودیوم فالسیپارم بالاترین درصد آلودگی گلبول‌های قرمز را دارد.
صادقی ادامه می‌دهد: شیزونت پلاسمودیوم؛ در آلودگی گلبول قرمز به این انگل گلبول‌های قرمز بزرگ نمی‌شود و گاهی به شکل تکه‌ای (حلقه‌های که در اطراف گلبول قرمز ظاهر می‌شوند) می‌توانند وجود داشته باشد و تروفوزوییت پلاسمودیوم فالسیپاروم، گامتوسیت پلاسمودیوم فالسیپاروم که وقتی بالغ می‌شود به شکل هلال یا سوسیس درمی‌آید، نیز دو گونه دیگر هستند.
وی با اشاره به علائم رشد پلاسمودیوم در گلبول‌های قرمز، اضافه می‌کند: رشد و تکثیر پلاسمودیوم در گلبول‌های قرمز، با علایی از جمله تب، لرز، تهوع و استفراغ همراه است.
انگل ژیاردیا در روده انسان زندگی می‌کند
کارشناس ارشد انگل‌شناسی پزشکی با بیان اینکه انگل ژیاردیا (Giardia) نیز پروتوزوآ است و در روده انسان زندگی می‌کند، تصریح می‌کند: آلودگی با ژیاردیا شیوع به نسبت بالایی دارد و درصد بالایی از عفونت‌های انگلی منتقل شده از آب را تشکیل می‌دهد، بیماری از طریق غذا و آب آلوده به کیست‌های ژیاردیا، منتقل می‌شود؛ کیست‌ها نوع غیرفعال انگل هستند و با یک پوشش خارجی سخت در مقابل محیط حفاظت ایجاد می‌کند؛ به محض ورود به بدن، کیست تخریب و انگل در روده وارد فاز فعال می‌شود و شروع به تغذیه و رشد می‌کند.
وی با اشاره به اینکه علائم ابتلاء به ژیاردیا، دردهای شکمی، اسهال و نفخ است، اظهار می‌کند: ژیاردیا در دوازدهه باقی می‌ماند و از طریق خون منتشر نمی‌شود و با استفاده از دیسک‌های چسبنده خود به جدار روده می‌چسب. ژیاردیا در برخی حالات خاص به صورت کیست درآمده و در مدفوع دفع می‌شود، این کیست‌ها قادر به تحمل گرما و خشکی نیست، اما در آب سرد چند ماه به حیات خود ادامه می‌دهد.
صادقی با تاکید بر اینکه انتقال عفونت انگلی ژیاردیا به راحتی اتفاق می‌افتد و این عفونت در مهد کودک‌ها شایع است، می‌گوید: کیست‌ها از طریق نبود بهداشت فردی، آلوده شدن غذا یا آب به کیست، منتقل می‌شود، اما کلر زدن به آب آشامیدنی نمی‌تواند کیست‌ها را از بین ببرد و نیاز به جوشانیدن یا استفاده از فیلترهای ویژه برای جدا کردن کیست‌ها از آب آشامیدنی وجود دارد و برای تشخیص این انگل از آزمایش مدفوع استفاده می‌شود و از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان ژیاردیا استفاده می‌شود.
بدون علائم بودن ابتلاء به انگل تریکوموناس واژینالیس
وی با اشاره به اینکه برخی گونه‌های انگل، در بافت‌های حفره‌ها و مجاری بدن زندگی می‌کند که تریکوموناس واژینالیس (Trichomonas vaginalis)، یکی از این موارد است، خاطرنشان می‌کند: این انگل در مجاری ادراری-تناسلی زنان و مردان یافت می‌شود و اکثر مبتلایان هیچ علائمی ندارند، اما در صورت بروز علائم نشانه‌هایی از جمله درد واژینال، تکرر ادرار و دفع ادرار با درد در فرد مبتلا دیده می‌شود.
کارشناس ارشد انگل‌شناسی پزشکی می‌گوید: واژینالیس به صورت غیرجنسی تکثیر می‌شود و فرم کیستی ندارد و بنابراین قادر به زندگی خارج از بدن میزبان نیست؛ این انگل انتقال مقاربتی دارد، ممکن است فردی که آلوده به این انگل است بدون اینکه علائمی داشته باشد، این انگل را به فرد دیگر انتقال می‌دهد. در صورت ابتلاء به این انگل و عدم درمان، ممکن است انگل در بدن فرد برای مدت طولانی باقی بماند و برای فرد ایجاد عوارض کند، همچنین ممکن است مبتلا بودن به انگل تریکوموناس واژینالیس افراد را مستعد ابتلاء به دیگر عفونت‌ها کند.
نظر شما