به گزارش خبرنگار ایمنا، به دلیل بافت جغرافیایی شهرهای مازندران رودخانه‌ها نقش مهمی در شهرهای این استان دارند. در بیشتر شهرهای این استان، رودخانه‌ها در بخشی از شهر جریان داشته و در شهرهایی مانند بابلسر و آمل شهر را به دو نیم تقسیم می‌کند و در شهرهایی مانند ساری و قائم شهر در بخش حاشیه‌ای شهر جریان می‌یابد.
با توجه به این که پل‌های تاریخی آمل یکی از ده‌ها نماد تاریخی و نوستالژیک در شهرهای آن است بخشی از جاذبه توریستی و گردشگری مهم محسوب می‌شود. پل ۱۲ چشمه، پل معلق، پل سوم، پل چهار و پل پنجم یا پل شهدای ششم بهمن، شهر آمل را به دو نیمه شرقی و غربی تقسیم می‌کند. پل‌های تاریخی ۱۲ چشمه و معلق آمل و همجواری آن با مجموعه پارک و شهربازی باعث شده این شهر در تمام ساعات شبانه روز میزبان گردشگران و مسافران باشد.
پل‌های تاریخی آمل در بلندای تاریخ
پل ۱۲ چشمه قدیمی‌ترین پل روی رودخانه خروشان هراز در قلب شهر آمل است. تاریخ این پل به دوره شاه‌عباس صفوی بازمی‌گردد و گفته می‌شود در دوره قاجاریه مرمت و بازسازی شده است. این پل دارای ۱۲ طاق و دهنه است که هر یک بر پایه‌های مستطیل شکل استوار شده به طوری که ارتفاع آخرین نقطه طاق‌های قوسی شکل در محل تیزی تا سطح رودخانه حدود هفت متر است.
فاصله بین هر پایه با پایه دیگر شش متر است که در ضلع جنوبی و در قسمت مخالف جریان آب دارای سیل برگردان نیز هست، طول این پل تاریخی و دیدنی ۱۲۰ متر و عرض آن بیش از شش متر اندازه‌گیری شده، این پل در ۱۷ اسفند ۷۶ در زمره آثار ملی ثبت شده است.
در منابع تاریخی ذکر شده است که «محمدحسن اعتمادالسلطنه» می‌گوید گرچه این پل پیش از دوره صفوی وجود داشته، اما در زمان شاه عباس صفوی به طور کامل ساخته شده است.
نویسنده کتاب تاریخ خاندان مرعشی سه بار از این پل به نام پل هراز یاد کرده است. جهانگردانی از این پل دیدن کردند از آن به ۱۲ پله و ۱۲ چشمه و پل هراز (هنوی) یاد کرده‌اند علاوه بر نام ۱۲ پله یا چشمه که ساکنان آمل و مردم این شهر به این پل نسبت می‌دهند، این پل به نام هراز، امام حسن عسگری نیز شهرت دارد.
این پل در اوایل قرن ۱۸ میلادی به وسیله یکی از شیخ‌الاسلام‌های سابق آمل ساخته شده و در قرن ۱۹ میلادی توسط «میرزا شفیع مازندرانی» وزیر دوره ناصرالدین‌شاه تعمیر و بازسازی شده است. قدمت بنای پل به سال ۱۰۱۸ هجری قمری می‌رسد البته تاریخ دقیق بنای این پل معلوم نیست، «مرحوم اعتمادالسلطنه» بنای این پل را مربوط به قبل از اسلام می‌داند البته بعضی از محققان آن را از آثار شاه عباس اول صفوی می‌دانند.
این پل بر اثر عوامل طبیعی از جمله زلزله یا طغیان رود هراز چندین بار آسیب دیده و بازسازی شد. نخستین مرمت این پل در دوره شاه عباس صفوی انجام شد البته این پل در دوره قاجار و پهلوی نیز تعمیر شد.
این پل بر اثر عوامل طبیعی از جمله زلزله یا طغیان رود هراز چندین بار آسیب دیده و بازسازی شد از آنجا که تاریخ ساخت آن دقیقاً مشخص نیست زمان نخستین مرمت آن نیز مشخص نیست، ولی این احتمال وجود دارد که نخستین مرمت در دوره شاه عباس صفوی باشد چون عده‌ای از طرز ساختمان و تنگی پل آن را از بناهای قبل از صفویه می‌دانند که در دوره شاه عباس تعمیر شده است. مصالح اصلی این بنا آجر و ملات گچ و آهک است، عده‌ای نیز تنها آجر را مصالح این بنا می‌دانند.
پل معلق آمل را که دومین پل قدمت دار شهر است، نخستین نمونه پل‌های مدرن ایرانی به شمار می‌آید. این پل در نزدیک‌ترین فاصله نسبت به پل معلق قرار دارد و بنای قوسی آن زیبایی خاصی به مرکز شهر آمل بخشیده است.
پل معلق در واقع شامل دو پل یکسان در کنار هم است و یکی از بناهای با شکوه و ارزشمند توریستی شهر آمل و ایران و در زمره یکی از نخستین نمونه‌های پل‌های بزرگ و جدید ایران به شمار می‌رود.
به این علت این پل را معلق می‌نامند که اگر پایه‌های زیرین آن بر اثر سیل تخریب شود، کمان‌های بالایی، آن را نگه می‌دارند. این اثر در تاریخ سوم اسفند سال ۵۳ با شماره ۱۵۲۴ در فهرست آثار ملی ثبت شد. قرار گرفتن ساختمان هتل شهر آمل، در کنار پل معلق و نیز وجود پارک دهکده طلایی در زیر این پل، منطقه توریستی و گردشگری مورد علاقه مسافران را ایجاد کرده است و به دلیل قرار گرفتن بازار سنتی و قدیمی آمل در نزدیک این منطقه، از هسته‌های زیبا و دارای فضای کاربردی فرهنگی و تاریخی به شمار می‌رود.
پل معلق آمل در سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۱۸ ساخته شده است و در حدود دو دهه پیش پایان عمر مفید این پل برای استفاده ایرانی‌ها اعلام شده است. با این دلیل بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی، در انتظار پایان استفاده خودرویی از این پل‌ها بودند.
در سال ۹۰، «امیر سلیمانی» شهردار وقت آمل، از بازسازی و مرمت این پل تاریخی با عقد قرارداد با دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه امیرکبیر خبر داده بود و قرار بود شورای ترافیک شهرستان در آن سال ممنوعیت تردد بر روی پل‌های تاریخی را اعلام کند.
قرار گرفتن در هسته مرکزی شهر آمل و اتصال شریان‌های ترافیکی از روی این پل در دو نقطه شهر آمل، تصمیم‌گیری برای پیاده محور کردن آنها را در ۱۰ سال به تعویق انداخته است.
سال ۱۴۰۰ پایان تردد خودرویی روی پل‌های تاریخی
در تیرماه ۱۴۰۰، به دلیل اجرای پروژه پیاده‌راه سازی هسته مرکزی و تصمیم شورای ترافیک شهرستان، با ممنوع شدن تردد خودروها، پل تاریخی ۱۲ چشمه آمل از تردد خودرویی رهایی یافته و بخشی از ترافیک شهر آمل از این پل برداشته شده است. این طرح که با اجرای پروژه پیاده‌راه سازی در آمل صورت گرفته در آینده نزدیک، پل معلق را به نیز به مسیری پیاده محور تبدیل می‌کند.
«حمید هاشمی» شهردار آمل با بیان این که با بسته شدن پل ۱۲ چشمه ادامه مسیر از خیابان امام رضا(ع) از مقابل ساختمان شورا به سمت شهید بهشتی و ۱۷ شهریور امکانپذیر خواهد بود، می‌گوید: با تکمیل شدن مسیر جایگزین پیاده‌راه سازی هسته مرکزی شهر از ۲۱ تیرماه تغییرات جدید ترافیکی اعمال شده و از این رو رمپ های مسیر جایگزین حرکتی هسته مرکزی شهر زیر پل‌های معلق و ۱۲ چشمه، بازگشایی شده است.
وی با بیان این که مسدود شدن تردد خودروها بر روی پل‌های تاریخی آمل در راستای اجرای طرح توسعه اقتصادی و گردشگری پیاده راه سازی هسته مرکزی شهر به مساحت حدود ۱۵ هزار متر مربع، در دو فاز انجام شده است، تصریح می‌کند: خیابان انقلاب و پل معلق در حال حاضر و تا زمان اجرای فاز بعدی پروژه باز خواهد بود تردد در خیابان مهدیه جریان داشته و هیچ گونه تغییر ترافیکی با اجرای پیاده راه سازی هسته مرکزی در این مسیر رخ نخواهد داد.
شهردار آمل در ادامه با بیان این که پل‌های تاریخی چندین سال از دوره تضمین آن گذشته است و با در نظر گرفتن حریم مجاز میراث امکان ساخت پل‌های جایگزین در محدوده آن نبود، می‌افزاید: طرحی تهیه شد که نیاز به اصلاح مسیر حرکتی در هسته مرکزی داشت، لذا در این مسیر جدید حرکتی برای جایگزین نمودن مسیر پل معلق و پل دوازده چشمه احداث دو رمپ دسترسی در مسیر بلوار شهید بهشتی به سمت میدان شهدای مدافع حرم و دو تقاطع چراغ دار در میدان شهدای مدافع حرم و مقابل شورای اسلامی شهر و در پی آن یک طرفه کردن خیابان فرهنگ، افزایش عرض جنوب به شمال بلوار آزادگان نیز در دستور کار قرار گرفت که در حال حاضر انجام شد.
نظر شما