نگاهی به هنر مفهومی در ایران

به گزارش خبرنگار ایمنا، علیرضا ارواحی در این برنامه، اظهار کرد: پژوهش‌های هنری را به دو صورت گروهی و شخصی می‌توان در دست گرفت. ما تمایل زیادی برای کار گروهی داشتیم. گروهی که در مقدمه کتاب به آن اشاره شده است از سال ۹۱ فعالیت خود را آغاز کرده است.

وی افزود: این گروه در دو حیطه پژوهشی و کار عملی فعالیت خود را آغاز کرد. اگر بخواهم به یک خروجی در باب کارهای پژوهشی اشاره کنم، شاید بتوان این کتاب را=نام ببرم. البته مقالات دیگری نیز کار شد.

این پژوهشگر ادامه داد: سال ۹۱ که گروه شکل گرفت، شاید بالغ بر ۵۰ هنرمند از مدیوم‌های مختلف در این گروه قرار گرفت. به طور مشخص اولین مبنایی که در گروه گذاشتیم پرداختن به تئوری درباره هنر بود. از گرایش‌های مختلف هنری از جمله تئاتر، سینما، هنرهای تجسمی و نویسنده نیز عضو داشتیم و این کمک کرد که به یک نگاه بینا رشته‌ای برسیم.

ارواحی خاطر نشان کرد: در ابتدا مشخص کردیم که مباحث نظری مرتبط با دهه‌های ۱۹۶۰ به بعد را کار کنیم. یک دوره نیز روی هنران معاصر و نظریه‌های که درباره هنر مفهومی وجود دارد کار کردیم. اما از جایی به بعد این جرقه ایجاد شد که آنگونه که درباره هنر مفهومی صحبت می‌شود، مقاله و کتاب نداریم.

وی اضافه کرد: کلیت کتاب "نگاهی به هنر مفهومی در ایران با بررسی آثار مفهومی مارکو گرییگوریان و مرتضی ممیز" تقریباً چهار سال پیش به اتمام رسید. متوجه شدیم که برخی مقالات از قلم افتاده و به آن پرداخته نشده است. بعد دیدیم نسبت نظریات هنرمندان غربی و ایرانی درباره هنر مفهومی چندان شباهتی به هم ندارد و به این نتیجه رسیدیم که خوانش دیگری از نظریات اندیشمندان غربی در ایران صورت می‌گیرد و این مساله ما را سوق داد که باید چنین کتابی کار شود.

این پژوهشگر ادامه داد: برای این کتاب زاویه نگاه و رویکرد خاصی در نظر نگرفتیم. به این نتیجه رسیده بودیم که باید آغازها را بازخوانی کرد. اینگونه شاید پس از طی مبانی بتوان پله پله جلو آمد. فکر می‌کنم نیاز داریم مبانی تئوری را مجدداً بازخوانی کنیم، چراکه برخی از تئوری‌ها بد خوانده شده است.

ارواحی تصریح کرد: باید ابتدا نسبت به تئوری‌ها شناخت به دست بیاوریم و سپس سراغ هنر مفهومی برویم و به همین دلیل به سراغ آغاز هنر مفهومی رفتیم که به عبارتی می‌توان گفت آغاز هنر معاصر نیز محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: هر مفهوم هنری باید در یک روند دیده شود، یک مفهوم را می‌توان به صورت فیلم دید نه تک فرم‌ها، زمانی که مفهوم و روند شکل گیری هنر را در یک روند زمانی ببینیم، بسیاری از مسائل تغییر می‌کند.

این پژوهشگر خاطر نشان کرد: اگر کسی به عنوان یک هنرمند می‌خواهد هنر مفهومی را بشناسد چه ایرادی دارد که درباره فلسفه تحلیلی هم بداند؟ مولفه‌هایی که در هنر مفهومی ایران وجود دارد، صورت بندی نشده است. یکی از کارهایی که این کتاب انجام می‌دهد همین مساله است.