به گزارش ایمنا، در وبینار مشترک گروه اخلاق و آموزش پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی که روز گذشته برگزار شد، باقر لاریجانی - نایب رئیس کمیته ملی اخلاق پزشکی، عدالت را یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی خواند و افزود: تاکید عدالت در سلامت بر لزوم بهره مندی هر فرد از فرصت مناسب برای دستیابی به سلامت کامل بالقوه اش است.
لاریجانی با بیان اینکه ایران در طی چهار دهه پس از انقلاب اسلامی، موفقیت‌های چشمگیری را در زمینه ارتقای سلامت، افزایش امید به زندگی، بهبود کیفیت زندگی، ارتقای زیرساخت‌ها و خدمات از جمله در حوزه سلامت به ویژه در مناطق محروم و کم برخوردار به دست آورده است، افزود: البته هنوز با چشم انداز ایده‌آل مورد انتظار فاصله زیادی داریم.
رئیس گروه آموزش پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی با تاکید بر تأثیر عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، انتخاب شیوه‌های مختلف تأمین منابع و بازپرداخت هزینه‌ها، پوشش بیمه‌ای جامعه را یک چالش مهم در بسیاری از کشورها خواند.
وی در ادامه به تصریح برخی از شاخص‌های وضعیت نابرابری‌های سلامت در ایران پرداخت و تصریح کرد: هزینه‌های سلامت در کشور طی روندی کاهشی از ۲.۵۱ % در سال ۱۳۹۲ (یک سال پیش از شروع طرح تحول سلامت) به ۲.۴ % در سال ۱۳۹۷ رسیده است و مقایسه ۱۰ ساله این تغییرات برحسب منطقه جغرافیایی خانوارها، نشان می‌دهد که خانوارهای روستایی بیشتر از خانوارهای شهری با هزینه‌های کمرشکن سلامت مواجهه داشته‌اند.
نایب رئیس کمیته ملی اخلاق پزشکی خاطر نشان کرد: دسترسی به تخت بیمارستان، از مصادیق دسترسی به خدمات سلامت می‌باشد و در این خصوص تفاوت‌ها در سرانه تخت بیمارستانی نشان از تفاوت در دسترسی به خدمات سلامت در سطح کشور دارد، به شکلی که مقایسه توزیع تخت‌های بیمارستانی در استان‌های مختلف در سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد سرانه تخت فعال به جمعیت در استان یزد بیشترین و در استان‌های سیستان و بلوچستان و البرز کمترین میزان را داشته است.
نابرابری در بین استان‌های مختلف کشور در شاخص‌های عدالت در سلامت
لاریجانی ادامه داد: به طور کلی روند شاخص کلیدی امید به زندگی در بدو تولد در کشور در ۱۳ سال گذشته در هر دو جنس صعودی است اما دو دوره تنزل (بخصوص در خانم‌ها) در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۵ در شاخص امید به زندگی قابل رؤیت است که کاهش این شاخص در سال ۱۳۸۸ تاحدی بوده که بر روی برآیند کلی امید به زندگی کشور نیز اثر کاهنده‌ای به جای گذاشته است.
وی ضمن اعلام خطر در خصوص میزان مرگ و میر ناشی از حوادث و سوانح در استان‌های کشور گفت: متأسفانه کشور ما در منطقه و در جهان جایگاه مناسبی در این خصوص ندارد.
لاریجانی همچنین تفاوت شش برابری بین برخی استان‌های کشور در خصوص میزان مرگ به علت بیماری‌های واگیر، مادران، نوزادان و تغذیه‌ای و تفاوت دو برابری در میزان مرگ به علت بیماری‌های غیرواگیر در استان‌های کشور را قابل تأمل خواند.
رئیس شبکه تحقیقاتی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت با اشاره به روند زمانی میزان بروز و مرگ به علت تمامی سرطان‌ها در استان‌های کشور گفت: اگرچه کشور از لحاظ شاخص مرگ به علت سرطان‌ها به همگرایی رسیده‌است اما از لحاظ شاخص میزان بروز سرطان‌ها، استان‌ها به همگرایی نرسیده‌اند و تفاوت ۳ برابری بین کمترین و بیشترین استان کشور وجود دارد.
ایجاد بانک اطلاعاتی جامع، قابل اعتماد و به روز از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سلامت و بیماری کلیه آحاد جامعه، یک راهکار و گزینه بهبود عدالت در سلامت کشور
در بخش دیگری از این جلسه، دکتر علیرضا اولیایی منش، رئیس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیز با این مقدمه که هرگاه تفاوت در پیامدهای سلامت ناشی از عدم توازن قابل جبران در توزیع امکانات و در دسترسی گروه‌های مختلف اجتماعی و یا جوامع مختلف به امکانات باشد، بی عدالتی در سلامت رخ داده است. عوامل اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر سلامت همچون نابرابری در سطح درامد، سطح سواد و محیط زندگی را مهمترین علل نابرابری‌ها در نظام سلامت کشور خواند و به تبیین لایه‌های مختلف آن پرداخت.
وی در پاسخ به این سوال که چرا عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت مهم هستند، گفت: این عوامل ریشه اصلی نابرابری‌ها هستند، با هم هم‌افزایی دارند، در کنار اینکه قابل مدیریت بوده و شاید تنها راه ارتقا سلامت باشند.
رئیس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، بررسی تجربه سایر کشورها در این زمینه، تحلیل وضعیت شاخص‌های سلامت در کشور و بهره‌گیری از نظرات خبرگان حوزه سلامت را در تعیین مهمترین عوامل اجتماعی آسیب رسان به سلامت در کشور کمک کننده خواند.
اولیایی منش ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع، قابل اعتماد و به روز از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سلامت و بیماری کلیه آحاد جامعه را بعنوان یک راهکار بهبود عدالت در سلامت کشور مطرح کرد و افزود: پیش از ایجاد این بانک اطلاعاتی دولت می‌بایست در جهت ایجاد یک نظام جامع حمایت و حفاظت اجتماعی قدم بردارد و با تقویت ساختار بیمه‌ای حمایت‌هایش را گسترده‌تر کند.
استفاده از واکسن به عنوان یک ابزار توسعه نفوذ سیاسی کشورها در جهان
در بخش پایانی این وبینار نیز، دکتر احسان شمسی کوشکی، دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی، به تشریح مباحث مرتبط با ملاحظات اخلاقی و عدالت در واکسیناسیون کووید -۱۹ پرداخت.
وی چالش‌های اخلاقی موجود در مسیر تحقیقات واکسن کرونا در کشور را زیرساخت رگولاتوری ناکافی، کمبود نهادهای واسط انجام تحقیقات بزرگ مانند CRO ها، موضوع استقلال محققین، نحوه همکاری نهادهای علمی و دانشگاهی با شرکت‌های تولید کننده یا جایگاه شرکت‌های دانش بنیان نوپا، چالش‌های انجام مراحل پیش بالینی، اطمینان از رضایت آگاهانه، ادامه کارآزمایی های بالینی روی شرکت کنندگانی که طبق سند کشوری واکسیناسیون نوبتشان فرا رسیده است، عدم پایبندی برخی مجریان به مصوبات کمیته ملی اخلاق پیرامون ممنوعیت مصاحبه مجریان علمی پروژه‌ها خواند.
وی همچنین به موانعی که در بحث خرید و واردات واکسن کرونا در کشور مطرح بود نیز اشاره کرد و گفت: ریسک پیش خرید واکسن، انتخاب واکسن از سبد کواکس، تأیید سازمان جهانی بهداشت، دریافت دوز دوم از کشور سازنده واکسن، ثبت واکسن و دریافت دوزهای هدیه، فاصله زمانی دریافت دوز دوم و واردات واکسن توسط شرکت‌های خصوصی همگی در بردارنده چالش‌هایی بودند که به لحاظ اخلاقی قابل بحث و بررسی خواهند بود.
دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی استفاده از واکسن به عنوان یک ابزار توسعه نفوذ سیاسی کشورها در جهان را موضوعی مهم و چالش برانگیز خواند و گفت: در بسیاری از موارد تولید کنندگان واکسن به تعهدات خود نسبت به سایر کشورها عمل نکرده‌اند.
وی در ادامه تدوین راهنمای اولویت بندی توزیع واکسن در کشور را یک اتفاق تاریخی و بسیار کمک کننده خواند و افزود: متأسفانه در موارد معدودی تخطی از سند پیش آمد اما در مجموع تابعیت از سند در کشور بسیار بالا بود و همه مسئولین کشور بارها به تبعیت از آن تاکید کردند.
منبع: ایسنا
نظر شما