به گزارش خبرنگار ایمنا، شیوع ویروس کرونا تعطیلی مدارس در این ۱۴ ماه را به همراه داشت؛ اما آموزش و پرورش سعی کرد با برگزاری آموزش‌های مجازی، کلاس‌های درس را سر پا نگه دارد. معلم‌ها نیز در این شرایط موظف بودند آموزش و تدریس را به همین شیوه ارائه کنند، اما این شیوه تدریس، آنها را با چالش‌های زیادی هم مواجه کرد.
خلاف بسیاری از شاغلان که متأثر از شرایط پاندمی کووید ۱۹ با خانه نشینی و کاهش فعالیت‌ها مواجه شدند، معلمان از جمله معدود افرادی هستند که نه تنها خانه نشینی کرونایی و تدریس آنلاین از حجم فعالیت آنها نکاسته است بلکه زحمات آنها در دوران کرونا برای تهیه کلیپ‌های آموزشی، محتوا سازی و تدریس آنلاین نسبت به قبل مضاعف شده است.
در حقیقت وقتی ویروس کووید ۱۹ به یکباره کل جهان را فرا گرفت، کار آموزش و پرورش نیز دچار دگرگونی و تغییر شکل فضای آموزشی شد و با حجمی از مشکلات در مورد تدریس و ارتباط معلم با دانش‌آموز مواجه شد، در این بین معلمان با وجود تمام سختی‌ها و مشکلات تدریس مجازی به دانش‌آموزان، تمام توان و همت خود را به کار گرفتند تا به بهترین شکل ممکن دانش‌آموزان را آموزش دهند تا جایی که خانواده‌های معلمان نیز درگیر این مشکلات شدند و حتی از خواب و تفریح خود زدند تا معلم خانواده بتواند محتوای درسی و کلاس مجازی را به خوبی تهیه و آموزش دهد.
شیوه‌های متفاوت آموزشی در این روزها دغدغه‌هایی را برای معلمان به وجود آورده است از جمله آنها می‌توان به سرعت پایین اینترنت، نبود دستیابی همگانی به تجهیزات و ابزار فضای مجازی و نبود آموزش لازم معلمان و دانش‌آموزان برای فعالیت در این عرصه اشاره کرد.
تهیه ۴۷۰ کلیپ آموزشی و به اشتراک گذاشتن آن
مریم وزیری، معلم دوره ابتدایی پایه دوم دبستان در ناحیه دو آموزش و پرورش اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص دردسرهای آموزش آنلاین در پاندمی کرونا، می‌گوید: آموزش آنلاین نیازمند تخصص است، معلمان باید بتوانند با نرم افزارهایی کار کنند که تا قبل از این اتفاق بسیاری از آنها این نرم افزارها را نمی‌شناختند، اما در اپیدمی کرونا بسیاری از آنها مجبور شدند که کار کردن با این نرم افزارها را یاد بگیرند، تعدادی از معلمان هم دارای امکانات کمتری بودند و امکان نصب نرم افزارهای مشابهی روی گوشی‌ها آنها وجود داشت که برای تسهیل تدریس استفاده کردند.
وی اضافه می‌کند: به هر صورت همه معلمان روزهای سختی را گذراندند و برای آموزش دانش‌آموزان در اپیدمی کرونا زحمت زیادی کشیدند، اما جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد به دلیل این که هر چقدر هم معلمان برای تدریس دانش‌آموزان سختی کشیدند و در این زمینه تلاش کردند در نهایت آن تعاملی که معلم با دانش‌آموز در کلاس درس حضوری دارد در آموزش آنلاین فراهم نبود.
این معلم دوره ابتدایی، تصریح می‌کند: در کلاس درس حضوری یک سوال طرح شده و مباحث زیادی پشت آن سوال مطرح می‌شود اما در آموزش آنلاین معلم متکلم وحده است و باید فکر کند چه سوال‌هایی ممکن است در کلاس پیش بیاید و در تدریس آنلاین آن موارد را برای دانش‌آموزان بازگو کند و احتمال دارد بسیاری از سوال‌های دانش‌آموزان بی پاسخ بماند.
وزیری درباره چالش‌های آموزش آنلاین، تاکید می‌کند: حدود ۴۷۰ کلیپ آموزشی از همه کتاب‌های پایه دوم دبستان برای دانش‌آموزان دارم که خودم تهیه کردم و زمان زیادی برای تهیه آنها درگیر بودم. سختی محتوا سازی از دردسرهای بزرگ این نوع آموزش است و معلمان همچنان درگیر این مسئله برای ادامه روند آموزش به دانش‌آموزان خود در اپیدمی هستند.
وی ادامه می‌دهد: در پاندمی کرونا و آموزش آنلاین دانش‌آموزان هم مشکلاتی داشتند، یکی از دانش‌آموزان من کم بینا بود و برای او سخت بود که کلیپ‌ها را در فضای مجازی ببیند، خانواده او به دردسر افتاده بودند و با سختی کلیپ‌های آموزشی را برای نمایش روی تلویزیون تبدیل می‌کردند تا فرزندشان بتواند استفاده کند به دلیل اینکه با مشکل بینایی نمی‌توانست از فضای مجازی استفاده کند و این اتفاق یکی از مشکلات بزرگ من در آموزش آنلاین بود که برای این دانش‌آموز با وجود ضریب هوشی مناسب نمی‌توانستم کاری انجام دهم، از سوی دیگر بسیاری از معلمان در آموزش آنلاین به دلیل استفاده دائمی از فضای مجازی برای تدریس دچار مشکلات بینایی شدند، با توجه به این که از نظر شرط سنی هم اکثر معلمان نیروی جوانی را ندارند و خیره شدن به صفحه لپ تاپ و کار زیاد با تلفن همراه و فضای مجازی مشکلات بینایی را برای آنها زیاد می‌کند.
تقریباً تمام ساعات روز درگیر آموزش آنلاین بودم
این معلم آموزش ابتدایی، تاکید می‌کند: در فضای مجازی احتمال داشت دانش‌آموزی کلمه‌ای را ریز بنویسد و معلم نتواند آن را به درستی تشخیص دهد، برای آموزش آنلاین صبح زود و موقع خاموشی آموزش آنلاین دانش‌آموزان، یک سری از کلیپ‌های آموزشی را می‌گذاشتم تا ظهر این کلیپ‌ها را بتوانند بازدید کنند، این کلیپ‌ها برای تدریس جلسه بعدی بود، بعد از ظهر هم دو ساعت کلاس آنلاین داشتم که از دانش‌آموزان درس می‌پرسیدم و آنها خودشان کلیپ‌ها را بازدید کرده و درس را یاد می‌گرفتند، برای عده‌ای هم صبح همراه کلیپ تمرین می‌دادم و بعد از دیدن کلیپ‌ها و انجام تمرین‌ها بعدازظهر از این دانش‌آموزان درس می یرسیدم، این کار معمولاً با یک روز تأخیر صورت می‌گرفت تا دانش‌آموزان برای یاد گرفتن و انجام تمرین‌های جلسه آینده وقت کافی داشته باشند، در حقیقت برای انجام آموزش آنلاین، ارائه تمرین و پرسیدن درس از دانش‌آموزان در آموزش آنلاین تقریباً همه روز را درگیر بودم.
وزیری در خصوص ابعاد مثبت و مزیت‌های آموزش آنلاین در اپیدمی کرونا، اظهار می‌کند: در آموزش آنلاین معلومات معلمان افزایش پیدا کرد و آنها مجبور شدند علم روز را یاد بگیرند، خودم با این دردسر در آموزش آنلاین مواجه نبودم و قبل از شیوع این اپیدمی با نرم افزارها آشنایی داشتم، تجربه کار کردن با فضای مجازی باعث شد در آموزش آنلاین مشکلات کمتری داشته باشم، اما معلمانی که اصلاً به دنبال آشنایی با نرم افزارها و یادگیری کار کردن با فضای مجازی نبودند در این اپیدمی و آموزش آنلاین با مشکل مواجه شدند و مجبور به یاد گرفتن این موارد بودند.
در حال حاضر قریب به ۱۴ ماه از جولان ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و آموزش آنلاین تجربه جدیدی برای معلمان بوده است. این معلم دوره آموزش ابتدایی خطاب به همکاران فرهنگی خود، می‌گوید: به نظرم باید همکاران فرهنگی در آموزش آنلاین این علم را که تا این مرحله رسیده است در آینده توسعه دهند، به دلیل اینکه در آینده کلاس‌های مجازی می‌تواند به معلمان در روند آموزش کمک زیادی کند، حتی زمانی هم که تدریس حضوری می‌روند می‌توانند بسیاری از فعالیت‌ها را به صورت مجازی انجام دهند تا بار کلاس حضوری خود را کاهش دهند، آشنایی با این نرم افزارها و یادگیری این نوع آموزش مزایای زیادی دارد اگر معلمان بتوانند علم خود را در این مورد افزایش دهند می‌توانند محتواهای آموزشی مطلوبی تولید کنند.
وی تاکید می‌کند: حتی معلمان می‌توانند این محتواهای آموزشی را در فضای مجازی بارگذاری کنند تا همه معلمان در سطح کشور بتوانند از این محتواها استفاده کنند، معلمان علاوه بر یاد گرفتن مباحث آموزش فضای مجازی می‌توانند مواردی را هم به همدیگر یاد بدهند و با بارگذاری کلیپ‌های آموزشی در فضای مجازی از همکاران فرهنگی خود نکته‌های جدیدتری بیاموزند، بسیاری از کلیپ‌های آموزشی را در برنامه آپارات بارگذاری کردم تا بقیه همکاران در روند آموزش آنلاین بتوانند از آن استفاده بهینه داشته باشند.
وزیری تصریح می‌کند: به هر حال شرایط تدریس معلمان در پاندمی کرونا و در آموزش آنلاین اتفاق جدید و بسیار سختی بود، اما معلومات معلمان در این نوع آموزش بسیار بیشتر از قبل شد و آموختند در شرایط بحرانی چطور روند آموزش را دنبال کنند، چنانچه در آینده به هر دلیل و شرایط مثل آلودگی هوا و مشکلات آب و هوایی مدارس چند روز تعطیل شود، از این نظر معلمان نگرانی ندارند و آموزش تعطیل نمی‌شود، در فضای مجازی با آموزش آنلاین می‌توانند تدریس را ادامه دهند.
تدریس یک امر دو جانبه بین معلم و دانش‌آموز است
مرضیه ایزدیان، دبیر تاریخ ناحیه چهار آموزش و پرورش اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص چالش‌های آموزش آنلاین برای معلمان، می‌گوید: کرونا یک اتفاق ناگهانی و پیش بینی نشده بود، وقتی کرونا شایع شد، همه افراد جامعه امید داشتند که بعد از مدتی کوتاه این همه گیری تمام شود، اما در حال حاضر ۱۴ ماه از درگیری با این معضل می‌گذرد و برای آموزش آنلاین معلمان و دانش‌آموزان دچار مشکلاتی شدند، اولین مشکل این است که امر تدریس یک امر دو جانبه بین معلم و دانش‌آموز است که در تدریس مجازی برای معلم و دانش‌آموز این فرصت پیش نمی‌آید که بتوانند همدیگر را ببینند، احتمال دارد بعضی از معلمان با ارسال فیلم یا پخش زنده‌ای که دارند دانش‌آموزان بتوانند آنها را ببینند، اما معلمان نمی‌توانند دانش‌آموز خود را مشاهده کنند و در آموزش آنلاین امکان برقراری ارتباط دو طرفه وجود ندارد.
وی اضافه می‌کند: اکثر معلمان اعتقاد دارند در آموزش آنلاین آنها دانش‌آموزان را نمی‌بینند و از سوی دیگر دانش‌آموزان هم معلمان را نمی‌بینند و رابطه عاطفی بین معلم و دانش‌آموز ایجاد نمی‌شود، به خصوص در پایه‌های پایین‌تر و ابتدایی (کلاس اول) دانش‌آموز هیچ ذهنیتی در مورد مدرسه ندارد و با گذراندن مقطع پیش دبستانی درک او از معلم خاله ای است که در پیش دبستانی با او آشنا شده است، بنابراین دانش‌آموز ابتدایی درک درستی از معلم و محیط رسمی کلاس ندارد، این دانش‌آموزان در کلاس‌های بالاتر با معلمان مشکل دارند، معمولاً این ذهنیت در دانش‌آموز شکل نگرفته است.
دبیر تاریخ ناحیه چهار آموزش و پرورش اصفهان، تصریح می‌کند: معمولاً در پایه‌های بالاتر تحصیلی وقتی معلم وقتی وارد کلاس شده بود با دیدن شرایط کلاس و وضعیت دانش‌آموزان کلاس درس را اداره می‌کرد، بعضی اوقات معلم با دیدن شرایط کلاس تدریس نمی‌کرد به دلیل اینکه می‌فهمید با ایجاد خستگی و یا بروز اتفاقی در بین دانش‌آموزان تدریس در این جلسه بازدهی خوبی ندارد، اما در کلاس آنلاین تشخیص این شرایط برای معلم وجود ندارد.
در آموزش مجازی حریم کلاس درس مشخص نیست
وی ادامه می‌دهد: از دیگر مشکلات آموزش آنلاین این است که حریم کلاس درس مشخص نیست، در شرایط عادی و حضوری کلاس و درسی وجود دارد و دانش‌آموزان حاضر و غایب هم مشخص هستند، کسی حق ورود به این حریم را ندارد، اگر دانش‌آموز بخواهد بیرون از کلاس باشد باید از معلم اجازه بگیرد و معلم هم سعی دارد اصولی را رعایت کند.
ایزدیان تاکید می‌کند: در کرونا وقتی معلمان و دانش‌آموزان در فضای تدریس مجازی قرار گرفتند این حریم وجود نداشت، معلم به دلیل اینترنت کم سرعت (یکی دیگر از دردسرهای آموزش مجازی) مجبور بود برای داشتن خط اینترنتی بهتر حتی در مکانی پر رفت و آمد قرار بگیرد، زمانی که معلم در حال فرستادن ویس و پر کردن فیلم برای دانش‌آموزان است احتمال دارد افراد تردد داشته باشند و یا صداهای جانبی پخش شود و همه این موارد باعث می‌شود معلم در آموزش مجازی تمرکز خود را از دست بدهد.
دبیر تاریخ ناحیه چهار آموزش و پرورش اصفهان، می‌گوید: متأسفانه در این یک سال و چند ماه فیلم‌هایی که در فضای مجازی از تدریس معلمان پخش شده به همین دلیل بود که حریم کلاس درس برای معلم و دانش‌آموز مشخص نبود، برخی از دانش‌آموزان در خانه‌هایی زندگی می‌کردند که وقتی معلم از آنها درخواست می‌کرد با آنها تماس تصویری یا تلفنی برای پست داشته باشد به معلم می‌گفتند نمی‌توانند و اتاقی ندارند، چرا که در مکان عمومی با افراد دیگر و در فضای شلوغی قرار داشتند و یکی از بزرگ‌ترین دردسرهای آموزش آنلاین در کرونا همین اتفاق بود که حریم کلاس درس مشخص نبود، معلم مطمئن نبود دانش‌آموزی که برای کلاس درس حاضری زده است، همان موقع در کلاس درس حاضر است یا نه و باید مرتب این مورد را رصد می‌کرد که دانش‌آموزان سر کلاس درس مطلب را آموزش دیده‌اند یا خیر، باید معلم مرتب حضور و غیاب دانش‌آموز را در طول آموزش آنلاین کنترل می‌کرد.
وی اظهار می‌کند: قبل از شیوع کرونا و در آموزش حضوری معلمان در مدت زمان تعیین شده به مدرسه می‌رفتند و بعد از چند ساعت و تعطیلی مدرسه تدریس آنها تمام شده بود، اما در آموزش مجازی از صبح تا ظهر معلم در گیر کلاس درس است و بعد از ظهر هم وظیفه محتوا سازی برای تدریس جلسه آینده کلاس درس آنلاین را انجام می‌دهد، با توجه به اینکه معلمان برای این نوع تدریس و محتواسازی‌ها آموزش لازم را از قبل نداشتند، باید مرتب از کانال‌های مختلف در این زمینه جستجو می‌کردند و یا از همدیگر سوال کرده و از تجربه‌های یکدیگر برای محتوا سازی جلسه بعدی استفاده می‌کردند و انجام این کارها برای همه معلمان بسیار وقت‌گیر بود.
ایزدیان، تاکید می‌کند: در طول سال تحصیلی از صبح تا ساعت ۱۲ ظهر آموزش آنلاین داشتم و بعد از آموزش آنلاین در وقت بعد از ظهر ضبط فیلم و محتوا سازی را انجام می‌دادم به هر حال آموزش آنلاین بسیار وقت گیر بود و سختی‌های خود را برای تدریس به دانش‌آموزان داشت، از سوی دیگر این نوع تدریس تجربه بسیار خوبی بود و در کنار این موارد و سختی‌ها معلمان نکات جدیدی را برای محتوا سازی و آزمون‌های آنلاین یاد گرفتند.
مزایای محتوا سازی برای معلمان
وی درباره مزیت‌های محتوا سازی برای معلمان در آموزش مجازی، می‌گوید: در این نوع آموزش معلمان با علم روز و کاربردهای مختلف آن آشنا شدند، با توجه به اینکه دانش‌آموزان نسل جدید همیشه پیشروتر از معلمان خود هستند در آموزش آنلاین معلمان سعی کردند با به روز بودن از دانش‌آموزان خود عقب نمانند، در محتوا سازی از تجربه دیگر همکاران فرهنگی استفاده کردند، به نظرم این اتفاق و یادگیری این موارد برای معلمان بسیار مفید بود و با برگزاری کلاس‌های حضوری معلمان می‌توانند از این موارد و روش‌های جدید برای تدریس استفاده زیادی داشته باشند.
این معلم آموزش متوسطه با دردسرهایی که در روند آموزش مجازی در طول یک سال و چهار ماه از شیوع ویروس کرونا و تجربه‌های جدیدی که در این نوع آموزش یاد گرفته است، خطاب به همکاران فرهنگی خود می‌گوید: مهم‌ترین مزیت آموزش آنلاین این بود که در هر شرایط و در هر مکانی و هر زمانی معلم در دسترس بود و دانش‌آموزان می‌توانستند اشکال‌های خود را برطرف کنند، کسانی که اهل درس خواندن بودند می‌توانستند فیلم، فایل صوتی تدریس را چند بار ببینند و مطالب را به خوبی یاد بگیرند، از سوی دیگر معلمان در آموزش مجازی می‌توانستند مرتب دانش‌آموزان را ارزشیابی کنند که درس را یاد گرفتند یا نه و بهترین مزیت آموزش آنلاین این بود که محدودیت مکانی و زمانی مثل آلودگی، سردی هوا، بارش برف و باران و موارد دیگر برای یادگیری نداشت و در صورت وجود این موارد آموزش تعطیل نبود.
ایزدیان اظهار می‌کند: امیدوارم که هر چه زودتر شرایط کرونایی تمام شود اگر هم این روند برای مدتی ادامه دارد امیدوارم مسئولان آموزش و پرورش شرایطی را فراهم کنند که دغدغه‌ها و استرس‌های معلم را در مورد دانش‌آموزان طبقه ضعیف جامعه و نداشتن اینترنت و تلفن همراه، کاهش دهند، معلمان همواره این دغدغه را داشتند که بسته اینترنتی دانش‌آموز تمام شده و گوشی موبایل او برای آموزش مشترک است و آن ساعتی که معلم می‌خواهد امتحان بگیرد دانش‌آموز امکان استفاده از گوشی موبایل را ندارد.
وی تصریح می‌کند: امیدوارم در آینده با تدبیر مسئولان دانش‌آموزان این مشکلات و دغدغه‌ها را نداشته باشند تا معلمان در این شرایط استرس‌های روحی کمتری داشته باشند که نمی‌توانند برای دانش‌آموزان کاری انجام دهند، اگر زیر ساخت‌ها فراهم باشد معلم برای تدریس در آموزش آنلاین آرامش خواهد داشت و اینکه دانش‌آموز او به دلیل نداشتن بسته اینترنتی یا گوشی موبایل از آموزش و کلاس درس عقب نخواهد ماند.
نظر شما