۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۰۸:۴۷
شهر هوشمند؛ شهری به سوی پایداری

همزمان با رشد سریع جمعیت و تمرکز آن در شهرها، توسعه شهری پایدار با بحرانی که چشم انداز آینده بشر را تحت تأثیر قرار می دهد، مواجه شده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، توسعه شهری پایدار ملزم است تهدید ناشی از استفاده بی‌رویه منابع غیرقابل تجدید را کاهش دهد تا مجبور به جایگزینی فضایی و جغرافیایی المان‌های محیطی در مکان دیگر نباشد و تعادل دینامیکی را از بین نبرد لذا توسعه پایدار شهری نوعی راهبرد توسعه با ابعاد گسترده و پیچیده مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی زیست محیطی و کالبدی است و تکیه بر یک عامل منفرد در شکل دهی به آن اقدامی نسنجیده و ناآگاهانه محسوب می‌شود.

شهر هوشمند راهکاری در جهت پایداری شهرها است؛ شهر هوشمند یعنی شهر الکترونیک زنده که قدرت درک معنا و رفتار و علائم انسانی را دارد. شهر هوشمند تعبیر دیگری از شهر مجازی، شهر الکترونیک، شهر همه جا حاضر و شهر دیجیتال است که در بر دارنده رفتاری مجازی شهر بوده که انواع ارتباطات شهری، خدمات شهری، تراکنش‌ها و اطلاعات شهری در آن ظهور پیدا می‌کند.

با توجه به اینکه جمعیت شهرهای اقتصادی در حال ظهور بر جمعیت روستایی پیشی گرفته، توسعه شهر هوشمند به منظور پاسخگویی به مسائل شهری و بررسی موضوعاتی از قبیل کارایی (بهره‌وری) یا معرفی تکنولوژی‌های جدید امری لازم و ضروری است.

شهر هوشمند واقعیتی است که با توجه به گسترش روز افزون تکنولوژی اطلاعات در شهرها، در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید شهروندان به اطلاعات مناسب و امکانات سخت‌افزاری و نرم‎افزاری در زندگی شهری پا به عرصه حضور گذاشته است.

آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می‌برد، صرفاً استفاده از ابزار الکترونیکی و سیستم ارتباطی آن شهر نیست، بلکه کاربرد این ابزار جهت ارتقا سطح کیفی زندگی شهروندان است.

عامل دیگر در پیش نیازهای شهرهای هوشمند، تغییر در سبک زندگی مصرف کنندگان است؛ این موضوع می‌تواند به عنوان تغییری در عامل‌های درونی دلالت شود که بر زندگی مردم تأثیر می‌گذارد یعنی تغییری در ارزش‌ها به دنبال تغییر در فعالیت‌ها که این تغییر در ارزش‌ها اساساً در اقتصادهای توسعه یافته کنونی بدیهی و قابل پیش بینی است و در آینده تغییر مشابهی در اقتصادهای در حال حضور اتفاق خواهد افتاد.

با توجه به رشد سریع جمعیت و روند از بین رفتن منابع زیستی این کره خاکی، که زندگی بشر به آن وابسته بوده، حفاظت و جلوگیری از تخریب این منابع برعهده مدیران، مسئولان همچنین شهروندان به عنوان اجرای اثرگذار در شهر بوده و توجه نکردن به این موارد غیرممکن ساختن زیستن در این کره خاکی را در پی خواهد داشت.

این قاعده در مورد زمان و هزینه نیز صادق است، امروزه زمان و هزینه به علت گستردگی فعالیت‌ها یکی از مهمترین جنبه‌های زندگی بشر محسوب می‌شود و توجه ویژه‌ای به کاهش زمان مورد نیاز جهت اجرا و همچنین کاهش هزینه‌ها می‌شود از این رو شهرهای هوشمند و با مدیریتی هوشمندانه به‌کارگیری متد جدید و بهینه و استفاده از آخرین دستاوردهای علمی و ابزاری توجه ویژه‌ای به مصرف منابع، کاهش زمان اجرا و هزینه‌های وارده را دارد و همواره سعی در ایجاد رابطه‎‌ای منطقی و قابل اجرا بین عوامل به جهت بهینه‌سازی و مدیریتی بهینه را دارا است.

با توجه به معانی و تفاسیر بسیاری که از واژه‌ها هوشمندی، در شهرهای هوشمند و مدیریت هوشمند شهری می‌شود، می‎‌توان از این واژه بدین گونه نیز تعبیر کرد که استفاده از ابزار نوین و صرف کمترین انرژی با بالاترین بازدهی در کنار درگیر کردن کمترین نیروی انسانی که این امر در جهان امروزی که روز به روز با کاهش منابع زیستی مواجه است، امری حیاتی و بسیار ضروری تلقی خواهد شد. این تفاسیر توجه به بسترها و پیاده سازی روش‌های هوشمندانه اداره شهرها امری جدایی‌ناپذیر از مدیریت و برنامه‌ریزی اداره شهری در قالب یک سیستم کلان خواهد بود.

بحران توسعه شهری

در چند دهه اخیر مفهوم توسعه پایدار به یکی از مفاهیم در فرهنگ جهانی و ادبیات توسعه بدل شده است؛ توسعه پایدار از معدود مفاهیمی است که دارای جذابیت‌های خاص برای سیاست‌مداران و تصمیم‌سازان است و با آرمان‌های آحاد جامعه همخوانی دارد. هدف اصلی توسعه پایدار تأمین نیازهای اساسی بهبود ارتقا سطح زندگی برای همه، حفظ و اداره بهتر اکوسیستم‌ها و آینده‌ای امن‌تر و سعادتمندتر است.

به همراه رشد سریع جمعیت و تمرکز آن در شهرها، توسعه شهری پایدار با بحرانی که چشم‌انداز بشر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مواجه شده است.

توسعه شهری نیازهای حال را بدون در نظر گرفتن توانایی نسل‌های آینده برای رفع نیازهایشان برطرف می‌کند؛ شهر هوشمند یعنی شهر الکترونیک زنده که قدرت درک معنا و رفتار و علائم انسانی را دارد؛ شهر هوشمند تعبیر دیگری از شهر مجازی، شهر الکترونیک، شهر همه جا حاضر و شهر دیجیتال است که در بر دارنده رفتاری مجازی شهر بوده و انواع ارتباطات شهری، خدمات شهری، تراکنش‌ها و اطلاعات شهری در آن ظهور پیدا می‌کند.

در واقع شهر هوشمند، شهری است که فرایند نظام مند مکانیکی و اتوماتیک روندهای شهری را هم در فیزیک شهر و هم در مجازی شهر از صنعت فراگیر کامپیوتری فراهم می‌سازد؛ شهر هوشمند، شهر روندهای اتوماتیک شهری است.

در ادبیات شهر هوشمند مفهوم شهر هوشمند را در دامنه وسیعی از معانی منعکس کرده‌اند. این ادبیات از حوزه سخت افزارهای فناورانه فیزیکی همچون ماشین آلات و وسایل حمل و نقل تا زیرساخت‌های ارتباطی و از مفاهیم توسعه اقتصادی و سیاسی و حاکمیتی تا توسعه انسانی و اجتماعی شهر و از ادراک هوشمند کاربر گرفته تا خدمات فراگیر مجازی را در بر می‌گیرد.

در سال‌های اخیر مفهوم شهر هوشمند به صورت گسترده توسط شهرها و سازمان‌های تجار برای ارتباط و بهبود ابتکار عمل یا به عنوان راه حل‌هایی برای شهرها استفاده می‌شود.

تحقیقات به عمل آمده نشان داده که نقش سرمایه انسانی و تحصیلات افراد و جذابیت‌های محیطی و ارتباطی عوامل مهمی در رشد شهرها است و تأکید عمده بر ترکیب بنگاه‌ها، افراد و تکنولوژی در یک دامنه برای توسعه پایدار شهرها است.

به عنوان یک تعریف مختصر، یک شهر زمانی هوشمند تلقی می‌شود که سرمایه‌گذاری نیروی انسانی و اجتماعی، حمل و نقل درون شهری و زیرساخت‌های ارتباطی ICT باعث رشد پایدار اقتصاد و ارتقا کیفیت زندگی، از طریق مدیریت منابع طبیعی و نظارت مشارکتی شود. شهری که در آن تکنولوژی‌های گوناگون جهت بهبود زندگی شهروندان با هم ترکیب و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کارایی شهرهای هوشمند در دنیا تنها به زیرساخت‌ها بستگی ندارد بلکه به میزان و کیفیت دانش موجود (سرمایه ذهنی و اجتماعی) وابسته است و این برخلاف این پیش زمینه است که مفهوم شهر هوشمند به عنوان یک ابزار استراتژیک، برای در برگرفتن خدمات یک شهر هوشمند، در چارچوب معمول و هم چنین خدمات تکنولوژی فناوری اطلاعات و ارتباطات و سرمایه‌های اجتماعی و محیطی معرفی شده است.

استفاده از تجهیزات نوین برای تحقق حمل و نقل هوشمند

جا به جایی هوشمند را می‌توان هرگونه نقل و انتقال در محیط شهری و با کمک عامل واسط فناوری اطلاعات و ارتباطات دانست که باعث تسهیل امور در زمینه‌های خدماتی، زندگی روزمره و ارتباط بین افراد خواهد بود.

یکی از گزینه‌های مهم در جا به جایی هوشمند که در جهان بسیار کارآمد هم ظاهر شده، سیستم حمل و نقل هوشمند به عنوان مفهومی شناخته شده در صنعت حمل و نقل جهان است.

سیستم‌های حمل و نقل هوشمند شامل مجموعه‎‌ای از فناوری‌ها و تجهیزات مانند حس‌گرهای پیشرفته و پردازشگرها هستند که امکان تعامل بخش‎‌های مختلف مدیریت حمل و نقل را فراهم می‌کنند.

برای تحقق حمل و نقل هوشمند لازم است برخی فناوری و تجهیزات نوین در ناوگان حمل و نقل هم به کار گرفته شود تا بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاعات لازم را در اختیار کاربران و مسئولان قرار دهد؛ مواردی مانند سیستم موقعیت یاب جهانی، سیستم ارتباطات کوتاه برد اختصاصی، شبکه اینترنت بی‌سیم تلفن همراه، امواج رادیویی، دوربین‌های جاده ‎ای و تجهیزات ردیابی مثال‌هایی از این تجهیزات است که باعث کاهش ازدحام خیابان‌ها، مسافت یابی بهینه سفرها، کم شدن هزینه‌های انرژی نیز بهبود وضع سلامتی شهروندان و آرامش و ایمنی بیشتر آنها می‌شود.

مردم هوشمند نیز از پیچیده‌ترین ابعاد شهر هوشمند است، چرا که با پیچیدگی‌های روان‌شناسانه، جامعه شناسانه و فردی تک تک افراد جامعه سروکار داشته و تحت تأثیر عوامل مختلفی است.

مهمترین موارد اثرگذار بر این بعد از شهر هوشمند، مسائل آموزشی، پرورش روحیه خلاقیت و جلب مشارکت عمومی در انجام امور شهری است؛ استفاده از بستر فناوری اطلاعات برای راه اندازی آموزش مجازی و یکپارچه‌سازی مراکز آموزشی، بسیاری از کمبودهای فعلی نظام آموزش را بر طرف می‌سازد.

نتیجه‌گیری

به همراه رشد سریع جمعیت و تمرکز آن در شهرها، توسعه شهری پایدار با بحرانی که چشم‌انداز بشر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مواجه شده است.

توسعه پایدار شهری نوعی راهبرد توسعه با ابعاد گسترده و پیچیده مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی است و تکیه بر یک عامل منفرد در شکل‌دهی به آن اقدامی نسنجیده و ناآگاهانه محسوب می‌شود.

شهر هوشمند یعنی شهر الکترونیک زنده که قدرت درک معنا و رفتار و علائم انسانی را دارد؛ شهر هوشمند تعبیر دیگری از شهر مجازی، شهر الکترونیک، شهر همه جا حاضر و شهر دیجیتال و دربردارنده رفتاری مجازی شهر است و انواع ارتباطات شهری، خدمات شهری، تراکنش‌ها و اطلاعات شهری در آن ظهور پیدا می‌کند.

در شهر هوشمند فرایند نظام مند، مکانیکی و اتوماتیک روندهای شهری را هم در فیزیک شهر و هم در مجازی شهر از صنعت فراگیر کامپیوتری فراهم می‌سازد.

در ادبیات شهر هوشمند مفهوم شهر هوشمند را در دامنه وسیعی از معانی منعکس کرده‌اند؛ این ادبیات از حوزه سخت‌افزارهای فناورانه فیزیکی همچون ماشین‌آلات و وسایل حمل و نقل تا زیرساخت‌های ارتباطی و از مفاهیم توسعه اقتصادی و سیاسی و حاکمیتی تا توسعه انسانی و اجتماعی شهر و از ادراک هوشمند کاربر گرفته تا خدمات فراگیر مجازی را در بر می‌گیرد.

شهر هوشمند تعبیر متفاوتی از شهر مجازی، شهر الکترونیک، شهر اطلاعاتی و شهرهای دو فضایی نیز می‌تواند تلقی شود.

در سال‌های اخیر مفهوم شهر هوشمند به صورت گسترده توسط شهرها و سازمان‌های تجاری برای ارتباط و بهبود ابتکار عمل یا به عنوان راه حل‌هایی برای شهرها استفاده می‌شود، به خصوص در عرصه سیاست‎گذاری مفهوم شهر هوشمند زیاد به کار می‌رود.

با توجه به تعاریف متنوعی که برای شهر هوشمند وجود دارد ممکن است هر فردی با دیدگاه خود شهری را به عنوان هوشمند تلقی کند.

در شهرهای هوشمند تأکید عمده بر نقش زیرساخت ICT به عنوان یک تسهیل‎گر است؛ با این وجود تحقیقات به عمل آمده نشان می‌دهد که نقش سرمایه انسانی و تحصیلات افراد و جذابیت‌های محیطی و ارتباطی عوامل مهمی در رشد شهرها است.

کد خبر 492566

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.