به گزارش خبرنگار ایمنا، در نظر داشتن خواست و نظر شهروندان در طراحی شهر و برنامه‌های شهری از جمله مباحثی است که طی سال‌های اخیر در فرایند تهیه طرح‌های شهری کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته و تا حد زیادی پذیرفته شده است.
تحقق این امر مستلزم تعامل و همکاری میان شهروندان و مدیریت شهری است و موانع و ابهاماتی برای هر دو طرف وجود دارد که نیاز است در فرایندی تعاملی برطرف شود. طراحی فضاهای شهری بر اساس برنامه‌های مدون و از پیش تحلیل شده می‌تواند به رفتارهای محیطی شهروندان جهت بدهد و استفاده از شبکه‌های حمل و نقل شهری را بیشتر کند، از طرف دیگر ممکن است موانع و محدودیت‌هایی برای تأمین زیرساخت‌های حمل و نقلی وجود داشته باشد که اعتماد شهروندان و استفاده آنان از حمل و نقل عمومی را کاهش دهد. به منظور بررسی بیشتر این موضوع با "مجید عموچی"، کارشناس ارشد راه و ترابری" گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
ضرورت انجام مطالعات جامع حمل و نقل چیست؟
طراحی حمل و نقل بر اساس مطالعات جامع حمل و نقل است این مطالعات حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود، هزینه بر است و هر ۱۰ سال یک بار انجام می‌شود. طی این مطالعات در خصوص ترافیک شهر، الگوهای سفر شهروندان، نقاط مبدا و مقصد سفر، تعداد سفرهای روزانه و ساعت اوج سفرها، بررسی جامعی شده و طراحی شبکه و خطوط حمل و نقلی برای وسایل نقلیه شخصی و وسایل حمل و نقل عمومی، همینطور جانمایی ایستگاه‌ها انجام می‌شود. بسیار مهم است که بر اساس اطلاعات برداشت شده تخمین زده شود که آیا تعداد معابر موجود برای این میزان سفرها کافی است یا اینکه نیاز است معابر دیگری در نظر گرفته و طراحی شود. نیاز است چنانچه تعداد معابر کافی نیست، برنامه ریزان و طراحان شهری بر اساس طرح تفصیلی اقدام به طراحی معابر جدید یا خطوط اتوبوس، خطوط تراموا و مترو کنند.
طراحی معابر و خطوط حمل و نقل بر اساس خواست و نیاز شهروندان انجام می شود؟
نیاز است تا حدودی بر روی اطلاعات برداشت شده، مهندسی انجام شود زیرا چنانچه صرفاً بر اساس آمار، طراحی خطوط حمل و نقل و معابر انجام شود، برنامه نمی‌تواند چندان جهت دار و هدفمند باشد و نیاز است سیاست‌هایی در این خصوص اتخاذ شود. به طور مثال چنانچه عمده سفرهای شهروندان در یک شهر شمالی جنوبی، خودرو محور است، سعی می‌شود به نحوی برنامه ریزی شود که با ایجاد و توسعه حمل و نقل عمومی جذاب در مسیرهای پر مسافر، هزینه، شامل مبلغ پرداختی و زمان رسیدن وسایل حمل و نقل کاهش پیدا کرده و تسهیلات حمل و نقل خودرو محور نیز در این مسیرها کمتر توسعه پیدا کند تا گرایش و تمایلی در شهروندان ایجاد شود تا از وسایل حمل و نقل عمومی به جای خودرو شخصی استفاده کنند.
خطوط حمل و نقل شهری بر مبنای کدام استانداردها طراحی می‌شود؟
طراحی ایستگاه و خطوط حمل و نقل عمومی استانداردهایی دارد. جدیدترین شاخص‌ها در کتاب آئین نامه طراحی راه‌های شهری که در سال ۹۹ ابلاغ شد ذکر شده است. این کتاب شهرها را بر مبنای جمعیت به کمتر از ۱۰۰ هزار نفر، کمتر از ۵۰۰ هزار نفر، کمتر از یک میلیون نفر و بیشتر از یک میلیون نفر دسته بندی می‌کند و توضیح می‌دهد که هرکدام از این شهرها بهتر است از کدام گونه‌های حمل و نقل عمومی استفاده کنند.
در نقاط مختلف شهر تقاضاهای مختلفی برای سفر وجود دارد به طور مثال شهرکی در نزدیکی یک شهر درخواست سفری برای تردد شهروندان به مرکز شهر دارد. قاعدتاً طراحی سیستم حمل و نقل عمومی با توجه به تقاضایی که وجود دارد، انجام شود. چنانچه تعداد مسافری که طبق مطالعات برآورد شده است، از هزار نفر در روز بیشتر باشد، خط اتوبوسی با ظرفیت کم، راه اندازی می‌کنند. زمانی که شهری کوچک ایجاد می‌شود، بر طبق نظام سلسله مراتبی، تاکسی خطی برای تردد ساکنان تعبیه می‌شود اما در صورتی که شهر رشد کند و درخواست سفرهای روزانه بالا برود خط اتوبوس در نظر گرفته می‌شود تا ساکنان شهرک را به نقاط تبادلی در شهر منتقل کند و مسافران با استفاده از دیگر خطوط حمل و نقل درون شهری به نقاط دیگر شهر منتقل شوند. چنانچه تقاضای سفر در شهری بالاتر برود از سایر وسایل حمل و نقل عمومی مثل بی آر تی، تراموا و مترو به منظور پاسخگویی به نیاز شهروندان استفاده می‌شود.
موانع توسعه حمل و نقل عمومی چیست؟
طی سال‌های گذشته به‌روزرسانی سیستم‌های اتوبوسرانی دچار خلل شد زیرا هزینه‌های خرید اتوبوس افزایش پیدا کرده است و تولید اتوبوس نیز در کشور در یک مقطع زمانی به صفر رسید. این در حالی است که زمانی ۸۳ درصد هزینه خرید اتوبوس را وزارت کشور پرداخت می‌کرد اما در حال حاضر تمامی هزینه‌های خرید را باید شهرداری پرداخت کند. قیمت یک اتوبوس نو نیز در حال حاضر سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است و شهرداری تنها در مکان‌هایی که مسافر و تقاضای سفر زیاد باشد، خط جدیدی ایجاد می‌کند. قبلاً به دلیل اینکه موانع کمتر بود راه اندازی خط جدید راحت‌تر انجام می‌شد، اما هم اکنون این اقدام با حساسیت بیشتری صورت می‌گیرد. با این حال سعی بر این است تا نیاز شهروندان در نظر گرفته شود.
نظر شما