به گزارش خبرنگار ایمنا، مازندران تاریخی کهن و قدیمی دارد؛ گواه این مساله وجود بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی در آن است که از این تعداد کمتر از ۸۰۰ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. وجود این تعداد از آثار باستانی و تاریخی در مازندران، ظرفیتی عظیم برای این استان در حوزه جذب گردشگر و کسب درآمد ایجاد کرده است، اما نه تنها از این راه درآمدزایی صورت نمی‌گیرد، بلکه تخریب آثار تاریخی و فرهنگی، خود داغی دیگر بر دل فرهنگ دوستان این استان است. طی روزهای گذشته، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نامه‌های جداگانه به استاندار مازندران مراتب ثبت ۶ اثر فرهنگی_ تاریخی را در شهرهای رامسر، نوشهر، آمل و ساری ابلاغ کرد.
به نظر می‌رسد از میان تقریباً ۸۰۰ اثر تاریخی ثبت شده در استان مازندران، آثاری که از قرار گرفتن در لیست فهرست ثبت ملی منفعت برده باشند، به اندازه انگشتان دست است. چراکه اکثر آثار تاریخی مازندران علیرغم قرار گرفتن در این لیست پرطمطراق، به دلایل مختلف در حال تخریب است و متولی این حوزه نیز در این میان کم کاری‌های آشکاری دارد. به عنوان مثال، بیش از یکسال پیش مجموعه تاریخی "آقاجان‌نسب" از سوی یک پیمانکار مرمت شد، اما با وجود نقص‌های فراوان در این بازسازی، پیمانکار ساخت بنایی جدید در عرصه این مجموعه را آغاز کرده که تخلف به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر در روزهای اخیر اخباری مبنی بر خارج شدن بنای قدیمی "بانک سپه چالوس" از فهرست آثار ملی به گوش می‌رسد که با توجه به تکذیب این موضوع از سوی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران، نگرانی‌هایی درباره تغییر کاربری و تخریب این بنا به وجود آمده است.
سال‌هاست که حریم تعیین‌شده غار تاریخی "هوتو" نقض می‌شود و میل‌های بتنی آن جمع‌آوری می‌شود؛ قرار بود این غار به موزه بین‌المللی تبدیل شود، اما به‌راحتی در حال تخریب و تبدیل به اتاقک‌های چای‌خوری است. بازدیدهای میدانی از غار هوتو نشان می‌دهد که درخت‌های کهنسال انار غار تاریخی "اشرف" که در بالای غار هوتو و دربند وجود داشت، ریشه کن شده است.
"خانه میراثی خلیلیان" شهر بابل از دیگر بناهای تاریخی و ارزشمند مازندران بود که چهره آن از تاریخ مازندران حذف شده است، چراکه در نوروز ۹۵، با بهره گیری از تعطیلات، آن را از میان بردند.
برج هزارساله "رسکت" یکی دیگر از بناهای تاریخی مازندران است که در جریان مراحل مرمت آسیب‌هایی دید و بدون حفاظت و نگهداری رها شد. طولی نمی‌کشد که این برج نیز به جمع آثار تاریخی از میان رفته می‌پیوندد.
"گرمابه میرزا یوسف" بابل که قدمت آن به دوره فتحعلی شاه قاجار باز می‌گردد، یکی دیگر از بناهای تاریخی در معرض خطر این شهر است. این گرمابه در بهمن ماه ۹۹ به دلیل بارش‌های شدید باران دچار تخریب شد و بخشی از گنبد آن فروریخت.
یکی از معروف‌ترین آثار باستانی مازندران که در شهر آمل قرار دارد، "آتشکده آمل" است، قدمت تاریخی این بنا به دوران ساسانیان باز می‌گردد و یک مکان دیدنی با پیشینه ارزشمند است. این آتشکده به دلیل معماری ویژه که نمادی از معماری بناهای قرن نهم هجری است، شهرت دارد. این آتشکده معروف که حریم بنای آن هر بار توسط همسایگان نقض می‌شود، یا مرمت غیراصولی آن توسط نهادهای متولی نیز بسیار در معرض تهدید قرار گرفته است.
بهانه‌های بی توجهی!
در این میان سازمان میراث فرهنگی مازندران بارها از خود رفع اتهام کرده است و کمبود بودجه و عدم همکاری دستگاه‌های دیگری چون دستگاه‌های دولتی مالک بناها را در تخریب این بناها مقصر می‌داند.
مهدی ایزدی، معاون میراث فرهنگی مازندران پیش از این به رسانه‌ها گفته بود که دستورالعمل ابلاغی مجلس و وزارتخانه میراث فرهنگی به استان‌ها درباره ضرورت تعیین بودجه سالانه برای مرمت و احیا بناهای ثبت ملی از سوی دستگاه‌های دولتی که مالک این آثار تاریخی هستند، انجام شده است و این یک قانون لازم‌الاجراست. ادارات دولتی باید پیشنهاد کنند از محل اعتبارات استانی یا ملی، اعتباری برای احیا و نجات‌بخشی این بناها دریافت کنند تا با نظارت میراث فرهنگی آثار مرمت شده تخریب نشود. این انتظار را از نهادهای دولتی به ویژه اداره‌کل امور اوقاف که مالک بخشی از بناهای ثبتی مازندران است، داریم.
معاون میراث فرهنگی مازندران با تاکید بر این‌که بناهای این استان با توجه به جو و آب و هوا، به‌طور مداوم نیاز به مرمت موردی و سرکشی دارد، گفت: میراث فرهنگی، به تنهایی بودجه کافی برای این مرمت‌های مستمر را ندارد و نیاز است که دستگاه‌های دولتی که مالک حدود ۳۰ درصد از بناهای تاریخی و ثبتی استان مازندران هستند در این زمینه اقدام کنند.
ثبت ملی آغاز راه است
به نظر می‌رسد دستگاه‌های متولی، ثبت ملی را پایان راه و نقطه قوت این آثار تاریخی می‌دانند، اما کارشناسان معتقدند که ثبت ملی آغاز راه است و پس از ثبت باید شرایط کامل برای حفاظت از بناهای تاریخی مازندران لحاظ شود.
مشخص نشدن حریم آثاری که در فهرست ملی ثبت شده‌اند، همچنان دغدغه مهم تاریخ دوستان مازندرانی است که به نظر نمی‌رسد با این بی توجهی‌ها رفع شدنی باشد. داشتن حریم نه تنها آثار تاریخی را از دست اندازی ها مصون نگه می‌دارد، بلکه در صورت بروز هرگونه تعرض خواسته یا ناخواسته، می‌تواند به برخورد قانونی با تعرض کننده شتاب ببخشد. بر اساس آمارها تنها کمتر از ۲۰ درصد آثار ثبت شده تاریخی فرهنگی مازندران دارای حریم تعریف شده و مصوب هستند.
جاذبه‌های تاریخی مازندران در پس جاذبه‌های طبیعی استان گمنام مانده‌اند و به نظر می‌رسد متولیان نگران تخریب آنها نیستند.
بناهای تاریخی مازندران همواره پس از مرحله ثبت ملی یا جهانی و همچنین با پایان مراحل کاوش، رها می‌شوند؛ در واقع تصور می‌شود که دیگر کار تمام شده است. آثار تاریخی مازندران نیاز به جنبشی فرهنگی تاریخی برای حفظ، احیا و افزایش توجه دارند.
نظر شما