به گزارش خبرنگار ایمنا، بیوکمپوست محصولی سازگار با محیط زیست و اصلاح کننده بستر خاک است که از تجزیه کنترل شده و معدنی شدن مواد آلی به ظاهر کم ارزش مانند زباله‌های شهری به صورت بیولوژیک و با استفاده از میکروارگانیسم‌های تولید کننده آنزیم‌های مختلف طی فرآیند کمپوستینگ، تولید و برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
مرکز دفع و پردازش حلقه دره کرج برای اولین بار در ایران با به‌کارگیری فرآیندهای پیشرفته توانسته است زباله‌های شهری را که در جهان تحت عنوان طلای کثیف شناخته می‌شود و از سرمایه‌های عظیم کشورمان محسوب می‌شود به چرخه تولید بازگردانده و طی فرآیند کمپوستینگ به بیوکمپوست مرغوب با آنالیز مناسب، قابلیت صادرات و رقابت با محصولات مشابه در اروپا و آمریکا تبدیل کرده و در سراسر کشور توزیع کند.
تولید بیوکمپوست از پسماند شهری برای نخستین بار در کشور
«میثم دولتی» مدیر پژوهش آزمایشگاهی مرکز دفع و پردازش حلقه دره، در این باره می‌گوید: متأسفانه به دلیل نبود مدیریت صحیح و مصرف بی رویه سموم و کودهای شیمیایی در مزارع، باغات و زمین‌های کشاورزی در سالیان اخیر، خاک‌های زراعی به شدت با فقر ماده آلی مواجه شده‌اند به گونه‌ای که بر اساس مطالعات انجام شده میزان مواد آلی در خاک‌های زراعی کشور بسیار پایین‌تر از حد استاندارد بین‌المللی گزارش شده است.
وی می‌افزاید: این امر موجب کاهش رشد در گیاهان و کاهش راندمان تولید محصولات کشاورزی، از بین رفتن ساختار خاک و جمعیت میکروبی مفید در خاک می‌شود که در فرآیند معدنی شدن عناصر و جذب آنها توسط گیاهان نقش مهمی دارد از این رو بحث اصلاح بستر خاک و افزایش میزان ماده آلی آن، بیش از بیش مورد توجه پژوهشگران و متخصصین دلسوز کشور قرار گرفته است.
دولتی با بیان اینکه یکی از بهترین راهکارها برای حل این معضل مهم، افزایش ماده آلی خاک با استفاده از کودهای بیولوژیک مناسب است، تصریح می‌کند: در این راستا مرکز دفع و پردازش حلقه دره با هدف اصلاح کامل بستر خاک، حفاظت از محیط زیست، جلوگیری از شیوع بیماری‌های گیاهی و رشد علف‌های هرز در مزارع، کاهش استفاده از سموم میکروبی و آفت‌کش‌ها، همچنین کمک به رونق اقتصاد کشور و قشر کشاورز، اقدام به تولید بیوکمپوست باکوزیم از پسماند شهری با آنالیز منحصر به فرد، ماده آلی بالا، فاقد عوامل بیماری‌زا و بذرهای علف هرز، با دانه بندی مناسب، هوموس بالا، خاصیت آمفوتری بسیار مطلوب با بوی مشابه خاک جنگل کرده است.
مدیر پژوهش آزمایشگاهی مرکز دفع و پردازش حلقه دره اضافه می‌کند: تولید بیوکمپوست باکوزیم از پسماند شهری نیاز صنعت کشاورزی کشور را به واردات سموم و کودهای شیمیایی تا حد زیادی کاهش می‌دهد و مشکل دفن پسماندهای شهری را که سرشار از مواد آلی است و پتانسیل مناسبی جهت تبدیل شدن به بیوکمپوست و استفاده در امور کشاورزی جهت پرورش درختان، گیاهان زراعی، گیاهان زینتی و محصولات صادراتی دارد رفع می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: بیوکمپوست باکوزیم به دلیل دارا بودن ظرفیت نگهداری بالای آب، نیاز کشاورزان به آبیاری‌های مکرر را کاهش می‌دهد و مشکل کم آبی را برطرف می‌کند.
دولتی ضمن ابراز خرسندی از تولید صنعتی و عرضه این بیوکمپوست مرغوب برای اولین بار در سراسر کشور، خبر از افزایش تولید بیوکمپوست باکوزیم، جهت پاسخگویی به نیاز باغداران، کشاورزان و صادر کنندگان داد.
لزوم فرآوری صحیح زباله‌های شهری به صورت بیولوژیک
«مهدی سیف‌الدین»، کارشناس نظارت آزمایشگاهی مرکز حلقه دره، در این خصوص می‌گوید: برای تولید مواد غذایی از زمان کاشت گیاهان در زمین‌های کشاورزی تا ورود به کارخانه‌های صنایع غذایی و فرآوری و بسته بندی مواد غذایی تهیه شده، هزینه‌های زیادی برای یارانه‌های ارزی و ریالی، برق، سوخت‌های فسیلی و نیروی انسانی پرداخت می‌شود علاوه بر آن از استعدادهای طبیعی از جمله خاک، آب (بارندگی و یا استخراج سفره‌های آب زیر زمینی)، انرژی خورشیدی و باد نیز استفاده می‌شود.
این کارشناس خاطرنشان می‌کند: در هر حال و با توجه به تمامی هزینه‌های ریالی و طبیعی انجام شده، تمامی یک محصول غذایی قابل مصرف نبوده و بخشی از آن به زباله تبدیل می‌شود، از طرف دیگر طبیعت جهت دفن زباله تا حدی ظرفیت و امکانات خود را به رایگان در اختیار انسان قرار می‌دهد و سرانجام این ظرفیت تکمیل و به پایان می‌رسد. در مورد پسماند مواد غذایی ما می‌توانیم نگرش خود را عوض کنیم و از آنها مواد امنی تولید کنیم که قابلیت تبدیل شدن مجدد به مواد غذایی را داشته باشد.
سیف‌الدین تاکید می‌کند: بهترین راه حل بازگشت و گردش سرمایه‌های صورت گرفته به چرخه اقتصادی کشور، حفظ طبیعت، احیای زمین، افزایش بهره‌وری و توسعه پایدار، فرآوری صحیح زباله‌های شهری به صورت بیولوژیک است؛ در همین راستا نیز شهرداری کرج در حال توسعه میدان پشته‌گذاری برای تولید کود آلی به روش بیولوژیک است.
این کارشناس نظارت آزمایشگاهی ادامه می‌دهد: در حال حاضر نیز برای تولید بیوکمپوست در منطقه حلقه دره کرج چرخه بیولوژیک و چرخه مدیریت انسانی در کنار هم قرار داده شده است و در واقع در سایت پسماند حلقه دره مدل اقتصاد چرخشی مبتنی بر حفظ طبیعت در حال اجرا می‌باشد؛ در اقتصاد چرخشی، مواد قابل بازیافت، مجدداً به عنوان مواد اولیه جدید به چرخه اقتصاد تزریق می‌شود و بدین ترتیب امنیت تأمین مواد اولیه افزایش می‌یابد. این مواد اولیه بازیافتی که به چرخه اقتصاد باز می‌گردد، اصطلاحاً "مواد خام ثانویه" نامیده می‌شود و این امکان وجود دارد که همانند مواد خام اولیه که به صورت سنتی از استخراج ذخایر و منابع طبیعی به دست آمده است، مبادله و معامله شود. در اقتصاد چرخشی این امکان وجود خواهد داشت که تولید زباله توسط انسان، به جای کاستن از سرمایه، به تولید سرمایه منجر شود. در اقتصاد مدور محصولات مصرفی، عمدتاً با استفاده از عناصر بیولوژیک یا مواد غیر سمی بوده و امکان بازگشت امن آن به محیط زیست وجود دارد.
فرآیند تهیه بیوکمپوست باکوزیم
کریمیان، کارشناس فنی تولید مرکز دفع و پردازش حلقه دره، در خصوص فرآیند تهیه این بیوکمپوست می‌گوید: پس از جمع‌آوری پسماندهای شهری از سطح شهر و انتقال به کارخانه، ابتدا در خطوط پردازش، عملیات بازیافت جهت تفکیک پسماند خشک از تر انجام و پسماند تر که حاوی ضایعات غذایی و سایر پسماندها است، تحت عنوان ماده آلی قابل تبدیل به بیوکمپوست، وارد سایت فرآوری شده و مطابق با استانداردهای بین‌المللی پشته گذاری می‌شود.
وی اضافه می‌کند: پس از نمونه برداری از پشته‌ها و انجام آنالیزهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی، با تلقیح کنسرسیوم میکروبی حاوی آنزیم‌های تجزیه کننده مواد آلی که دارای گواهی ثبت اختراع بوده و توسط کادر مجرب این مرکز تهیه شده است، فرآیند بیوکمپوستینگ به صورت هوازی آغاز می‌شود.
این کارشناس خاطرنشان می‌کند: این فرآیند در سه فاز مزوفیلیک اولیه، ترموفیلیک و مزوفیلیک ثانویه همراه با هوادهی‌های متناسب جهت کنترل فعالیت کنسرسیوم میکروبی و بر اساس نتایج آنالیزهای متعدد انجام شده در هر فاز، با استفاده از دستگاه تاپ ترنر انجام می‌شود.
کریمیان تاکید می‌کند: در فاز ترموفیلیک این فرآیند، پاستوریزه کردن مواد آلی در حال فرآوری جهت از بین بردن کلیه پاتوژن‌های انسانی، حیوانی، گیاهی، انگل‌ها، لاروها، تخم حشرات و بذرهای علف‌های هرز انجام می‌شود که در هیچ یک از کودهای بیولوژیک تولیدی در کشور تاکنون انجام نشده است در حالی که از ملزومات امور کشاورزی و حافظت از محیط زیست است.
وی می‌افزاید: پس از اتمام فرآیند بیوکمپوستینگ و انجام آزمایش‌های لازم جهت کنترل کیفیت محصول نهایی و دستیابی به آنالیز مطلوب، مطابق با استانداردهای بین‌المللی، عملیات سرند انجام و بیوکمپوست بالغ جهت فروش به بازار عرضه می‌شود.
کارشناس فنی این سایت پسماند تصریح می‌کند: این فرآیند در مدت زمان ۳۵ روز به پایان می‌رسد در حالی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی، کمپوستینگ طی دوره‌ای ۴ ماهه انجام می‌شود که هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده محصول نهایی را افزایش می‌دهد.
کریمیان می‌گوید: ما مفتخر هستیم که قادر به تولید محصولی منحصر به فرد با قیمت مناسب جهت استفاده در مصارف کشاورزی شده‌ایم و گامی بلند در راستای اقتصاد مقاومتی برداشته‌ایم.
نظر شما