به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه مدیریت پسماند یکی از چالش‌های اصلی و مهم مدیریت شهری محسوب می‌شود زیرا در سال‌های اخیر با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی شاهد افزایش تولید پسماند در حوزه‌های مختلف شهری هستیم، زباله‌هایی که اگر به درستی مدیریت نشود می‌تواند آثار مخرب و فاجعه باری را برای محیط زیست و به تبع آن سلامت انسان‌ها و سایر موجودات زنده داشته باشد.
منطقه «داداش‌آباد» محل دفن زباله آستارا با حدود ۱۷ هکتار مساحت در نزدیکی ساحل دریای خزر و حاشیه منطقه حیات وحش لوندویل قرار دارد. این منطقه در گذشته یکی از مقاصد اصلی گردشگران بود، اما اکنون نزدیک به چهار دهه است که مدیریت شهری با انباشت غیراصولی زباله‌ها در داداش‌آباد، این نعمت خدادادی را تبدیل به نقمت کرده است.
«موسی خوش‌لقا» از اهالی روستای کانرود و محله امامزادگان ابراهیم و قاسم (ع) است که در فاصله کمی از داداش‌آباد قرار دارد، می‌گوید: چهار دهه پیش از این، آب سفره‌های زیرزمینی داداش‌آباد بسیار زلال و قابل آشامیدن بود، اما متأسفانه اکنون به دلیل نفوذ شیرابه‌های زباله‌های محل دفن، تبدیل به فاضلاب شده است.
وی می‌افزاید: بوی تعفن جایگاه دفن زباله و وجود حشراتی مثل مگس و پشه در طول سال به خصوص فصل گرما باعث ناراحتی اهالی روستاهای کانرود، قنبر محله، دربند، سیبلی همچنین گردشگران و زائران امامزادگان ابراهیم و قاسم (ع) می‌شود به طوری که بسیاری از زائران با مواجه با چنین معضلی به سرعت این مکان را ترک می‌کنند.
خوش‌لقا می‌گوید: بیش از ۲۵ سال پیش با ادارات شهرستان، استان و مقامات ارشد کشوری در خصوص مشکلات زیست محیطی جایگاه دفن زباله نامه‌نگاری کردیم و با کمک بیش از ۳۰۰ نفر از اهالی منطقه با تنظیم طوماری وضعیت اسفناک محیط زیست منطقه را برای مسئولان تشریح کردیم، اما متأسفانه هیچ گونه اقدامی از سوی مسئولان انجام شد و شکایت ما به نتیجه‌ای نرسید.
وی خاطرنشان می‌کند: بیش از چهار دهه پیش قرار بود به صورت موقت به مدت یک تا دو ماه زباله‌های شهرستان آستارا در داداش‌آباد دفن شود و در ادامه جای مناسبی به این امر اختصاص یابد، اما همچنان زباله‌ها در این محله دفن می‌شود و این موضوع برای اهالی روستا بحران به وجود آورده است.
امان ساکنان روستا بریده شده است!
«جعفر فرهنگی» یکی دیگر از اهالی روستای کانرود در این باره می‌گوید: محل دفن زباله داداش‌آباد وضعیت بسیار بدی دارد، بوی تعفن زباله‌ها بسیار آزار دهنده است به خصوص با گرم شدن هوا و وزش باد این بوی بد در تمام منطقه احساس می‌شود.
وی می‌افزاید: چهار دهه است که شیرابه‌های زباله‌ها وارد دریا، آب‌های زیرزمینی و مزارع برنج کشاورزان منطقه می‌شود و وجود تعداد بسیار زیادی حشرات امان اهالی و ساکنان این منطقه را بریده است.
این ساکن روستای کانرود می‌گوید: بسیاری از کشورهای دنیا در زمینه مدیریت پسماند بسیار موفق عمل کرده‌اند و با اجرای روش‌های جدیدی همچون احداث کارخانه کمپوست و استفاده از دستگاه زباله سوز برای حفظ محیط زیست خود از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند، اما مسئولان متولی در کشورمان بعد از گذشته چهار دهه هنوز هیچ اقدامی در راستای نجات و حفظ محیط زیست این منطقه انجام نشده است.
وی تاکید می‌کند: مسئولان باید به جای حرف زدن یک بار به طور جدی به گفته‌ها و تصمیمات خود عمل کنند و هر چه سریع‌تر برای جایگاه دفن زباله داداش‌آباد چاره‌ای بیندیشند و با اجرای طرح‌هایی مثل تفکیک زباله از مبدا، احداث کارخانه کمپوست و خرید دستگاه زباله‌سوز با جلوگیری از ورود شرابه‌های زباله‌ها به دریا، آب‌های زیرزمینی و مزارع کشاورزی، محیط زیست منطقه را نجات دهند و این نعمت خدادادی را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.
سال‌ها رنجش مردم از فاجعه زیست محیطی
«علیرضا پاکزاد» دهیار روستای کانرود با بیان این که در این روستای ۷۶۲ خانوار زندگی می‌کنند و داداش‌آباد، امامزادگان ابراهیم و قاسم (ع) جزئی از محلات آن هستند، می‌گوید: زمین محل دفن زباله داداش‌آباد از اراضی این روستا و دارای پلاک ثبتی است.
وی می‌افزاید: در اوایل دهه ۶۰ شهرداری آستارا داداش‌آباد را به صورت موقت و به مدت کوتاهی انتخاب کرد تا زباله‌های این شهر را به این منطقه انتقال و در ادامه جای مناسبی را به محل دفن زباله اختصاص دهد، اما متأسفانه اکنون نزدیک به چهار دهه است که زباله‌ها در این منطقه دفن می‌شود.
پاکزاد با بیان این که محل دفن زباله داداش‌آباد حدود ۵۰۰ متر با دریا فاصله دارد، تصریح می‌کند: زباله‌ها به صورت کاملاً غیراصولی در این منطقه دفن شده و تمامی شیرابه‌های آن به دریا، آب‌های زیرزمینی و مزارع کشاورزی برنج آن سرازیر می‌شود.
دهیار روستای کانرود می‌گوید: هنگامی که هوا گرم می‌شود و میزان رطوبت هوا افزایش می‌یابد ذرات آلوده زباله در هوا معلق و پراکنده شده و بوی تعفن آن تا شعاع چند کیلومتری احساس می‌شود و این معضل و فاجعه زیست محیطی سالهاست که باعث رنجش خاطر اهالی این منطقه شده است.
احداث کارخانه کمپوست، راه اندازی سیستم خط پردازش نصب دستگاه زباله سوز تنها راه‌حل
«توحید کرم زاده» بخشدار لوندویل در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تفکیک زباله از مبدا در آستارا به خوبی اجرا نمی‌شود به همین دلیل حجم زیادی از زباله‌های تولیدی این شهرستان در محل جایگاه دفن زباله داداش‌آباد دپو می‌شود.
وی می‌افزاید: کار تفکیک در صورتی می‌تواند در آستارا موفقیت‌آمیز باشد که این طرح در کل این شهرستان و به صورت اصولی اجرا و از ورود حجم زیادی از پسماند به محل دفن زباله جلوگیری شود.
بخشدار لوندویل می‌گوید: بوی نامطبوع و مشکلات زیست محیطی محل دفن زباله داداش‌آباد بسیار آزار دهنده بوده و باعث ناراحتی و اعتراض مردم منطقه شده است به طوری که هیچ کسی حتی نمی‌تواند در اطراف آن ساخت و ساز کند.
وی تاکید می‌کند: تنها راه نجات داداش‌آباد از فاجعه زیستی محیطی، احداث کارخانه کمپوست، راه اندازی سیستم خط پردازش و نصب دستگاه زباله سوز است.
معضل چگونه رفع می‌شود؟
«شایان ناصری»، معاون خدمات شهری شهردار آستارا در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: روزانه ۷۰ الی ۸۰ تن زباله در این شهر جمع آوری می‌شود و این مقدار در زمان حضور مسافران به ۱۱۰ تن در روز افزایش می‌یابد.
وی تصریح می‌کند: زباله‌های شهر آستارا حدود چهار دهه است که به سایت ۱۷ هکتاری داداش‌آباد که حدود یک هزار متر از دریا فاصله دارد منتقل می‌شود؛ بر اساس نقشه‌های توپوگرافی منطقه، دفن‌گاه‌های زباله در این محل سه تا پنج متر عمق دارد.
معاون خدمات شهری شهردار آستارا یادآور می‌شود: در بهار سال ۹۸ بر اساس مصوبه کارگروه پسماند استان گیلان با بهره‌گیری از مشاوران مرکز تحقیقات جهاد دانشگاهی، طرح مطالعاتی ایجاد لندفیل و مرکز دفن بهداشتی پسماند در داداش‌آباد آستارا آغاز شد.
ناصری ادامه می‌دهد: بعد از تنظیم و تدوین کتابچه طرح از طرف مشاور سازمان جهاد دانشگاهی و تأیید آن از سوی معاونت عمران سازمان پسماند استان گیلان در سال ۹۸، اعتباری به ارزش یک میلیارد تومان از منابع ملی در سال ۹۹ به این طرح اختصاص یافت و آگهی مناقصه طرح منتشر و متعاقب آن، پیمانکار بخش خصوصی طرح انتخاب شد و با همکاری شهرداری احداث لندفیل در بستر چهار هکتار از ۱۷ هکتاری محل دفن‌گاه زباله داداش‌آباد را در ضلع شمالی آن آغاز شد و بر اساس نقش توپوگرافی تا عمق پنج متری به صورت کامل پاکسازی، تسطیح، بسترسازی و ایجاد راه دسترسی به اتمام رسیده است.
وی می‌افزاید: برای سال ۱۴۰۰ نیز مجدداً اعتباری بالغ بر یک میلیارد تومان از منابع ملی به این طرح اختصاص یافت، آگهی مناقصه آن منتشر شده و در هفتم اردیبهشت ماه جاری پاکت‌ها باز و پیمانکار آن مشخص می‌شود و در ادامه عملیات اجرایی نیز با احداث پشته‌های خاکی در چهار ضلع محل لندفیل و ایجاد ایزوله در دور تا دور محوطه، مانع از ورود شیرابه زباله‌ها به آب‌های سطحی می‌شویم.
وی می‌گوید: در سال ۹۸ مشاور طرح اعتبار مورد نیاز برای احداث لندفیل را هفت میلیارد تومان برآورد کرده بود، اما با تورم موجود و افزایش قیمت مصالح مسلماً در حال حاضر و به مرور زمان اجرای آن با چنین مبلغی امکان‌پذیر نیست.
معاون خدمات شهری شهردار آستارا تاکید می‌کند: اختصاص بعدی اعتبار از سوی مسئولان استانی مشروط به ادامه و میزان پیشرفت فیزیکی پروژه است و مسئولان قول مساعد دادند که اعتبارات لازم را هر ساله به این طرح تزریق کنند.
وی عنوان می‌کند: علاوه بر احداث لندفیل، شهرداری روزانه به صورت منظم و شیفتی، انتقال مصالح به محل اجرای پروژه، بهسازی محیط و ایجاد راه دسترسی به دفن‌گاه پسماند را با استفاده از سه دستگاه لودر، دو دستگاه بولدوزر و یک دستگاه بیل مکانیکی استیجاری انجام می‌دهد، البته کارگاه پروژه نیز دارای ناظر و نگهبان است.
ناصری با بیان این که ۳۰ درصد از عملیات احداث پشته ضلع غربی این محوطه با استفاده از مصالح موجود در محل اجرا شده است، می‌افزاید: همه ۱۷ هکتار مساحت جایگاه دفن زباله در طرح بهسازی شهرداری قرار دارد، اما در حال حاضر بر مبنای اعتبارنامه‌ای که مدیریت پسماند استان در اختیار شهرداری قرار داده است پروژه در زمینی به مساحت چهار هکتار از این محوطه با میزان اعتبار اختصاص یافته اجرا می‌شود.
وی با تاکید بر این که پیشرفت عملیات اجرایی طرح بر اساس جدول زمان بندی شده قابل قبول است، می‌گوید: طبق جدول زمان بندی اقداماتی همچون ایزوله محوطه، نصب لوله‌های خروج گاز، لوله‌های انتقال شیرابه و سایر تجهیزات مورد نیاز و احداث کانال لندفیل بهداشتی باید تا سال ۱۴۰۱ به اتمام برسد و کار انتقال زباله آغاز شود.
معاون خدمات شهری شهردار آستارا تاکید می‌کند: فاصله محل دفن زباله تا دریا حدود یک‌هزار متر است، لذا حضور تعدادی زیادی از مرغان دریایی و پرندگان مهاجر در این منطقه باعث جابجایی زباله‌ها و آلودگی شدید محیط زیست منطقه و دریا می‌شود.
ناصری می‌گوید: اخیراً سازمان محیط زیست شیوه نامه‌ای را تنظیم کرده است که بر اساس آن شهرداری باید سالی دو بار در فصول گرم و سرد، در خصوص محل دفن زباله به محیط زیست خود اظهاری ارائه کند.
وی می‌افزاید: سازمان محیط زیست در سال گذشته با انجام نامه نگاری حفر چاه برای نمونه برداری در محل دفن زباله را از شهرداری خواستار شد و این نهاد نیز چاه را حفر و آماده سازی کرده است تا شرکت معتمد و طرف قرارداد محیط زیست برای سنجش میزان آلایندگی محل دفن از آن نمونه برداری کند.
معاون خدمات شهری شهردار آستارا اضافه می‌کند: نمونه‌ها پس از جمع آوری در آزمایشگاه گیلان و تهران در قالب ۳۱ آزمون مورد بررسی و سنجش قرار می‌گیرند تا مشخص شود میزان میزان آلایندگی محیط زیست این منطقه چقدر است.
احداث لندفیل به تنهایی توجیه اقتصادی و فنی ندارد
«حسین روستایی»، کارشناس حوزه مدیریت پسماند شهری نیز در این باره معتقد است: «احداث لندفیل مهندسی و بهداشتی در زمینی به وسعت چهار هکتار اصولی و درست نیست، زیرا ارتفاع کم محل دفن زباله، بالا بودن سطح آب‌های زیر زمینی و انتقال روزانه تا ۱۲۰ تن زباله تولیدی شهرستان آستارا به این محل بعد از مدت زمان کوتاهی سبب تکمیل شدن ظرفیت لندفیل می‌شود.»
وی می‌افزاید: اگر لندفیل داداش‌آباد به صورت درست و استاندارد اجرا شود، آثار زیانبار ناشی از نزدیکی محل دفن زباله به دریا را خنثی می‌کند و مانع از ورود شیرابه‌های سمی به منابع آب‌های زیرزمینی می‌شود.
این کارشناس حوزه مدیریت پسماند خاطرنشان می‌کند: احداث لندفیل استاندارد به تنهایی با وجود این که به صرف میلیاردها تومان اعتبار نیاز دارد به دلیل این که به سرعت پر می‌شود توجیه اقتصادی و فنی ندارد، لذا طرح احداث لندفیل باید در کنار پروژه‌های مکمل همچون بازیافت زباله و احداث کارخانه کمپوست اجرا شود و پسماندهایی مثل تکه‌های چرم، پلاستیک و چوب که قابلیت و صرفه اقتصادی برای بازیافت ندارد به عنوان ریجکت وارد لندفیل شود.
روستایی اضافه می‌کند: این اقدام چندین مزیت دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش حجم زباله‌های دفنی و شیرابه‌های تولیدی و افزایش مدت زمان تکمیل ظرفیت لندفیل اشاره کرد در چنین وضعیتی اجرای پروژه نیز صرفه اقتصادی و توجیه فنی دارد.
گزارش از محمدرضا رشیدی، خبرنگار سرویس شهرهای ایران خبرگزاری ایمنا
نظر شما