به گزارش خبرنگار ایمنا، در شرایط کنونی اقتصاد کشور که همزمان با تحریم‌ها نیز درگیر هستیم تورم نیز زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است، از سوی دیگر کرونا بر اقتصاد کشور سایه افکنده است و این مساله نیز مشکلات اقتصادی ایران را افزایش داده است، در واقع آمارها نشان می‌دهد که میزان مرگ و میر در مقایسه با جمعیت کشور بیشتر است و این چالش منجر به کاهش مصرف مردم و کاهش تولید بنگاه‌ها شده است.
شیوع ویروس کرونا در تمامی دنیا رکود ایجاد کرده، اما منجر به افزایش قیمت‌ها نشده است، در چنین شرایطی کاهش مصرف مردم منجر به تشدید رکود اقتصادی نیز خواهد شد. اقتصاد ایران اما درگیر تورم است و اگر وضعیت اقتصادی به واسطه برقراری ارتباط با کشورهای خارجی و رفع تحریم‌ها در سال جاری بهبود پیدا کند حتی در شرایط کرونایی نیز تورم را می‌توان کنترل کرد.
رکود تورمی، پیش از شیوع کرونا گریبانگیر اقتصاد ایران بوده است
در همین رابطه و به منظور ارائه راهکاری برای مقابله با آثار رکودی شیوع ویروس کرونا، سید کمیل طیبی، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: فقط کرونا نیست که موجب رکود در اقتصاد ایران شده است بلکه حتی در درجات بالاتر با رکود تورمی رو به رو هستیم که به دلایل مختلفی همچون کمبود یا نرخ کاهنده سرمایه گذاری که طی سال‌های مختلف ناشی از افت رشد اقتصادی اتفاق افتاده است، از طرف دیگر چون نقدینگی به واسطه فعالیت‌های غیر تولیدی و نقدینگی غیرمولد همیشه شکل می‌گرفته و سرعت فزاینده‌ای برای افزایش داشته منجر به تورم شده و این تورم مسیر تولید و فعالیت‌های اقتصادی را دچار رکود کرده است. بنابراین بیشتر از هر چیزی با پدیده تورم رکودی مواجه هستیم که پیش از کرونا آغاز شده و اکنون شکل مزمن شده‌ای دارد. بحران کرونا تنها برای ایران نبود و همه کشورها را در بر گرفت و به تداوم شرایط رکود در کشور نیز کمک کرد. شاید عمدتاً به واسطه تعطیل شدن فعالیت‌های اقتصادی در دنیا که کاهش تقاضای انرژی را به دنبال داشت و یک فاکتور مهم در ایجاد رکود در اقتصاد ما نیز بود که منجر به کاهش درآمدهای نفتی و در پی آن کاهش امکان و زمینه سرمایه گذاری شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: به واسطه شیوع کرونا بخش خدمات و گردشگری بین‌المللی و داخلی نیز آسیب قابل توجهی دید، بخش گردشگری پس از تحولات ارزی که پشت سر گذاشتیم روند رو به رشدی را در پیش گرفته بود که با شیوع کرونا دوباره از رونق افتاد و سایه رکود را عمیق‌تر کرد.
طیبی افزود: فارغ از هرگونه گرایش سیاسی دولت آینده اولویت اول آن همانطور که در شعار سال نیز بر آن تاکید شده که بر تولید و افزایش ظرفیت‌های آن تمرکز شود، این موضوع می‌تواند کمک بسیاری به خروج از رکود بکند.
مبارزه بی امان و حساب شده با ویروس کرونا با در نظر گرفتن فاکتورهای اقتصادی
وی ادامه داد: البته باید توجه شود رفع بخشی از رکود که از اثرات کرونا ناشی شده نیازمند سیاستگذاری مطلوب و مناسب است. این موضوع که زنجیره موجهای کرونا قطع شده و موجهای شیوع ویروس پی در پی اتفاق نیفتد زیرا مشخص نیست چه زمانی این بیماری کنترل و جامعه ایمن خواهد شد. البته روش‌های مختلفی از جمله واکسیناسیون و رعایت توصیه‌های بهداشتی و ایمن سازی افراد جامعه شهری و روستایی حتماً باید در دستور کار قرار بگیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: در هر صورت یک مبارزه بی امان حساب شده با در نظر گرفتن فاکتورهای اقتصادی اهمیت بسیاری دارد، هزینه‌های لازم برای تهیه واکسن حتماً باید در دستور کار قرار بگیرد زیرا هزینه‌ای که برای واکسیناسیون در نظر گرفته می‌شود، جنبه مصرفی نداشته و حتی نوعی سرمایه گذاری است که علاوه بر جلوگیری از بیماری، منجر به ایمن شدن جامعه خواهد شد، در چنین شرایطی که بهداشت و سلامت در جامعه در سطح بالاتری از چیزی که اکنون در آن قرار دارد، قرار بگیرد، نقش بهتری را می‌تواند ایفا کند.
تأمین سلامت خانوار لازمه تأمین نیروی کار است
طیبی افزود: جامعه به عنوان عرضه کننده منابع انسانی و نیروی کار برای فعالیت‌های اقتصادی است، این خانوار است که تأمین کننده نیروی کار در سطوح مختلف از جمله نیروی کار مهارت دیده به عنوان سرمایه انسانی و حتی نیروی کار ساده است.
وی ادامه داد: در زنجیره اقتصادی، خانوار به عنوان عرضه کننده نیروی کار، مهم‌ترین مصرف کننده چرخه اقتصادی نیز هست، اگر زنجیره ارتباط خانوار، منابع انسانی با عرضه تولید و سیستم توزیع برقرار باشد منجر به کاهش زمینه‌های رکود خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: البته فارغ از عوامل دیگری همچون تورم و ناچیز بودن نرخ رشد اقتصادی مسئله مبارزه با کرونا و گذار از دوره کرونا و رسیدن به پساکرونا اهمیت بسیاری داشته و باید در اولویت اول دولت آینده قرار بگیرد.
کشور به تنهایی نمی‌تواند تولید کننده همه واکسن‌های مورد نیاز باشد
طیبی افزود: کشور به تنهایی نمی‌تواند تولید کننده همه واکسن‌های مورد نیاز باشد بنابراین تعدیل تنش‌ها و برقراری ارتباط مالی در شرایطی که مذاکرات نیز به ثمر بنشیند و تحریم‌ها برداشته شود باید در برنامه‌های دولت جدید قرار گیرد، هر دولتی با هر نگرشی باید به این موضوع پرداخته و مبارزه با کرونا، سالم سازی جامعه، تهیه واکسن و سرعت دهی به واکسیناسیون عمومی در کوتاه مدت را در عملکرد کلان خود قرار دهد.
وی تصریح کرد: ایمن سازی جامعه و مصون سازی افراد از طریق واکسیناسیون منجر به بهره‌وری عامل انسانی شده، مهم‌ترین عامل برای مبارزه با رکود و خارج شدن از کسادی و رونق کسب و کار در این شرایط است بنابراین مجموعه‌ای از عوامل و سیاست گذاری مناسب می‌تواند منجر به کاهش اثرات رکود ناشی از کرونا که امروزه به یک فاکتور اقتصادی تبدیل شده و علاوه بر سلامت جسمی سلامت اقتصادی جامعه را نیز تهدید می‌کند شود.
ابزارهای اقتصادی برای کنترل رکود ناشی از کرونا کارآمد نیست
امیر هرتمنی، استاد اقتصاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: رکود ناشی از کرونا مسئله اقتصادی نیست که با سیاست‌های اقتصادی بتوان آن را حل کرد. فاکتور آینده‌نگری در اقتصاد جایگاه ویژه‌ای دارد، اگر آینده به هر دلیلی نامعلوم باشد تمایلی به سرمایه گذاری و فعالیت‌های اقتصادی وجود ندارد، نابسامانی آینده می‌تواند منشأ زیست محیطی، اقتصادی و... داشته باشد.
وی افزود: مردم نسبت به آینده با توجه به شرایط فعلی بیماری کرونا زیاد امیدوار نیستند همین موضوع بر فعالیت‌های اقتصادی تأثیرگذار بوده است. به نظر نمی‌رسد ابزارهای اقتصادی بتواند در این زمینه کار آمدی کافی داشته باشد.
کاهش امید به زندگی و کاهش سرمایه‌گذاری در ایران
استاد اقتصاد دانشگاه گفت: از طرفی آینده نامعلوم به دلایل مختلفی که در کشور وجود دارد میزان پس‌انداز را افزایش داده است بنابراین سرمایه گذاری در بخش تولید کاهش یافته است. از طرف دیگر امید به زندگی به دلیل شیوع ویروس کرونا کاهش پیدا کرده است در چنین شرایطی مردم سعی می‌کنند کارشان را کمتر کرده و از زندگی و پس اندازه که دارند لذت ببرند بنابراین شاهد کاهش فعالیت‌های اقتصادی هم زمان با کاهش پس‌انداز خواهیم بود.
هرتمنی با بیان این که این وضعیت مناسبی نخواهد بود، افزود: اکنون در فاکتور آینده‌نگری اقتصاد ایران نه تنها پس اندازها افزایش داده نشده بلکه کاهش نیز می‌یابد درست بر خلاف آن چیزی که پیش از کرونا اتفاق افتاد.
وی تصریح کرد: نابسامانی و ناهماهنگی اکنون در اقتصاد ایران حاکم است که به ابزارهای مختلف برای حل آن نیاز است. به هیچ یک برنامه و یا یک ابزار و هدف خاص نمی‌تواند برای حل این شرایط نمی‌تواند موفقیت‌آمیز باشد.
این استاد اقتصاد دانشگاه گفت: کاندیداهای بعدی باید چندین کار را همزمان انجام دهند که البته کار مشکلی خواهد بود ابتدا باید شرایط سیاسی و اقتصادی کشور را به گونه‌ای مدیریت کنند که امکان آینده‌نگری مثبت اقتصادی وجود داشته باشد، اگر این اتفاق نیفتد تا دو سال آینده حتی با وجود قرار داد مشترک همکاری نیز به مشکل برخواهیم خورد.
هرتمنی افزود: حتی سرمایه گذار خارجی نیز قادر به سرمایه گذاری در ایران نخواهد بود و نباید انتظار داشته باشیم با قرارداد بستن با کشورهای دیگر سرمایه‌های خارجی ۱۰۰ درصد جذب خواهد شد چنین چیزی امکان ندارد.
لزوم کنترل شیوع ویروس کرونا و واکسیناسیون عمومی برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی
وی تصریح کرد: از طرفی بحران کرونا نیز باید با واکسیناسیون عمومی کنترل شده و از سوی دیگر باید اقداماتی برای تقویت امید به زندگی در کشور انجام شود به این معنا که این حالت افسردگی موجود در کشور به محیط شادی تبدیل شود، بنابراین باید برنامه‌های فرهنگی نیز در این برنامه قرار داده شود.
این استاد اقتصاد دانشگاه تاکید کرد: این برنامه همه جانبه شامل برنامه‌های فرهنگی، پزشکی و سیاسی اقتصادی می‌تواند رکود ناشی از کرونا را کاهش دهد البته در کنار این اقدامات باید سیاست‌های کنترل تورم نیز دنبال شود، سیاست‌های افزایش درآمدی مردم را نیز داشته باشیم. هر کاندیدایی که بتواند این برنامه را ارائه و اجرایی کند می‌تواند در آینده عملکرد موفقی داشته باشد.
گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما