چارچوب طراحی شهری در بافت‌های فرسوده شهری چیست؟

باید بپذیریم شهرها به مثابه موجودات زنده‌ای هستند که همواره نیاز به تجدید حیات دارند؛ همچنین مانند موجودات زنده برای ادامه حیات نیازمند تجدید بافت‌های فرسوده خود و جایگزینی سلول‌های کهنه با سلول های نو هستند.

به گزارش ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، در روند نوسازی بافت‌های فرسوده در شهرهای بزرگ جهان به ویژه پایتخت‌ها نه تنها ساختمان‌های نو، دائماً در مسیر جایگزینی با ساختارهای فرسوده شهری بوده است بلکه تجدید حیات فرهنگی اجتماعی و اقتصادی نیز به تبع از تغییرات کالبدی در متن شهر صورت می‌پذیرد مضافاً اینکه مخاطرات طبیعی همانند زلزله تسریع چنین روندی را ایجاب می‌کند.

بنابراین اگر بپذیریم که نوسازی بافت‌های فرسوده باعث ارتقای کیفیت زندگی ساکنان آن و کاهش فاصله کالبدی اجتماعی و اقتصادی بین آن بافت‌ها و سایر بافت‌های شهری و در نهایت منجر به دستیابی به توسعه پایدار شهری خواهد شد، به این مهم پی خواهیم برد که مقوله نوسازی تا چه اندازه از یک ارزش والا و انسانی برخوردار است.

امروزه در جامعه ما که مراحل سریع شهرنشینی را می‌گذراند، برنامه‌ریزی و طراحی شهری روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود؛ در این میان مواجهه با بافت‌های فرسوده از مهمترین موضوعاتی است که طراحی شهری امروزه با آن روبه‌رو است.

نبود راه حل اساسی برای مواجهه با مشکل بافت‌های فرسوده یکی از مهمترین معضلات شهری را تشکیل داده است. اکثر تصمیم‌گیری‌ها در این رابطه، تابع برخوردهای لحظه‌ای و روزمره بوده است و یا هنگامی که معضل به حادترین درجه ممکن رسیده، به رفع و رجوع آن پرداخته شده است. تا جایی که امر نوسازی تا حد تصمیم‌گیری مراجع قدرت، تغییر ماهیت داده و به جای حرکت به سوی روش‌های مشخص علمی در دایره تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات موضعی گرفتار آمده است.

در زمانی که فرسودگی بافت‌های شهری تهدید جدی تلقی می‌شود، هر قدمی به منظور شناختن و شناساندن این پدیده و راهکارهای مقابله و مواجهه مؤثر با آن مورد توجه قرار دارد. پیامدهای دردناک فرسودگی چون معضلات و مشکلات اجتماعی و اقتصادی دو قطبی شدن شهر و بروز پدیده عدم تعادل فضایی منجر به بی عدالتی فضایی می‌شود؛ از این رو شناخت علمی پدیده فرسودگی و اصول نوسازی شهری و ارائه راهکارهای جدید و کارا برای مبارزه با فرسودگی ضروری است.

تمرکز زدایی زندگی اقتصادی و سکونتی همچنین عدم بهسازی و نوسازی محلات شهری الگوی رشد نابجا، مثلثی در شهرها به جا گذاشته است که با در نظر گرفتن اهمیت شرایط اشاره شده، ایده رشد هوشمند به عنوان گزینه مناسب برای این رشد پیشنهاد شد.

این ایده توسعه محدوده‌هایی مربوط به زیرساخت‌های موجود و مصرف زمین کمتر در ساخت خیابان‌ها، ساختمان‌های مسکونی و تجاری را هدایت و کانالیزه می‌کند.

رشد هوشمند در خدمت اقتصاد جامعه و محیط زیست‌

بافت‌های فرسوده امروز را نمی‌توان با دانش و مدیریت دیروز برای نسل فردا نوسازی کرد؛ وسعت روز افزون بافت‌های فرسوده در کشور به ویژه در کلانشهرها از یک سو وجود ابعاد گوناگون و متنوع اجتماعی، اقتصادی، فنی، حقوقی، مدیریتی و محیط زیستی این بافت‌ها و از سوی دیگر احتمال وقوع زلزله، موضوع نوسازی را با موج تازه‌ای از توجه به بافت‌های فرسوده به ویژه در سال‌های اخیر روبه‌رو کرده است.

با مرور تجربه‌های بسیاری که در چند دهه اخیر در جهان و ایران به دست آمده ضرورت داشتن نگاه نوینی در اقدام به نوسازی بافت‌های فرسوده بیش از سایر الزامات و نگرش‌ها در این زمینه احساس می‌شود.

طراحی شهری دانشی است که وظیفه آن ارتقای کیفیت زندگی شهری با توجه به نیازهای روحی _ روانی افراد جامعه و رویکرد آن بررسی و پاسخگویی به رابطه متقابل انسان و محیط است و در این رابطه شناخت نیازها فعالیت‌ها نحوه ادراک و رفتارهای انسان برای طراح شهری در اولویت قرار می‌گیرد.

شهرسازی نوین را شاید بتوان از آخرین جنبش‌های طراحی شهری دانست که توانسته است در میان متخصصان طراحی شهری جایگاه خاص خود را بیابد. رشد هوشمند که از دل شهرسازی نوین زاده شده پاسخی به رشد بی رویه و پراکندگی افقی شهرها بود که در دهه‌های اخیر و اواخر قرن بیستم الگوی رشد و توسعه شهری به حساب می‌آمد.

این واژه در فرهنگ لغت شهرسازی به عنوان توسعه پایدار و توسعه‌ای که بر پایه حمل و نقل عمومی و کاهش اثرات سو توسعه‌ها بر محیط زیست بنا شده، تعریف شده است.

برنامه‌ریزی طراحی توسعه و نوسازی جوامع برای ترقی دادن حس مکانی حفظ منابع طبیعی و فرهنگی و توزیع عادلانه هزینه‌ها و مزایای توسعه رشد هوشمند یکپارچگی اکولوژیکی را در دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت افزایش داده است و کیفیت زندگی را از طریق توسعه دامنه گزینه‌های حمل و نقل، اشتغال و مسکن منطقه به روش معتبر مالی افزایش می‌دهد.

در واقع رشد هوشمند آن نوعی از توسعه است که در خدمت اقتصاد جامعه و محیط زیست قرار دارد؛ این رشد چهارچوبی را برای دریافت تصمیم‌های آگاهانه و زمینه رشد فراهم می‌کند.

رشد هوشمندانه به جوامع امکان می‌دهد تا به گونه‌ای رشد کنند که توسعه اقتصادی و مشاغل را حمایت کرده محله‌های توانمند و طیفی از گزینه‌های مسکونی تجاری و حمل و نقل پدید آورند و جوامع سالمی ایجاد کنند که خانواده‌ها را در یک محیط زیست سالم جای دهد.

رشد هوشمندانه راه‌حل‌هایی برای حل مسائل و مشکلات جوامعی که در ۵۰ سال اخیر به صورت توسعه‌های بسیار پراکنده رشد کرده‌اند را ارائه می‌دهد؛ جوامع خواهان رشد هستند پس هزینه اقتصادی رها کردن زیرساخت‌های درون شهری و ساخت دوباره آنها در مناطق حاشیه‌ای تر زیر سوال می‌رود.

تدوین چارچوب طراحی شهری

تدوین چارچوب طراحی شهری پیشرو در راستای اهداف اصلی، پژوهشگر ارتقای کیفیت محیطی بافت است و راهبردها و راهکارهایی که در خلال تدوین راهنما و در قالب ضوابط و مقررات آئین نامه‌ها ارائه می‌شد بسترساز تحقق سیاست‌ها و اهداف کلان نوسازی خواهد بود.

مجموعه این عوامل زمینه را برای شکل‌گیری طراحی کارآمد و منطبق با نیازهای محیط مصنوع فراهم می‌آورد و نتیجه نهایی آن ارتقای کیفیت محیطی بافت و در نتیجه ارتقای کیفیت زندگی ساکنان اصلی بافت‌ها خواهد بود.

رشد هوشمند استراتژی‌های خاصی را برای دستیابی به اهداف خود دنبال می‌کند از جمله برنامه‌ریزی استراتژیک ایجاد ایجاد جوامع کاراتر جوامع جذاب با مشخصه پرورشی و احساس قوی مکانی، فعالیت‌های مرکز اصلاح، نرخ مالیات و سود، مدیریت پارکینگ‌ها برای کارایی اجتناب از منطقه بندی مجزای قبلی، ایجاد شبکه از خیابان‌های به هم پیوسته و متصل طراحی مکان و جهت‌گیری ساختمان‌ها پیشرفت شرایط مسافرت بدون استفاده از وسیله نقلیه، به‌کارگیری مدیریت تحرک، تشویق انواع مساکن ترکیبی و قیمت‌ها و توسعه مساکن قابل اجرای نزدیک مراکز شغلی است.

رشد هوشمند در برگیرنده راهبردها و شیوه‌های عملیاتی متفاوتی است که چگونگی انجام و عملکرد آنها بستگی به موقعیت‌های خاص و شرایط مکانی زمانی دارد. راهکارهای رشد هوشمند را می‌توان به دو دسته راهکارهای شهری رشد هوشمند و راهکارهای منطقه‌ای رشد هوشمند تقسیم کرد.

کد خبر 483791

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.