به گزارش خبرنگار ایمنا، صنعت گردشگری که در یک سال اخیر روزهای سختی را پشت سر گذاشته و مشخص نیست این بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا ادامه پیدا کند. درصد قابل توجهی از کسب و کارهای صنعت گردشگری دچار ورشکستگی کامل شده و طبق اعلام سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) احیای آن در کمتر از ۵ تا ۱۰ سال امکان پذیر نیست. دیگر کسب و کارها نیز به راحتی نمی‌توانند با این شرایط دوام بیاورند. اگرچه وزارت میراث فرهنگی در تلاش است تا در آستانه تعطیلات نوروزی به سفرها رونق ببخشد، اما به دلیل هم نظر نبودن مسئولان تصمیم‌گیرنده به نظر نمی‌رسد که اوضاع تغییری کند.
در چنین شرایطی که صنعت گردشگری در ایران و جهان به کما رفته و بسیاری از فعالان و صاحبان کسب و کار در قعر دره‌ها و یا لبه پرتگاه سقوط قرار دارند، چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی در تهران برگزار شد. نمایشگاهی حضوری که در سال جاری با هدف‌گذاری متفاوت و صرفاً برای تعامل بین متخصصان و فعالان این صنعت برگزار شد و بازدید عمومی نداشت. این جشنواره در شرایط شیوع ویروس کرونا، خاکستری‌ترین جشنواره گردشگری بود، از طرفی بسیاری از فعالان این دورهمی را در شرایطی که ویروس کرونا انگلیسی در کمین نشسته، خطرناک و بیهوده دانستند و عده‌ای دیگر نمایشگاه را فضایی برای طراحی سفر در دوران اپیدمی و ارائه راه‌کار برای دوران پساکرونا خواندند.
با این حال حواشی این نمایشگاه نیز کم نبود و مهمترین آن مربوط به عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی بود که حتی استاندار تهران را نیز به واکنش واداشت. با این حال نمایشگاه گردشگری هفته گذشته برگزار شد و در جمعه به کار خود پایان داد.
نمایشگاهی نه چندان دلچسب
مجید فرهادی، دانشجوی دکتری گردشگری درباره نمایشگاه گردشگری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ضعفی که در صنعت گردشگری ایران وجود دارد، عدم وجود متخصصان گردشگری است. اگر در صنعتی متخصصان وجود نداشته باشند، برنامه‌های اجرا شده، برنامه‌هایی تجربی و از پیش تعیین شده است. فارغ‌التحصیلان سطح دکتری این رشته نیز، هیچیک در بدنه عملیاتی و اجرایی صنعت گردشگری نیستند و مدیری در این صنعت نمی‌توان یافت که مدرک ارشد یا دکتری گردشگری داشته باشد. به دلیل عدم تخصص، مطالبه‌گری درستی هم وجود ندارد. همه برای رفع نیازهای سطحی است و مطالبه‌هایی نیست که جامع و در سطح اولویت‌های کشور باشد.
این مدرس دانشگاه معتقد است که نمایشگاه چهاردهم، دلچسب و جذاب نبوده و به نسبت سال‌های گذشته از هر نظر افت ۵۰ درصدی داشته است. فرهادی در این باره اظهار می‌کند: نمایشگاه امسال به گفته مسئولان وزارت گردشگری بنا بود به صورت مجازی برگزار شود تا دیگر کشورها نیز بتوانند شرکت کنند و نمایشگاه حالت «بی تو بی» (B2B) را حفظ کند، اما زیر ساخت‌های لازم برای برگزاری مجازی انجام نشد و راه حل پیشنهادی، نمایشگاهی حضوری بود؛ که از لحاظ «بی تو بی» و «بی تو سی» (B2C) هم تأثیر چندانی نداشت. اگر از چند ماه گذشته مقدمات لازم برای برگزاری نمایشگاه چیده می‌شد، کشورهایی که در بازار گردشگری ایران شرکت نداشتند و ایران را بازار هدف خود نمی‌دانستند، در نمایشگاه حضور پیدا می‌کردند و فرصتی برای آژانس‌های کوچک و کسب و کارهای نوپای کشورهای دیگر که به دنبال بازارهای جدید هستند، ایجاد می‌شد. این از کم کاری و بی برنامگی وزارت گردشگری بود.
باید از رویاپردازی دوری کرد
محمد شیرکوند، فعال گردشگری حاضر در نمایشگاه معتقد است که نمایشگاه چهاردهم «به اصطلاح» بین‌المللی بوده است. او اعتقاد دارد که بزرگترین جنبه منفی نمایشگاه امسال عدم حضور بخش راهنمای خصوصی واقعی بوده و مدل نمایشگاه، به عبارتی نمایشگاه دستوری بود. البته او یکی از ابعاد مثبت آن را نیز برگزاری رویدادی برای ملاقات و گفت و گوی فعالان در فضای پیچیده این روزها می‌داند که صنعت گردشگری کاملاً ورشکست شده است.
به عقیده رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران و ایتالیا دیگر نکته مثبت نمایشگاه، جلوگیری از ریخت و پاش‌های بیش از حد بود. غرفه سازی‌های بی منطق و بیهوده که هیچ خروجی در صنعت گردشگری ندارند. از طرفی دیگر فضایی بود برای برگزاری جلسات لازم در سکوت و آرامش.
شیرکوند می‌گوید: باید از رویاپردازی دوری کرد، چه در فضای مجازی و چه در فضای حضوری، حضور بین‌المللی وجود نداشت. دلیل اول این است که کشور در این سه سال اخیر با بحران گردشگری رو به رو است. این بحران به خاطر اتفاقات و رویدادهایی است که دید جهان را نسبت به ایران منفی کرده است.
نمایشگاهی که فضای گردشگری را زنده داشت
او ادامه می‌دهد: مگر در سال‌های گذشته که کرونایی در کار نبود و حرفی از بستر مجازی زده نمی‌شد، کشورهایی به غیر از آذربایجان، ترکیه، امارات یا تایلند و مالزی در نمایشگاه شرکت می‌کردند؟ همین کشورها هم معمولاً برای تور خروجی بودند. بنابراین نباید شعاری صحبت کرد. نمایشگاه به اصطلاح بین‌المللی تهران را باید به عنوان پایگاهی دانست برای دور هم جمع شدن و هم اندیشی برای کارهای تخصصی و دوستانه فعالان و متخصصان گردشگری داخل کشور. نمایشگاه بین‌المللی، نمایشگاهی است با پلتفرم بین‌المللی قابل قبول که در آن امکان ارتباط بین مخاطبین، بیزینس من‌ها و دولت وجود داشته باشد. نه فقط اینکه پیوند «بین‌الملل» به دنبال آن اضافه شده باشد.
به گفته این فعال گردشگری جشنواره تهران فرصتی برای زنده نگه داشتن فضای گردشگری است، نه هیاهو و تبلیغات.
شیرکوند درباره دستاورد این نمایشگاه اظهار می‌کند: در زمانی که مشخص شده ۲۵ کشور به ایران ممنوع‌الورود شدند و در ایام نوروزی امور و مرور به بسیاری از شهرهای داخلی امکان پذیر نیست، باید پذیرفت که توسعه و پیشرفتی در گردشگری با وجود ویروس کرونا اتفاق نمی‌افتد. بنابراین حداقل باید از مرگ آن جلوگیری کرد. مهمترین دستاورد نمایشگاه گردشگری امسال، فقط و فقط زنده نگه داشتن فضای گردشگری بود، نه رشد و توسعه و نه تبلیغات و هیاهو.
نظر شما