مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای، از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا، مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی، در صفحه نخست خود با تیتر «نه «ظریف» به انتخابات ۱۴۰۰» به بررسی واکنش وزیر خارجه به شرکت در انتخابات پرداخت و نوشت: وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره احتمال کاندیداتوری وی و نیز انتشار لیست کابینه منسوب به وی در فضای مجازی گفت: «از محبتی که دوستان به من دارند متشکرم ولی جدیت لیست کابینه منسوب به من همان اندازه است که یک کابینه از شخصیت‌های کارتونی در همین فضای مجازی منتشر شده بود.»
محمدجواد ظریف تاکید کرد: «تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم و نه دشمنی با خدا و نه مردم دارم اما هنوز تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم.» اما آخرین تصمیمی که ظریف عنوان کرد، چه بوده که دیروز به آن استناد کرد.
۱۸ بهمن بود که ظریف گفت: «من قصد ندارم وارد انتخابات ریاست‌جمهوری شوم. قصد من این است که این وظیفه‌ای که الان دارم را انجام دهم. الان فرصت بهره‌برداری از شرایط ویژه سیاست خارجی است. مردم ما ۴ سال در برابر جنگ اقتصادی مقاومت کردند و دولتی که این جنگ را به راه انداخته کنار رفته و دولتی که به جای آن آمده میراث‌دار یک شرایط بد خارجی و داخلی است. این یک فرصت برای ایران است. من می‌خواهم از این فرصت از طرف کل جمهوری اسلامی استفاده کنم؛ نه از طرف فردی که داعیه انتخاباتی دارد؛ به همین دلیل دلم می‌خواهد همه دوستان مطمئن باشند که این فرصت برای کشور است؛ نه فرصت برای یک فرد یا یک جناح. بنابراین نمی‌خواهم این بحث‌ها با موضوعاتی که من هیچ علاقه‌ای به آن ندارم به شکلی مخلوط شود که دوستانی موفقیت این مسیر را که موفقیت کشور و مردم است، به‌حساب موفقیت یک فرد بگذارند.»
بدون شک محمدجواد ظریف یکی از شخصیت‌هایی است که در صورت کاندیدا شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ می‌تواند آرای زیادی را به خودش اختصاص دهد چراکه طی سال‌ها حضور در جایگاه وزارت خارجه نشان داد که برای دفاع از حقوق مردم و کشور ذره‌ای عقب‌نشینی نخواهد کرد و حاضر به پذیرش فشارها برای آسایش مردم است که نمونه اخیر آن دریافت دو کارت زرد در یک روز از مجلس اصولگرا و دلواپس یازدهم بود.
در اواسط سال جاری بود که دلواپسان پارلمان ظریف را دروغگو خطاب کردند و علیه برجام شعار دادند، اما ظریف شخصیتی نبود که در زمین مخالفان بازی کند؛ بنابراین در آن روز تنها به این جملات اکتفا کرد که «به من ذلیل گفتید درصورتی‌که رهبر انقلاب شجاع گفته بود، به من دروغگو گفتید درصورتی‌که رهبر انقلاب صادق گفته بود.»
تجمع‌ها یا تریبون‌های باز علیه ظریف بسیار بوده و هست. نکته قابل تأمل آنجاست که دلواپسان و مخالفان وزیر خارجه مدت‌هاست ابایی از اعلام فراخوان برای تجمع علیه ظریف ندارند مانند ۶ بهمن سال گذشته که رسانه‌های دلواپس خبری درباره برگزاری تجمع در اعتراض در اظهارات ظریف با نشریه اشپیگل را منتشر کردند، تجمعی که مجوز قانونی نداشت و ظاهراً دلواپسان برای تخریب شخصیت‌های صاحب‌نام کشور نیازی به رعایت قانون ندارند چون اطمینان دارند برخوردی با آنها نمی‌شود.
در ۷ بهمن ۹۸ تعدادی دلواپس در مقابل ساختمان وزارت خارجه تجمع کردند و با سر دادن شعارهایی از جمله «هسته‌ای را دادید رفت، غیرتمان را نمی‌دهیم» خواستار عذرخواهی ظریف از آنچه شدند که به زعم آنها اشتباه بوده است.
روزنامه ابتکار، در صفحه نخست خود با تیتر «هماهنگی با همسر نباید تبدیل به اجازه شود» به سخنان معصومه ابتکار در مورد ممنوع‌الخروج شدن مربی تیم ملی بانوان اسکی ایران توسط همسرش پرداخت و نوشت: معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده گفت: وقتی هماهنگی یک زن با شوهرش برای خروج از کشور تبدیل به اجازه گرفتن از او می‌شود، بین زوجین کشمکش‌هایی پیش می‌آید که در نهایت حقوق زن تجزیه می‌شود، که این موارد باید پیش‌بینی شود.
معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، درباره مشکلات خروج زنان به خارج از کشور با اجازه شوهر اظهار کرد: گاهی زنان به دلیل شرایط شغلی و کاری مجبور به سفر هستند و در مواردی مثل انجام مسابقات ورزشی و علمی به عنوان نماینده‌ی جمهوری اسلامی باید در کشور دیگر حضور داشته باشند و در این شرایط اگر ورود و خروج زن به اجازه از همسر منوط باشد، ممکن است، کشمکش‌هایی بین زوجین به وجود بیاید که در این شرایط حقوق زن تجزیه می‌شود.
به گزارش ایلنا، وی با اشاره به این مسئله که زن نباید استقلال فردی‌اش را از دست بدهد افزود: قرآن کریم به این موضوع تاکید دارد که زن استقلال مالی داشته باشد و به این شکل نیست که وقتی زن ازدواج کرد، همه‌ی فعالیت‌های اقتصادی او زیر نظر همسر قرار گیرد و استقلال فردی خود را از دست بدهد، حتی به طور مثال در خیلی از کشورهای دنیا زن‌ها وقتی ازدواج می‌کنند، اسم همسرشان را بر روی خود می‌گذارند که حتی در کشور ما هم چنین چیزی خیلی باب نیست، ولی در عین حال یکسری مسئولیت‌های متقابل هم مطرح است و قانونگذار نگرانی‌اش از این جهت است که اگر قرار بر شکل‌گیری یک خانواده است، ولی هرکس راه خودش را برود، احتمال از هم پاشیدن آن خانواده بسیار بالا است.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده ادامه داد: بنابراین قانونگذار یکسری قراردادها و شروط ضمن عقد پیش‌بینی می‌کند که زنان بتوانند هویت خودشان را داشته باشند، چون این موضوعات از اقتضائات روز است و باید با این اقتضائات روز به شرایط نگاه کنیم.
ابتکار تصریح کرد: اگر دلمان می‌خواهد ازدواج خوب و درست ترویج دهیم، نباید این احساس در جوانان به وجود بیاید که ازدواج یک قراردادی است که دست و پای افراد را می‌بندد و مانع رشد فردی می‌شود و بنابراین نسبت به آن خیلی با احتیاط نگاه کنند. ابتکار بیان کرد: وقتی هماهنگی یک زن با شوهرش برای خروج از کشور تبدیل به اجازه گرفتن از او می‌شود، بین زوجین کشمکش‌هایی پیش می‌آید که در نهایت حقوق زن تجزیه می‌شود، که این موارد باید پیش‌بینی شود.
وی ادامه داد: به طور مثال خانمی که می‌خواهد در یک مجمع خارجی مقاله‌ای را ارائه دهد، یا در یک مسابقه‌ی بین‌المللی به نمایندگی از جمهوری اسلامی شرکت کند، به طور حتم نمی‌خواهد، تأثیر منفی بر نهاد خانواده‌اش بگذارد و چنین زنی قصد لطمه زدن به زندگی مشترکش را ندارد و تنها برای کاری که دارد می‌خواهد از کشور خارج می‌شود و برمی‌گردد، علاوه بر این باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که الان خیلی از کارها به عرصه‌های جهانی مربوط است و نباید به این موضوعات بدبینانه نگاه کنیم و باید برای اینها راه‌حلی در نظر بگیریم.
معاون امور زنان و خانواده افزود: یکی از موضوعات که در حال پرداخت آن هستیم همین است که زنان با حفظ شئونات خانواده بتوانند استقلال کافی برای انجام فعالیت‌های خود در عرصه‌های مختلف اجتماعی داشته باشد.
روزنامه شرق، در صفحه نخست خود با تیتر «پروژه اصولگرایان علیه وزیر» به بررسی واکنش نمایندگان به اظهارات اخیر آذری جهرمی در مورد رئیس مجلس شورای اسلامی پرداخت و نوشت: اصولگرایان به‌دنبال انتقام از آذری‌جهرمی هستند. نقد وزیر ارتباطات به رئیس مجلس گویا برای آنها خیلی گران تمام شده است. آنها که او را تهدید کرده بودند اگر از قالیباف عذرخواهی نکند، او را به مجلس می‌کشانند؛ حالا خبر از تشکیل پرونده قضائی علیه او داده‌اند.
آذری‌جهرمی قبلاً بابت عدم اعمال فیلترینگ بر اینستاگرام و برخی موارد دیگر از جمله شکایت تعدادی طلبه احضار شده بود. گویا در آزادی بیان و نقد فقط برخی چهره‌ها یا وابستگان به جریانی خاص مصونیت دارند. شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اصولگرا هرروز مملو از فضاسازی و حمله و هتاکی به دولت، شخص رئیس‌جمهوری و… است اما دیده نشده که احدی احضار شود، اما یک نقد بر سفر رئیس مجلس منجر به شکل‌گیری پرونده قضائی می‌شود.
مهدی باقری، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس گفته است: در زمانی که رئیس مجلس برای سفری عازم روسیه شد و حامل پیام رهبر معظم انقلاب بود، فضاسازی از سوی رسانه‌های تیم رسانه‌ای جهرمی اتفاق افتاد که این شائبه را پیش آورد که او با نظر رهبری در حال مخالفت است.
نماینده مردم زنجان و طارم در ادامه با اشاره به اینکه انتظار می‌رفت او بلافاصله نسبت به اظهارات اشتباه خود واکنش نشان داده و رفع ابهام کند؛ چراکه طبق قانون کسی حق ندارد خلاف نظرات رهبری چیزی انعکاس دهد، گفته است: اما هیچ اقدامی مبنی‌بر عذرخواهی و شفاف‌سازی صورت نگرفت.
اگر هر یک از آنها با طعنه مطلبی را ترویج کند باید قابل پیگرد قضائی و حقوقی باشد که در همین راستا، دادستان و رئیس دادگستری استان برای این اقدام تشکیل پرونده قضائی دادند و جهت پیگیری‌های قضائی به تهران ارسال کردند. دستاورد این اقدام دستگاه قضا این است که همگان بدانند کسی در قبال قانون مصونیت ندارد و برای همه الزام به تمکین از آن وجود دارد.
هر تخلفی در هر سطحی صورت گیرد باید بلافاصله با آن برخورد شود و کسی نباید تصور نکند مسئولان مصون از پیگیری‌های قضائی هستند. ادعای این نماینده نوعی آدرس غلط‌دادن است چون محتوای توئیت آذری‌جهرمی نه بابت بردن پیام یا کلیت سفر قالیباف بلکه حاشیه‌های سفر و ماجرای ملاقات‌ندادن پوتین بود. ماجرایی که خود اصولگرایان هم منتقدش بودند و حتی یک فعال رسانه‌ای اصولگرا توئیت کرد که اصرار بر این ملاقات از ابتدا هم اشتباه بود! اما دیده نشده که علیه او پرونده قضائی تشکیل شود!
آذری‌جهرمی هم‌زمان با سفر قالیباف به روسیه در حاشیه یک مراسم در زنجان گفت: «امام راحل و تمام کسانی که پیرو ایشان بودند، دهه فجر را آفریدند و انقلاب را به ثمر رساندند، علاوه بر اینکه نگاهشان بر این بود که تکیه ما نباید به کاخ سفید باشد، علاوه بر آن تأکید داشتند که نباید بر کرملین هم تکیه کرد. نگاه امام راحل این بود که تکیه ما باید به مردم باشد چراکه پشتوانه ما مردم هستند».
همان وقت مجتبی توانگر، نماینده مجلس، در توییتی نوشت: «آقای آذری‌جهرمی شما مهندس مخابرات هستید و وزیر ارتباطات؛ ای‌کاش یاد بگیرید در حوزه تخصصی خودتان حرف بزنید و در سیاست خارجی ورود نکنید».
حسن شجاعی، نماینده ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس، نیز نوشت: «در خامی این جوان همین بس که فرق شرق و غرب جغرافیایی و ایدئولوژیک را نمی‌داند. اگر عذرخواهی نکند او را به مجلس می‌کشانیم».
اخیراً با احضار آذری‌جهرمی از سوی دادسرای فرهنگ و رسانه و نیز کشانده‌شدن به مجلس برای پاره‌ای توضیحات، این پرسش مطرح شده است که شاید آذری‌جهرمی از سوی برخی از این افراد به‌عنوان رقیب انتخاباتی برای دولت آینده تلقی شده است. این در حالی است که او بارها تأکید کرده که برنامه‌ای برای شرکت در انتخابات آینده را ندارد.
واکنش دو نماینده مجلس توانگر و شجاعی در کنار حملات طیف موسوم به حامیان قالیباف به وزیر ارتباطات که تنها در یک جمله اشاره کرده بود به بحث استقلال در قبال کاخ سفید و کاخ کرملین، حکایت از آن دارد که همچنان «محمدجواد آذری‌جهرمی» در مظان کاندیداتوری برای ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ قرار دارد.
روزنامه اعتماد، در صفحه نخست خود با تیتر «همه راه‌های اصلاحات» به بررسی راهبردهای پیش روی اصلاح‌طلبان در آستانه انتخابات پرداخت و نوشت: اصلاح‌طلبان همواره ارتباطی جدایی‌ناپذیر با صندوق رأی و انتخابات داشته‌اند. آن‌قدر درهم تنیده و وثیق که گاه در این بیش از دو دهه‌ای که مشخصاً با این عنوان در پهنه سیاست ایرانی شناخته می‌شوند، متهم شده‌اند به اتکای بیش از حد به انتخابات و گاه حتی هدف این اتهام جدی‌تر قرار گرفته‌اند که آنها، مردم و فراتر از آن، مشارکت سیاسی شهروندان را صرفاً برای فصل انتخابات می‌خواهند و فردای انتخابات، عنان کار می‌افتد به دست «مجاهدان روز شنبه» که اگر این منتخب خوشبخت، اصلاح‌طلب صددرصدی، ژنتیک یا آن‌طور که بیشتر مصطلح است «تماما اصلاح‌طلب» باشد، «نگذاشتند کار کند» و اگر منتخب و کاندیدای اصلاح‌طلبان، کاندیدای ائتلافی، اصولگرای میانه‌رو با نگاه مصلحانه یا باز آن‌طور که بیشتر جا افتاده و آشنای ذهن است «کاندیدای ائتلافی» باشد، هم «نگذاشتند کار کند»، هم برخلاف انتظار اصلاح‌طلبان، «گردش به راست» کرده و خلاصه، این اصلاح‌طلبان نیستند که مرتکب خطا شده‌اند.
اصلاح‌طلبان البته طی این بیش از دو دهه از حیات سیاسی تحت عنوان «اصلاحات»، مقاطعی پذیرفته‌اند که مرتکب خطا شده و این‌طور هم نبوده که هرگز حاضر به پذیرش اشتباهات‌شان نشده‌اند. اما جالب آنکه این مقاطع معدود هم باز به نحوی به انتخابات مربوط بوده است. چنان‌که شاید کمتر اصلاح‌طلبی باشد که قائل به خطای راهبردی این جریان سیاسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۴ نباشد.
آنها همچنین در مورد تجربه ائتلاف و حمایت از گزینه از اردوگاه رقیب که بیشترین قرابت را به لحاظ سیاسی به اصلاح‌طلبان داشته باشد، معترف به این هستند که دست‌کم راهبردشان واجد ایرادهایی بوده و این‌طور نیست که هیچ عیب و ایرادی به آن وارد نباشد. اما در حالی طی حدود ۳ سال اخیر، از این خطاها و دست‌کم کوتاهی در نظارتِ پس از انتخابات، بر عملکرد گزینه مورد حمایت‌شان می‌گویند که این تجربه نه صرفاً در انتخابات اخیر و در جریان رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم در ماه‌های نخست ۹۶، بلکه همچنین در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم در سال ۹۲ نیز در دستور کار جریان اصلاحات قرار داشت.
البته استدلال اصلاح‌طلبان این است که حسن روحانی به عنوان اصولگرایی میانه‌رو که پس از انتخابات دور دوم آرام‌آرام به سوی راست گردش کرد و دست‌کم بخشی از وعده‌های مصلحانه‌اش در جریان دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ را به فراموشی سپرد، در دولت یازدهم عملکردی قابل‌قبول داشته و اصلاح‌طلبان وقتی در جریان انتخابات سال ۹۶، همچنان بر لزوم تداوم حمایت‌شان از او تاکید می‌کردند، طبیعتاً از آینده بی‌خبر بودند و همان‌طور که نمی‌دانستند روحانی ممکن است پس از انتخابات گردش به راست کند، از اینکه ممکن است فردی چون دونالد ترامپ در ینگه دنیا به ریاست‌جمهوری برسد و زحمات چند ساله تیم مذاکره‌کنندگان هسته‌ای و دستگاه دیپلماسی دولت روحانی را بر باد دهد، بی‌اطلاع بودند.
روزنامه کیهان در صفحه نخست خود با تیتر «کور کردن چشم شیطان» به بررسی وضعیت برنامه هسته‌ای ایران پرداخت و نوشت: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰ -۲۴ شهریور ۱۳۹۹- در تبلیغات انتخاباتی‌اش با انتقاد از ترامپ به دلیل خروج از برجام، در دفاع از این توافق توصیف جالبی به کار برد: «توافقی که چشم و گوش را در درون برنامه هسته‌ای ایران قرار می‌داد.» اشاره بایدن به رژیم بازرسی‌های ویژه‌ای بود که ایران در توافقنامه برجام اعمال آن را پذیرفته بود.
بازرسی‌هایی که بی‌شک «پروتکل الحاقی» یکی از اجزای اصلی آن به حساب می‌آمد. ایران پیش‌تر یک‌بار در زمان ریاست آقای روحانی بر تیم مذاکراتی طی سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را پذیرفته بود ولی علی‌رغم پذیرش این پروتکل و حتی تعلیق غنی‌سازی، طرف‌های غربی با عهدشکنی پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دادند و در نتیجه ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد. اما یک بار دیگر ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ در توافق لوزان که چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را تعیین می‌کرد، مذاکره‌کنندگان ایرانی اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در کنار دیگر ساز و کارهای نظارتی پذیرفتند.
رژیم بازرسی‌هایی که طی توافق لوزان برای ایران در برجام در نظر گرفته شده بود آن‌قدر گسترده و منحصر به فرد بود که «جاش ارنست» سخنگوی وقت کاخ سفید ۳ مِی ۲۰۱۵ -۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۴- در کنفرانس خبری خود گفت: «بازرسی‌هایی که بر اساس توافق هسته‌ای احتمالی از تأسیسات اتمی ایران انجام خواهد شد، در تاریخ بی‌سابقه است.»
پس از انعقاد برجام در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ «باراک اوباما» رئیس‌جمهور وقت آمریکا طی مصاحبه‌ای با نشریه «فوروارد» درباره این بازرسی‌ها گفت: «بر اساس مفاد توافق… یک ساز و کار بی‌سابقه راستی‌آزمایی و بازرسی را برقرار کرده‌ایم که ما را قادر می‌سازد تا بر کل زنجیره تولید هسته‌ای ایران آگاهی یابیم.»
اوباما هفت ماه بعد در مقاله‌ای که برای «واشنگتن‌پست» نوشت بار دیگر از بازرسی‌های اعمال‌شده بر ایران در برجام به عنوان برگی برنده سخن گفت: «ایران اکنون تحت جامع‌ترین رژیم بازرسی‌ای قرار گرفته که تا کنون برای نظارت بر یک برنامه هسته‌ای [درباره آن] مذاکره شده است.»
اما بازرسی «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» از ایران چرا این‌قدر برای «آمریکا» مهم بود؟ مسلماً پاسخ این سوال نگرانی از تسلیحات اتمی ایران نمی‌تواند باشد چون نهادهای اطلاعاتی آمریکا در پایان سال ۲۰۰۷ ارزیابی خود از برنامه هسته‌ای ایران را این‌طور اعلام کردند: ایران دارای سلاح هسته‌ای نیست و قصدی برای توسعه تسلیحات هسته‌ای ندارد. این برآورد در سال ۲۰۱۱ نیز تأیید شد.
س شاید بهتر باشد پاسخ این سوال را در ارتباط ویژه میان «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» و «آمریکا» جست‌وجو کنیم. ۱۰ آگوست ۲۰۱۲ «جی کارنی» سخنگوی وقت کاخ سفید در کنفرانس خبری‌اش گفت: «ما «چشم» داریم و می‌توانیم برنامه [هسته‌ای] ایران را مشاهده کنیم.» وقتی خبرنگار منظور او را درباره «چشم» پرسید، کارنی گفت: «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آنها آنجا هستند.» آن روزها خبری از پروتکل الحاقی یا برجام نبود و تنها بازرسی‌های متعارف آژانس از ایران انجام می‌شد اما ظاهراً آمریکایی‌ها روی بازرسان آژانس با همین دسترسی متعارف و محدود هم حساب ویژه‌ای باز کرده بودند.
نظر شما