۱۶ بهمن ۱۳۵۷؛ تنفیذ حکم نخست وزیری بازرگان و حمایت ارتش از انقلاب اسلامی

به گزارش خبرنگار ایمنا، در ۱۶ بهمن ماه ۱۳۵۷، اعضای شورای انقلاب یعنی آیت الله بهشتی، شهید مطهری و مهندس بازرگان سعی کردند فرماندهان ارتش را بدون جنگ و خونریزی با ملت متحد کنند و در این کار موفق شدند و در ادامه مردم با گل و شیرینی به استقبال ارتشیان رفتند.

در اواسط این روز، نیروهای ارتش چند وزارتخانه از جمله آموزش و پرورش، اقتصاد و دارایی، بهداری و دادگستری را به اشغال خود درآوردند و حزب توده نیز از شورای انقلاب اعلام پشتیبانی کرد.

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز اعلام کرد که "با توجه به اینکه شانس موفقیت بختیار روز به روز کمتر می‌شود، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به ابراز حمایت ملایم از وی بسنده کرد. "

همچنین، کیسینجر، رئیس سازمان سیا اعتراف کرد که در رابطه با پیش بینی مسائل ایران ناکام بوده و اعلام کرد: "چیزی که ما پیش بینی نمی‌کردیم، این بود که یک مرد هفتاد و هشت ساله که مدت چهارده سال در تبعید بود، این نیروها را به هم پیوند بزند. بیم آن می‌رود که انقلاب اسلامی به سایر کشورها سرایت کند و گناه این حرکت، متوجه هدف توخالی حقوق بشر است. "

در ادامه این روز اتفاق مهمی در حال رخ دادن بود و در مراسمی که در محل آمفی‌تئاتر مدرسه علوی برگزار شد، حکم نخست وزیری مهندس بازرگان به وی اعطا شد.

حکم و فرمان نخست وزیری که با اتفاق آرای شورای انقلاب و تصویب امام خمینی (ره) صادر شده بود، توسط آیت الله رفسنجانی در حضور حضرت امام (ره) و مهندس بازرگان قرائت شد.

حضرت امام خمینی (ره) در حکم نخست وزیری بازرگان، وی را موظف به انجام رفراندوم تغییر نظام به جمهوری اسلامی، تشکیل مجلس مؤسسان برای تصویب قانون اساسی، برگزاری انتخابات مجلس شورا طبق قانون اساسی جدید و انتخاب هیئت وزیران بدون در نظر گرفتن روابط حزبی کردند.

در قسمتی از متن این حکم آمده است: "جناب آقای مهندس مهدی بازرگان بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حسب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است و به موجب اعتمادی که به ایمان راسخ شما به مکتب مقدس اسلام و اطلاعی که از سوابقتان در مبارزات اسلامی و ملی دارم، جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط و حزبی بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید. مقتضی است که اعضای دولت موقت را هر چه زودتر با توجه به شرایطی که مشخص کرده‌ام تعیین و معرفی کنید. کارمندان دولت و ارتش و افراد ملت با دولت موقت شما همکاری کامل کرده و رعایت انضباط را برای وصول به اهداف مقدس انقلاب و سامان یافتن امور کشور خواهند کرد. موفقیت شما و دولت موقت را در این مرحله حساس تاریخی از خداوند متعال مسألت می‌کنم."

مهندس مهدی بازرگان پس از قرائت حکم نخست وزیری خود گفت که "خدای بزرگ را شکر می‌کنم که چنین اعتبار و حسن شهرتی را که به هیچ‌وجه اهلیت و لیاقت آن را نداشتم، به من ارزانی داشته و همین موهبت الهی باعث شده که آیت‌الله، ابراز اعتماد و ارجاع چنین مأموریتی را به بنده عنایت بفرمایند و همچنین تشکر از ملت ایران می‌کنم. "

حضرت امام خمینی (ره) در فرمایشات خود بعد از سخنان مهندس بازرگان، "ما اعتقاد داریم که اگر چنانچه دولت غاصب و کسانی که به آن مربوط هستند دست از شلوغ‌کاری بردارند و با تعقل فکر کنند و کنار بروند، همه این مسائل را ان‌شاءالله با پشتیبانی ملت حل خواهیم کرد. رژیم سلطنتی پهلوی رژیم متکی بر زور سر نیزه بوده و قانونی نبوده است. وقتی رژیم قانونی نشد مجالسی که بعداً تهیه شده است قانونی نبوده است. الان نه دولت قانونی است نه این مجلس نه آن مجلس، و لهذا چون مجلس را غیرقانونی می‌دانیم و دولت را غیرقانونی می‌دانیم و اوضاع کشور را آشفته می‌بینیم، برای این که خاتمه بدهیم به این وضع، هرچه زودتر به اتکای آرای عمومی که با ما است و ما به احتساب آرای عمومی یک دولتی را معرفی می‌کنیم. رئیس دولتی را معرفی می‌کنیم موقتاً دولتی را تشکیل بدهد که هم به این آشفتگی‌ها خاتمه بدهد و هم این مساله کنونی که مجلس مؤسسان است یعنی ترتیب انتخابات مجلس مؤسسان را بدهد و مقدمات را درست کند. مجلس مؤسسان تشکیل بشود و انتخابات مجلس هم انجام بشود و آنها دولت قانونی را انتخاب کنند. مجلس مؤسسان که تشکیل شد جمهوری اسلامی را به رفراندوم بگذارد. اگرچه من اعتقادم این است که نیازی به رفراندوم نیست و مردم مکرر رأی داده‌اند، لیکن برای آنکه بهانه تمام بشود آزادانه این کار را می‌کنیم تا مردم بدانند رأی آزاد که مردم می‌دهند به چه رژیمی می‌دهند. "

حضرت امام (ره) در ادامه فرمودند: "لهذا دولت موقت را تعیین کردیم و چون جناب آقای مهندس بازرگان را سال‌های طولانی است از نزدیک می‌شناسم و مردی‌ست فاضل، متدین از لحاظ دیانت و امین به ملت و ملی و بدون گرایش به چیزی که خلاف مقررات شرعی است من ایشان را معرفی می‌کنم که ایشان رئیس دولت باشد و ایشان وزرای خود را تعیین می‌کنند و به ما معرفی می‌کنند. تا شورای انقلاب ما که پیشنهادش و نظرش این بوده که ایشان رئیس دولت باشند وزرایشان را بررسی می‌کنند و ان‌شاءالله مسائل به‌طور سهل و به‌نحو خوبی انجام شود. "

ایشان در پایان سخنان خود تاکید کردند: "من باید یک توضیح دیگری هم بدهم و آن این که من که ایشان را حاکم کرده‌ام یک نفر آدمی است که به واسطه ولایتی که از طرف شارع مقدس دارم این را قرار داده‌ام. ایشان واجب‌الاتباع است. ملت باید از او اتباع کند. یک حکومت عادی نیست. یک حکومت شرعی است. مخالفت با این حکومت مخالفت با شرع است. قیام علیه حکومت شرع جزایش در قانون ما هست. در اجماع هست در شرع ما هست و جزایش بسیار زیاد است. من تنبه می‌دهم به کسانی که تخیل این امر را بکنند که کارشکنی بکنند یا خدای نخواسته قیام بر ضد این حکومت بکنند. من اعلام می‌کنم که جزای آنها بسیار سخت است. در فقه اسلام قیام بر ضد حکومت الهی قیام بر ضد خداست. قیام بر ضد خدا کفر است و من تنبه می‌دهم به آنها که سر عقل بیایند. بگذارند مملکت از آشفتگی بیرون بیاید. بگذارند خون‌های مردم ریخته نشود. بگذارند جوان‌های ما دیگر اینقدر خون ندهند. بگذارند اقتصاد ما صحیح بشود تا ما به تدریج کارها را اصلاح بکنیم. از خدای تبارک و تعالی می‌خواهم که توفیق بدهد به آقای مهندس بازرگان که این مأموریت را به وجه احسن انجام بدهد. "

ایشان در مصاحبه‌ای که قبل از قرائت حکم نخست وزیری مهدی بازرگان داشتند، فرمودند: "مخالفت با این حکومت، مخالفت با شرع است. "

بازرگان در رابطه با تهدید بختیار در مورد نخست وزیری دولت موقت، گفت که "از این اخطار نمی‌ترسیم، اگر تهدید می‌خواهند بکنند، به چیز دیگری ما را تهدید کنند. این چیز خیلی کوچکی است و اگر عملی شود، بنده شخصاً خیلی ممنون می‌شوم؛ چون راحت می‌شوم. "

رادیو مسکو با قطع برنامه‌های عادی خود، در خبری فوری، خبر نخست وزیری مهندس بازرگان را اعلام و به نقل از شاپور بختیار، نخست وزیر وقت گفت: "هر کس اکثریت داشت، حکومت می‌کند. "

مجله تایمز نیز دراین‌باره نوشت: "سالیوان، سفیر آمریکا در ایران، از همکاران خود خواسته است که با مخالفان رژیم گفتگو کرده، سیاست آمریکا را برای آنان تشریح کند. سازمان چریک‌های فدایی خلق، در مخالفت با شورای انقلاب گفته است که این شورا باید توسط میلیون‌ها اعتصاب کننده تشکیل شود. "

در ادامه این گزارش آمده است که "این گونه سازمان‌ها که تنها خود را قیام خلق می‌دانند، اعتماد و حمایت میلیونی مردم از حضرت امام را ندیده گرفته و به دنبال جایگاهی در آینده نظام برای خود هستند. بیست و دو نماینده دیگر مجلس شورا، استعفا دادند. "

خبرگزاری فرانسه نیز مدعی شد که "یک دیدار تاریخی میان امام خمینی (ره) و شاپور بختیار در شرف انجام است و تماس‌هایی از شنبه شب در این جهت به دلیل ترس از فاجعه‌ای که کشور را تهدید می‌کند انجام شده است. "

اما شهید مفتح، یکی از نزدیکان امام (ره) شایعه ملاقات بین بختیار با امام خمینی (ره) و همچنین ملاقات میان مهندس بازرگان و بختیار را تکذیب کرد.