به گزارش خبرنگار ایمنا، بروز مشکلات عدیده شهری مثل آلودگی هوا، افزایش تصادفات، ترافیک و راهبندان های طولانی ضرورت حرکت به سمت "حمل و نقل پایدار" را تقویت می‌کند؛ در واقع سیستم حمل و نقل شهرها در شرایط کنونی باید به گونه‌ای باشد که جوابگوی این حجم از افزایش تقاضا که در اثر گسترش شهرها، افزایش جمعیت و وسایل نقلیه ایجاد شده، باشد.
در این راستا داشتن حمل و نقلی پویا و پایدار امروزه یکی از چالش‌های اصلی کلانشهرها و مدیران شهری به حساب می‌آید چرا که توجه نکردن به این مهم پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و باعث اتلاف سرمایه‌های ملی و تکرار سرمایه گذاری در زیرساخت‌ها خواهد شد. در همین ارتباط با " امین همدانی، کارشناس حمل و نقل شهری " گفت و گویی داشتیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
وضعیت سیستم حمل و نقل عمومی کلانشهرها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از آنجایی که چهارمین علت مرگ و میر ناشی از عوارض آلودگی هوا است و سیستم حمل و نقل شهری ارتباط مستقیمی با سطح آلاینده دارد غفلت در مورد تقویت سیستم حمل و نقل عمومی می‌تواند فاجعه بار باشد. متأسفانه مسیری که تاکنون برای توسعه سیستم حمل و نقل انتخاب شده مسیری نادرست بوده زیرا در این مسیر توسعه حمل و نقل جاده‌ای، توسعه خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و توسعه معابر در نظر گرفته شده که این موضوع پیامدی جز دعوت خودروهای شخصی برای جابجایی را به همراه ندارد. چنین رویکردهایی در دنیای امروز منسوخ شده است. تاکنون میلیاردها تومان از بودجه‌های عمرانی شهر برای تقویت شرایط استفاده از خودروهای شخصی هزینه شده است.
به طور مثال در زمینه سیستم حمل و نقل عمومی در کلان شهر اصفهان دو دیدگاه و حق انتخاب وجود دارد یکی اینکه روش‌های گذشته تکرار شود که اکنون نتیجه آن کاملاً واضح است و دیگر اینکه یک بار برای همیشه نگاه مدیران شهری به سیستم حمل و نقل عمومی تغییر کند. برای تغییر نگرش باید از پیشنهادات کارشناسان حمل و نقل کمک گرفت و همچنین اتفاقات مثبتی که در دنیا در زمینه تقویت سیستم حمل و نقل افتاده را بررسی کرد.
بهترین مدل توسعه حمل و نقل عمومی کدام است؟
سیستم حمل و نقل عمومی فعلی شامل تاکسی، اتوبوس و مترو است. برای بهره‌وری بهتر از سیستم حمل و نقل عمومی باید مدهای مختلف حمل و نقل به صورت یکپارچه مدیریت شوند به طوری که هر مد بتواند مد دیگر را تکمیل کرده و پوشش دهد یعنی تاکسی مکمل اتوبوس، اتوبوس مکمل بی آر تی و بی آر تی مکمل مترو باشد. برای بهینه سازی این مدهای حمل و نقل باید برنامه‌ریزی هوشمند همراه با اطلاع رسانی وجود داشته باشد. هر سیستم حمل و نقل بسته به توسعه شهری، جمعیت، تراکم و کاربری اراضی نقش متفاوتی دارد. اگر نگاه مدیران به سمت توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی (TOD) باشد باید بر اساس اینکه هر کدام از محله‌های درون شهری دارای چه ظرفیتی، چه میزان مسافر، و چه میزان مراجعه کننده است، برنامه‌ریزی کنند؛ برای کار آمدی مفیدتر باید چنین شبکه حمل و نقل در داخل شهرها رشد کند.
برای رسیدن به حمل و نقل کارآمد و هوشمند چه باید کرد؟
به‌کارگیری سیستم حمل و نقل هوشمند برای دولت‌ها بسیار هزینه‌بر است، اما همواره جز پروژه‌های عظیم به شمار می‌رود، زیرا سودهای آشکاری همچون کاهش مصرف سوخت و انرژی و سودهای نهفته‌ای مانند کاهش زمان مؤثر سفر، کاهش آلایندگی محیط زیست، کاهش سفرهای غیرضروری و … را به دنبال دارد؛ یک سیستم حمل و نقل شامل شبکه‌ها، وسایل نقلیه، افراد و کالاها است که با استفاده از سیستم حمل و نقل هوشمند امکان اینکه تمامی این اجزا به صورت یکپارچه شود وجود دارد، بنابراین هرچقدر این اطلاعات این حوزه به صورت آسان و ارزان‌تر فراهم شود، می‌توان به یک سیستم حمل و نقل کارآمدتری دست پیدا کنیم.
در این راستا با اولویت دادن وسایل نقلیه عمومی برای کاستن زمان سفر، بالا بردن ضریب اطمینان و به موقع رسیدن به مقصد، فراهم آوردن اطلاعات به هنگام در ایستگاه‌ها و محل‌های توقف و سامانه پرداخت الکترونیک باعث صرفه‌جویی در زمان برای مسافران می‌شود؛ استفاده کنندگان از سیستم حمل و نقل عمومی حق دارند که بدانند که در یک دستگاه چه زمانی سیستم حمل و نقل وجود دارد و فرد قرار است با چه هزینه‌ای و در چه بازه زمانی از مبدا به مقصد برسد. به وسیله برنامه‌ریزی هوشمند و با بهره گیری از تکنولوژی این اطلاعات به صورت آنلاین در اختیار استفاده کنندگان قرار می‌گیرد. همچنین با چنین رویکردی اشخاصی هم که این سیستم را مدیریت می‌کنند می‌توانند نیازهای جامعه را بر اساس بازخوردهای اطلاعات به دست آمده تنظیم کنند؛ در این صورت حمل و نقلی عمومی بهینه و کارآمد خواهد بود.
با توجه به وضعیت آلودگی کلان شهرها نقش مترو و تراموا در سیستم حمل و نقل عمومی چیست؟
مترو به عنوان ستون فقرات سیستم حمل و نقل عمومی است. زیرا این مد حمل و نقلی ایمن‌ترین و سالم‌ترین وسیله برای جابجایی مسافران شهری است. مترو کمترین نقش را در میزان آلودگی هوا دارد اما مترو به تنهایی نمی‌تواند تمام بار حمل و نقل عمومی را به دوش بکشد بلکه برای کارآمدی بیشتر مترو باید سیستم‌های دیگر حمل و نقل عمومی تکمیل کننده آن باشند. سیستم‌هایی مانند تراموا، بی آر تی، اتوبوس، شبکه مسیری دوچرخه و مسیرهای پیاده رو تکمیل کننده سیستم مترو هستند.
تراموا نیز یک سیستم حمل و نقل عمومی است که از لحاظ کاهش آلودگی هوا می‌تواند برای شهر مفید باشد. همچنین تراموا توانایی جابجایی مسافران با حجم بالا و کمترین هزینه را دارد. مزیت استفاده از تراموا در مقایسه با بی آر تی در خصوص نوع سوخت تراموا است که نوع سوخت مصرفی منجر به آلودگی هوا نمی‌شود.
عملکرد اتوبوس‌های تندرو «بی آر تی» در کلان شهرها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه اتوبوس‌های بی آر تی به علت استفاده از سوخت‌های فسیلی نمی‌توانند نقش چشمگیری در کنترل و کاهش آلودگی هوا داشته باشند مگر اینکه اتوبوس‌های کنونی را به اتوبوس‌های برقی و هیبریدی تغییر دهیم. در این صورت اتوبوس‌های بی آر تی با سوخت پاک تأمین می‌شوند و می‌توانند در کوتاه مدت پاسخگوی مناسبی برای سیستم حمل و نقل عمومی باشند ولی در بلند مدت باید تراموا جای بی آر تی را در شهر بگیرد. خطوط بی. آر. تی در دنیا به عنوان یک سیستم موقت در نظر گرفته می‌شود و پس از راه‌اندازی سیستم‌های دائمی، بی. آر. تی حذف می‌شود، با توجه به آلودگی‌های هوا لازم است در اصفهان نیز تراموا که جز حمل و نقل پاک است، جایگزین این سیستم شود.
چگونه می‌توان شهروندان را به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق کرد؟
هر شهروند با استفاده از حمل و نقل عمومی نقش مهمی در کاهش آلودگی هوای شهر ایفا می‌کند. فرهنگ سازی انتخاب حمل و نقل عمومی به جای خودرو شخصی نیازمند آموزش شهروندان است. جامعه باید آگاه باشد که میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا آمار بالایی دارد و اگر همین مسیر ادامه یابد چه تهدیدات و خطراتی در کمین‌مان خواهد بود. وقتی استفاده از حمل و نقل عمومی یک وظیفه اجتماعی به شمار رود به طور حتم استفاده از خودروهای شخصی و تک سرنشین به حداقل خواهد رسید و جای آن را سیستم حمل و نقل عمومی و دوچرخه می‌گیرد.
وقتی استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی توسط شهروندان بیشتر شود خواه ناخواه مدیران شهری در جهت توسعه این سیستم گام بر خواهند داشت. البته چنین رویکردی به معنای حذف صورت مسئله نیست. برای مثال در کشورهای پیشرفته اروپایی ٦٠درصد از اشخاصی که خودروی شخصی دارند از سیستم حمل و نقل عمومی برای سفرهای شهری شأن استفاده می‌کنند همین آمار نشان می‌دهد با توسعه سیستم حمل و نقل عمومی شهروندان نیز تشویق به استفاده از آن خواهند شد.
نظر شما