مطبوعات و رسانههای آزاد و شفاف در هر جامعهای از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب میشود، لذا خبرگزاری ایمنا مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی در صفحه نخست امروز خود با تیتر «وزیر اینستا را فیلتر نکرد؛ بازجویی شد!» به بررسی احضارآذری جهرمی وزیرارتباطات به دادسرا پرداخت و نوشت: از ابتدای سال ۹۷ تاکنون زمزمههای مبنی بر احتمال فیلترینگ پیامرسان اینستاگرام در رسانهها به گوش میرسید. این موضوع تا جایی پیش رفت که روز گذشته وزیر ارتباطات به دلیل استنکاف از اجرای اوامر قضائی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام برای پاسخ به سوالات بازپرس، در دادسرای فرهنگ و رسانه حاضر شد. با این حال قوهقضاییه عناوین اتهامی وزیر جوان را تقطیعشده خواند. این پرونده که هنوز با ابهامات بسیاری روبهرو است، واکنشهای بسیار دیگری را نیز در پی داشت. برای آذری جهرمی قرار التزام صادر شده است.
روز گذشته خبری مبنی بر اعلام جرم قوهقضاییه علیه محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، از سوی یک خبرگزاری دولتی منتشر شد. بر این اساس، وزیر ارتباطات باید برای پاسخ به سوالات بازپرس، در دادسرای فرهنگ و رسانه حاضر شود. با وجود فشارهای بسیاری که در ماههای اخیر به دولت و اعضای کابینه وارد شد، علت شکایت طرح شده نیز قابل تأمل است. اعلام جرم دادستان کل کشور شامل محورهایی چون: استنکاف از اجرای اوامر قضائی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام باوجود حکم صادره، استنکاف از اجرای دستورات مقامهای دولتی که اشاره به ابلاغ رئیس مرکز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات برای کاهش پهنای باند بینالملل و محدودسازی پیامرسانهای خارجی دارد؛ عدم اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی از جمله مصوبه سال ۹۱ شورا در مورد انسداد فیلترشکنها و VPNها و همچنین مصوبه حمایت از پیامرسانهای بومی است. علاوه بر این، پروندههای دیگری نیز در مورد وزیر ارتباطات در جریان است. نکته دیگر این است که صداوسیما شاکی این پرونده است. این در حالی است که جهرمی در سال ۹۷ در پاسخ به شایعه احتمال فیلترینگ اینستاگرام در توئیتر خود نوشته بود: «هیچ امر حاکمیتی بر انسداد اینستاگرام به دولت ابلاغ نشده است.»
روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با تیتر «اقتصاد و جامعه، گروگان دعواهای سیاسی» به بررسی کشمکشهای سیاسی اخیر بین دولت و مجلس پرداخت و نوشت: اینروزها شاهد کشمکش میان دولت و مجلس بر سر موضوعات مختلف اقتصادی است، به گونهای که یک روز بورس بهانهای برای بحث و جدل میشود و روز بعد جزئیات بودجه سال ۱۴۰۰ موضوع جنجال به پا میکند و به نظر میرسد که این بگوومگوها پایانی ندارد.
طی ماههای اخیر طرحهای گوناگونی برای بهبود بخشهای اقتصادی کشور مطرح شد، اما اگر این طرحها از سوی مجلس ارائه میشد با مخالفتهای دولت همراه بود و اگر دولت طرحی را پیشنهاد میداد شاهد واکنشهای تند مجلس میبود. حالا دعواهای سیاسی مجلس و دولت به رسانههای کشیده شده است و هرروز شاهد اوج گرفتن آن بر سر مسائل مختلف هستیم. از واکنشهای تند بهارستانیها نسبت به عملکرد دولت در بخشهای مختلف به خصوص بازار سرمایه گرفته تا صحبتهای اخیر رئیس جمهور در خصوص لایحه بودجه و رویکرد مجلسیها به آن نمونه بارز کشمکشهای خیر است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری در جلسه روز گذشته هیئت دولت خطاب به مجلسیها گفت: «ما نسبت به مردم و معیشت مردم هرچه در توان داشتیم انجام دادیم. برای سال آینده نیز در لایحه بودجه پیشبینیهای لازم انجام شده است. لایحه بودجه، یک لایحه بسیار مهم است، علت اینکه هر هفته بر آن تاکید میکنم این است که بودجه برای زندگی مردم، اقتصاد کشور، تولید، صنعت، صادرات، واردات و معیشت مردم در یک سال آینده بسیار مهم است. بودجه برنامه یکساله کشور را تنظیم میکند؛ از همین جهت در لایحه بودجه جای ادبیات غیراقتصادی، غیرکارشناسی و اتهامات نیست. من ۲۷ سال است که در مجلس هستم و برای اولین بار امسال ادبیاتی را میبینم که ناپسند است، به مدت ۲۰ سال نماینده بودم و بودجه را بررسی میکردیم و اکنون ۷ سال است که در دولت هستم اما این اولین بار است که این ادبیات عجیب را میبینیم. نمایندگان مجلس بدانند که ما هر دو باید باهم همکاری کنیم، هر دوی ما (دولت و مجلس) منتخب و نماینده مردم هستیم. بودجه جای ادبیات سیاسی نیست، جای اعداد و ارقام، محاسبه و قانونگذاری است. بررسی بودجه محل شعار نیست، البته من بلدم آن شعارها را جواب بدهم اما مردم از ما این را نمیخواهند، میخواهند که کار کنیم و در مسیر کاهش مشکلات کشور گام برداریم.»
روزنامه اعتماد در صفحه نخست امروز خود با تیتر «پایانکابوس» به بررسی تحلیف جو بایدن در مقام ریاستجمهوری پرداخت و نوشت: پایتخت آمریکا، صبح روز چهارشنبه را زیر سایه سنگین حضور ۲۵ هزار نیروی مسلح گارد ملی آمریکا آغاز کرد. روزی که در نیمه آن، چهل و ششمین رئیسجمهور آمریکا سوگند یاد کرد تا جای دونالد ترامپ، رئیسجمهور جنجالی چهار سال گذشته آمریکا را در کاخ سفید پر کند. چهار سال ریاستجمهوری جنجالی و پرماجرای ترامپ که با امضای فرمان منع سفر مسلمانان به آمریکا و ساخت دیوار در مرز با مکزیک آغاز شده بود، حالا با امضای فرامینی توسط رئیسجمهور جدید برای لغو این دستورات پایان یافت. ترامپ در حالی کاخ سفید را ترک کرد که تا واپسین لحظه ریاستجمهوریاش، حاضر به تبریک به جانشینش نشده بود و به هوادارانش وعده داد که برای آنها میجنگد و دوباره باز میگردد.
بایدن با انتشار توییتی پیش از آغاز مراسم تحلیفش خداحافظی ترامپ را «آغاز عصری جدید برای آمریکا» توصیف کرد. عصری جدید که با امضای ۱۷ فرمان ریاستجمهوری برای برگرداندن تصمیمهای جنجالی رئیسجمهور پیشین، تسلای شکاف نژادی و سیاسی در کشور و مبارزه با آثار فاجعهبار بیماری کرونا ست که با مدیریت ضعیف دولت پیشین آمریکا را به بزرگترین کشور درگیر با این بیماری تبدیل کرده است. بازگشت به پیمانها و سازمانهای بینالمللی که دونالد ترامپ از آنها خارج شد، از جمله پیمان آب و هوایی پاریس و سازمان بهداشت جهانی، دیگر دستورات نخستین روز کاری جو بایدن هستند.
علاوه بر اینها فرمانهایی برای مبارزه با نژادپرستی و تبعیض در آمریکا و تسهیل تابعیت مهاجران متولد در آمریکا و رسیدگی به دعاوی مهاجران غیرقانونی، از جمله دیگر برنامههایی بودند که در دستور کار روز نخست کاری جو بایدن قرار داشتند. ترامپ در حالی کاخ سفید را ترک میکند که به نوشته رسانهها کمترین میزان محبوبیت در میان رؤسای جمهوری دهههای گذشته آمریکا را دارد و در پی حمله هوادارانش به کنگره آمریکا، به نخستین رئیسجمهور آمریکا تبدیل شده که در یک دوره چهارساله دو بار استیضاح شده است. مشخص نیست آیا بعد از پایان دوره ریاستجمهوری، کنگره آمریکا همچنان پرونده محاکمه ریاستجمهوری پیشین را در سنا ادامه دهد یا نه، اما استیضاح ترامپ و تلاشهایش برای تغییر نتیجه انتخابات ریاستجمهوری از جمله از طریق تحریک افکار عمومی برای خشونت و حمله به کنگره، بر تارک دوران چهارساله ریاستجمهوری او باقی خواهد ماند.
رئیسجمهور پیشین آمریکا درست لحظاتی پیش از ترک واشنگتن به سمت محل سکونتش در ایالت فلوریدا، به هوادارانش وعده داد که خداحافظیاش طولانی نخواهد بود و به زودی باز میگردد. ترامپ - که تا لحظه انتقال قدرت حاضر نشد به جانشین خود برای پیروزی در انتخابات تبریک بگوید - نخستین رئیسجمهور آمریکا در ۱۵۰ سال گذشته است که حاضر به شرکت در مراسم تحلیف جانشینش نشد. با این حال به نوشته پایگاه خبری شبکه تلویزیونی سیانان، ترامپ هم مانند اسلافش در هنگام خروج از کاخ سفید نامهای را برای جانشینش گذاشته که توصیههایی در آن به بایدن شده است. پیش از ظهر چهارشنبه، دونالد ترامپ همراه با همسرش کاخ سفید را ترک کرد تا برخلاف سنت همیشگی پذیرایی رئیسجمهور پیشین از جانشینش در کاخ سفید، در هنگام مراسم تحلیف در حال پرواز به سمت ملک شخصیاش در مارالاگوی ایالت فلوریدا باشد. پرواز با هواپیمای رئیسجمهور، ایرفورس وان، واپسین استفاده دونالد ترامپ از این هواپیما برای سفرهایش بود.
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «تحلیف بایدن زیر شبح ترامپیسم» به بررسی سنتشکنیها در مراسم تحلیف رئیسجمهوری جدید آمریکا پرداخت و نوشت: ریاستجمهوری «جو بایدن» ساعاتی پیش و در میان سنتشکنیها متعدد آغاز شد. «دونالد ترامپ» اولین رئیسجمهوری ایالات متحده در بیش از یک قرن اخیر نام گرفت که در مراسم تحلیف جانشینش شرکت نکرد و خلاف سنت دهههای اخیر حاضر نشد میزبان جو بایدن و همسرش در کاخ سفید باشد. ترامپ که همچنان از ادعای خود مبنی بر تقلب سازمانیافته و دزدی نتایج انتخابات ریاستجمهوری عقبنشینی نکرده، برای آنکه با جو بایدن روبهرو نشود صبح چهارشنبه و ساعاتی قبل از آغاز مراسم تحلیف رئیسجمهور جدید آمریکا، واشنگتن را به مقصد فلوریدا ترک کرد. ترامپ در سخنرانی خداحافظی خود وعده داد که دوباره بازمیگردد. این ادعا در حالی مطرح میشود که در صورت محکومشدن ترامپ در دادگاه سنا او قادر به حضور در هیچ سمت فدرالی نخواهد شد.
مراسم تحلیف جو بایدن و «کامالا هریس»، معاون رئیسجمهوری آمریکا با تفاوتهای آشکاری در مقایسه با دورههای قبلی برگزار شد. همهگیری کرونا و نگرانی نسبت به تکرار آشوب و ناآرامی از سوی حامیان افراطی ترامپ باعث شد تا عموم مردم اجازه حضور در پارک ملی مقابل کنگره را نداشته باشند و به جای آنها ۲۰۰ هزار پرچم آمریکا و ایالتهای این کشور روی زمین نصب شد. تعداد حاضران در این مراسم که در محوطه بیرونی ساختمان کنگره برگزار شد حدود هزار نفر بود که «باراک اوباما»، «جورج بوش» و «بیل کلینتون» رؤسای جمهوری سابق آمریکا و همسرانشان از حاضران در این مراسم بودند. «جیمی کارتر» تنها رئیسجمهوری سابق و در قید حیات آمریکا بود که به دلیل مشکلات جسمی نتوانست در مراسم تحلیف بایدن شرکت کند. «مایک پنس» معاون دونالد ترامپ و رهبران جمهوریخواه و دموکرات کنگره هم از دیگر حاضران در این مراسم محدود و عجیب بودند.
با آغاز ریاستجمهوری بایدن، رئیسجمهوری دموکرات آمریکا با چالشهای متعددی در داخل و خارج آمریکا روبهرو خواهد بود که مقابله با همهگیری کرونا و احیای موقعیت جهانی آمریکا مهمترین این چالشها محسوب میشوند.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «ادعای فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت شعار است یا بررسی واقعبینانه بودجه» نوشت: روحانی در حالی مدعی شده که بودجه جای شعار نیست که مروری کوتاه بر مواضع قبلی وی نشان میدهد اگر کسی باشد که دچار شعارزدگی شده باشد، خود ایشان و مجموعه دولت است. نمونه بارز و اخیر این موضوع، لایحه بودجه ۱۴۰۰ است که از سوی کارشناسان با تعابیری همچون «بودجه خیالی» یاد شده و حتی حامیان دولت هم آن را قابل دفاع نمیدانند.
رئیسجمهور در شرایطی برای سال آینده فروش دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز را پیشبینی کرده و آن را نشانه شکست فشار حداکثری دانسته است (!) که اظهارات مسئولان همین دولت از جمله معاون سازمان برنامه نشان میدهد در یکی دو سال اخیر فروش نفت تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز هم کاهش یافته است.
هر چند دولت رقم دو میلیون و سیصد هزار را با پیش فرض کاهش تحریمها و احیاناً باجدادن به آمریکاییها برآورد کرده، اما منابع خارجی تأکید کردهاند که در صورت چراغ سبز آمریکا به دولت تدبیر و امید هم تا یک سال آینده در عمل اتفاق خاصی نخواهد افتاد و علاوه بر آن مقامات حاضر در دولت بایدن هم گفتهاند که بازگشت او به توافق برجام جزو اولویتهای نخست رئیسجمهور جدید آمریکا نیست.
حتی روزنامه حامی دولت دنیای اقتصاد هم در گزارشی از لایحه بودجه با عنوان «خوشبینی نفتی در بودجه ۱۴۰۰» نوشت: «به نظر نمیرسد که حتی با بازگشت آمریکا به برجام و لغو بخشی از تحریمهای نفتی کشور که همانند گذشته اجازه فروش نفت با محدودیت و میعانات و فرآوردهها به ایران اعطا کند، فروش رسمی نفت ایران در بازارهای جهانی بتواند در سال آتی دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه باشد چرا که هم ظرفیت بازار بسیار محدود و شکننده است و هم از سوی دیگر لغو تحریمها بیتردید رویدادی خلقالساعه نخواهد بود.»
البته این روزنامه با اشاره به نکتهای ادامه میدهد که «اگر فروش ایران با روشهای دور زدن تحریمی را در لایحه بودجه در نظر گرفته باشند، این رقم میتواند بسیار واقعیتر باشد.» چنانچه پیداست این روزنامه هم به دور زدن تحریمها دل بسته که دراینباره میتوان به اظهارات اخیر ابراهیم شیبانی، رئیسکل اسبق بانک مرکزی اشاره کرد که گفته است: «آمدن بایدن ابداً نمیتواند سیاست آمریکا را عوض کند… من نگران هستم که با دلخوشی (به بایدن) آن راههایی که برای دور زدن تحریمها باز کردهایم هم بسته شود.»
نظر شما