به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی هوای شهرها یکی از معضلاتی است که سال‌های سال شهروندان و محیط زیست را تحت تأثیر خود قرار داده و حتی از یک معضل شهری به یک معضل ملی تبدیل شده است به نحوی که در ماده ۶۲ قانون برنامه چهارم توسعه به طور مشخص به بحث آلودگی هوای شهر تهران و هفت شهر آلوده دیگر از جمله اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان توجه ویژه شده است.
سابقه تاریخی این موضوع در ایران به سال‌های ۱۳۵۱ برگزاری نخستین سمپوزیوم آلودگی هوا در این سال توسط شرکت ملی نفت باز می‌گردد، اما سوالی که مطرح است اینکه چرا طی این مدت همچنان در رأس آلودگی هوا هستیم؟ آیا نقص تکنولوژی و فنی باعث شده که همچنان این معضل باقی بماند یا نقایص دیگر وجود دارد؟
یکی از موارد بسیار مهم در این زمینه که همیشه در مباحث زیست محیطی و کاهش آلاینده‌ها از آن رنج می‌بریم، نداشتن نگاه آینده‌نگر به مسائل زیست محیطی است به طوری که در یک برهه زمانی مشخص که یک معضل زیست‌محیطی ظهور می‌کند و اثرات آن مشهود است به مسائل آن توجه می‌شود.
به عبارتی تابع برنامه‌ریزی انفعالی در رفع مشکلات زیست محیطی مسئله‌ای است که کشور در دوره‌های زمانی گذشته از آن رنج می‌برد؛ این نوع برنامه ریزی نوعی واکنش نسبت به مسائل و مشکلات موجود است که مشخصه بارز آن پذیرش ناگزیر واقعیات روز و تلاش در جهت سامان دادن وضعیت موجود است.
این در حالی است که در دیگر کشورها این نوع «برنامه‌ریزی انفعالی» جای خود را به «برنامه‌ریزی فعال» داده است در این برنامه ریزی قسمت همه سو نگری و بین بخشی عمل کردن به شدت تقویت شده و از طریق فراهم ساختن بستر مناسب و سرشار از محتوای واقعی و اصیل آینده‌نگری و استمرار در اجرای برنامه‌ها از عهده حل مشکلات زیست محیطی برمی‌آیند.
مهمترین محورهای این برنامه ریزی شامل: شناخت طبیعت و سرزمین توضیح عوامل فیزیکی در توسعه با توجه به ظرفیت قابل تحمل و منطقه‌بندی محیط بر اساس استعدادها و قابلیت‌های اکولوژیکی و اقتصاد است. بدین ترتیب نه تنها در هنگام بروز یک معضل زیست‌محیطی بلکه قبل از بروز آن و یا حتی پس از فروکش کردن آن اثرات مضر آن این فرآیند همچنان ادامه دارد بدین ترتیب تا زمانی که به این نوع برنامه‌ریزی روی آورده نشود، مشکلات زیست محیطی به خصوص آلودگی هوا همچنان باقی خواهد ماند.
استفاده از نظرات کارشناسان و اساتید دانشگاه در جلسات بررسی کاهش آلودگی هوا
«غلامرضا شیران» کارشناس ارشد حمل و نقل شهری در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: هر سال مسئولان با برخی شعارهای کلیشه‌ای پیرامون آلودگی هوا سخنانی را مطرح کرده و پس از گذشته مدت زمان کوتاهی هر آنچه گفته شده را به دست فراموشی می‌سپارند.
وی با بیان اینکه مشکل آلودگی هوا موضوعی تکنیکال و فنی است و راهکارهای خود را دارد، می‌افزاید: آلودگی هوا پدیده‌ای است که از یک سو با شرایط آب و هوایی، اقلیم، توپوگرافی و منطقه جغرافیایی در ارتباط بوده و از سوی دیگر به فرم شهر و موضوعات جانبی آن از جمله حمل و نقل، فعالیت‌ها و رفتارهای شهروندان مربوط می‌شود.
این کارشناس ارشد حمل و نقل شهری ادامه می‌دهد: چنین موضوع مهمی که زوایای مختلفی دارد در جلسات اداری و دولتی با حضور عده‌ای از افراد که گاهی حتی از یک دهم عواملی که در این پدیده نقش دارند اطلاعی ندارند، مشکل آلودگی هوا هیچ گاه رفع نخواهد شد.
وی با بیان اینکه در بخش توپوگرافی و اقلیم دست بشر کوتاه است، تصریح می‌کند: در فصل زمستان با پدیده وارونگی دما به عنوان پدیده طبیعی بر اثر سرد شدن هوا رو به رو می‌شویم که در این اتفاق انسان‌ها نقشی ندارند چرا که در این فصل با کوتاه شدن زمان روز، خورشید کمتر می‌درخشد و با سرد شدن مولکول‌های اطراف زمین، هوا سنگین و بدون تهویه می‌شود.
شیران اظهار می‌کند: اواخر پاییز و زمستان از ساعت ۱۶ تا ساعت ۱۰ صبح روز بعد با نبود خورشید در آسمان و سرد شدن هوا، هر چه آلودگی به هوا تزریق شود، باقی می‌ماند و مقابله با این مشکل با توجه به طبیعی بودن این پدیده از عهده شهردار اصفهان یا معاون استاندار خارج است.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان باید پدیده وارونگی دما را به خوبی شناخته و راهکارهای لازم برای رفع آن را بررسی و اجرا کنند، می‌گوید: از ساعت ۱۶ عصر تا ساعت ۱۰ صبح برای کاهش آلودگی هوا باید فعالیت‌ها در شهر کنترل و همچون شرایط کرونایی، محدودیت‌هایی اعمال شود، زیرا در این ساعات هریک میلی‌گرم آلودگی ماندگار بوده و تهویه نمی‌شود.
این کارشناس ارشد حمل و نقل شهری می‌افزاید: پلیس باید از شب گردی‌های شبانه جلوگیری کند، همچنین برخی از فعالیت‌های شبانه به منظور کاهش آلودگی هوا باید ممنوع شود.
وی با اشاره به تدابیر کاهش آلودگی هوا در بخش شهرسازی، می‌گوید: از سال‌ها قبل تاکید شده فرم شهر در تهویه هوا مهم و تأثیرگذار است؛ خیابان‌ها، ساختمان‌ها و ارتفاعات آنها همچنین فاصله بین ساختمان‌های شهر باید همسو با راهکارهایی در جهت تهویه هوا باشد.
شیران در خصوص راهکارهای حمل و نقلی کاهش آلودگی هوا، تصریح می‌کند: در این بخش نیاز به کنترل فعالیت‌های حمل و نقلی داریم به طوری که وسایل حمل و نقل شهری با فرمول سوخت پاک باشد، کاربران حمل و نقلی اطلاعات زیست محیطی خود را افزایش دهند و خودروهای در حال تردد نیز معاینه فنی داشته باشد.
وی با بیان اینکه موضوع دیگر که سهم زیادی در کاهش آلودگی هوا دارد، استفاده از سوخت مازوت در پالایشگاه و کارخانجات اطراف آن همچنین نیروگاه است، ادامه می‌دهد: بسیاری از مسئولان سال‌ها سخنگوی موضوع آلودگی هوا بودند، اما هنوز با زوایای مختلف و راهکارهای اساسی آن آشنا نیستند.
این کارشناس ارشد حمل و نقل شهری تاکید می‌کند: در جلسات بررسی کاهش آلودگی هوا مسئولان باید از نظرات کارشناسان، اساتید دانشگاه و پژوهشگران و از تجربیات موفق کشورهای اروپایی در این راستا استفاده کنند.
شیران احداث خط دو قطار شهری، توسعه خطوط بی. آر. تی و راه‌اندازی تراموا را سوزنی در دریای راهکارهای کاهش آلودگی هوا دانسته و می‌افزاید: باید سهم حمل و نقل در آلودگی هوا مشخص شود.
عزم جدی شهرداری برای کاهش آلودگی هوا با انجام اقدامات زیرساختی
«مسعود بنده‌خدا» معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: این روزها آلودگی هوا نفس شهر و شهروندان را به شماره انداخته که یکی از اقدامات و سیاست‌های شهرداری کاهش آلودگی‌ها و بهینه‌سازی سوخت خودروهای شهرداری از جمله ناوگان تاکسیرانی و دیگر اقدامات زیرساختی در شهر است.
وی با بیان اینکه نوسازی یک‌هزار دستگاه تاکسی با اعتبار یک هزار میلیارد ریال در دستور کار سازمان تاکسیرانی قرار گرفته است، تصریح می‌کند: در فاز نخست ۳۰۰ دستگاه تاکسی نوسازی شده و مابقی تا پایان سال‌جاری انجام خواهد شد؛ علاوه بر آن ۱۰۰ دستگاه تاکسی جدید به آژانس‌های تاکسی تلفنی اضافه شده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان ادامه می‌دهد: تاکسی‌های جدید با حمایت شهرداری و شورای شهر اصفهان و با ارائه تسهیلات وام برای هر تاکسی به مبلغ ۵۰ میلیون تومان (با سود چهار درصد) واگذار می‌شود که با نوسازی یک هزار تاکسی در شهر عمر این ناوگان از ۱۰ سال به کمتر از ۷.۵ سال کاهش خواهد یافت و کاهش آلایندگی‌ها و سرویس‌دهی بهینه به شهروندان را شاهد خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در سال‌جاری با پیگیری‌های شهردار اصفهان و تصویب شورای ترافیک، ۷۷۷ کیلومتر مسیر ایمن و استاندارد دوچرخه‌سواری در این کلانشهر ایجاد می‌شود، می‌افزاید: تحقق این اقدام بزرگ با توجه به شیوع ویروس کرونا می‌تواند برای حفظ سلامت مردم، کاهش مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا مؤثر باشد.
بنده‌خدا ادامه می‌دهد: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، تا پایان امسال ۱۵۰ کیلومتر از مسیرهای جدید دوچرخه سواری راه‌اندازی و بخش باقی‌مانده نیز تا سال ۱۴۰۰ محقق می‌شود.
وی اظهار می‌کند: تاکنون ۴۲ کیلومتر مسیر دوچرخه در شهر اصفهان احداث شده که نیاز به اصلاح برای استانداردسازی دارد که امیدواریم این اقدامات تحول بزرگی در شهر ایجاد کند.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به بازسازی ۷۰۰ دستگاه اتوبوس شهر، می‌گوید: از مجموع ۷۰۰ دستگاه اتوبوس مورد نظر برای بازسازی، تاکنون قرارداد بازسازی ۱۸۹ دستگاه اتوبوس امضا شده در حال انجام است.
وی با بیان اینکه تمام اتوبوس‌های بازسازی شده شهر دارای سیستم گرمایش و سرمایش است، گفت: اخیراً با اضافه شدن ۸۰ دستگاه اتوبوس جدید، عمر ناوگان اتوبوسرانی شهر از ۱۰ سال به ۹.۷ سال کاهش یافته و گام بزرگی برای کاهش آلودگی‌ها برداشته شده است.
بنده‌خدا با اشاره به خرید دو رام قطار شهری شامل ۱۰ واگن با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۳۰۰ میلیارد تومان برای اصفهان، خاطرنشان می‌کند: با اضافه شدن رام‌های جدید به ظرفیت حمل و نقل مترو، روزانه ۳۰ هزار نفر به تعداد مسافران مترو افزوده خواهد شد.
گزارش از: راضیه کشاورز- خبرنگار سرویس کلانشهرهای خبرگزاری ایمنا
نظر شما