مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه اعتماد در صفحه نخست امروز خود با تیتر «آشتی‌کنان پشت پای ترامپ» به بررسی گفت‌وگوهای آشتی در شورای همکاری خلیج‌فارس پرداخت و نوشت: ۱۲ شرط آمریکا برای ایران و ۱۳ شرط چهار کشور عربی برای قطر، هنوز از خاطره‌ها محو نشده است. هیچ یک از این شروط برآورده نشده است، اما آمریکا، عربستان و قطر، برای جشن آشتی‌کنانی در خلیج‌فارس آماده می‌شوند که قرار است به عنوان دستاوردی برای آمریکا علیه ایران و به نفع عربستان سعودی به افکار عمومی ارائه شود.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری‌اش دستاورد چندانی در سیاست خارجی نداشته است، سخت تلاش می‌کند تا دست‌کم با پیروزی‌هایی نمادین، میراثی در سیاست خارجی برای تاریخ بر جا بگذارد. او که توانست شهریور ماه امثال دو کشور عربی جنوب خلیج‌فارس را متقاعد کرده و روابط خود را با رژیم اشغالگر سرزمین فلسطین علنی کند، حالا قصد دارد خود را عامل حل و فصل بحرانی در خلیج‌فارس معرفی کند که با قدم گذاشتن او در منطقه ایجاد شد و به نظر می‌رسد در آستانه رفتنش در حال پایان است.
عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر، درست دو ماه بعد از سفر دونالد ترامپ به عربستان، با چراغ سبز و حمایت او محاصره سیاسی و اقتصادی قطر را اعلام کردند، اما به نوشته رسانه‌ها، حالا قرار است یک ماه و نیم پیش از خداحافظی ترامپ از کاخ سفید، این محاصره را آن هم به بهانه «افزایش فشار حداکثری علیه ایران» پایان دهند؛ آن هم در شرایطی که نه ۱۳ شرط کشورهای محاصره کننده برآورده شده، نه آمریکا موفق به ایجاد اتحادیه نظامی جنوب خلیج‌فارس علیه ایران شده است و نه فشار حداکثری ۱۲ شرط آمریکا را برآورده‌کرده است.
رسانه‌های قطری، پنجشنبه و جمعه هفته گذشته از دریافت کردن سیگنال‌هایی مبنی بر پایان سه سال و نیم دعوای دیپلماتیک میان قطر و عربستان سعودی خبر دادند. خبری که نشان سرعت گرفتن تحولات در منطقه غرب آسیا، چند هفته مانده به خداحافظی دونالد ترامپ با کاخ ریاست‌جمهوری در آمریکاست. دو هفته بعد از آنکه رسانه‌ها از دیدار محرمانه میان ولیعهد سعودی و نخست‌وزیر اسرائیل خبر دادند و یک هفته بعد از آنکه معاون وزیر دفاع ایران، در عملیاتی تروریستی که به اسرائیل نسبت داده می‌شود به شهادت رسید، حالا خبر از آشتی در حاشیه خلیج‌فارس می‌رسد.
روز جمعه بعد از چند روز گمانه‌زنی در مورد آشتی کشورهای حاشیه جنوب خلیج‌فارس، احمد ناصر المحمد الصباح، وزیر خارجه و سرپرست وزارت اطلاع‌رسانی کویت روز جمعه در سخنانی در مقابل تلویزیون این کشور خبر داد که «گفت‌وگوهای مثمر ثمری» برای حل بحران دیپلماتیک در شورای همکاری خلیج‌فارس انجام شده است. هر چند گفته می‌شد که قرار است روز جمعه توافقی میان قطر و عربستان اعلام شود و حل مسائل با کشورهای دیگر محاصره کننده، بعداً در دستور کار قرار گیرد، وزیر خارجه قطر ضمن رد چنین رویکردی، تاکید کرد که کشورش فقط در قالب یک توافق همه‌شمول حاضر به مذاکره با همه طرف‌هاست.
روزنامه همدلی در صفحه نخست امروز خود با تیتر «محاصره گازانبری» به بررسی تصمیم علیه دولت در مجلس پرداخت و نوشت: مجلس با تمام توان و با همکاری شورای نگهبان توانست مهمترین دستاورد دولت حسن روحانی در دو دولت گذشته را وارد یک چالش جدی کند؛ آن هم دقیقاً در زمانی که با رفتن دونالد ترامپ و آمدن جو بایدن در کاخ سفید این امید شکل گرفت که برجام دوباره بتواند مانند روزهای دولت اول روحانی برای ایران مزایای زیادی داشته باشد.
روز چهارشنبه در اقدامی بی‌سابقه مجلس شورای اسلامی ایرادات شورای نگهبان را با سرعتی زیاد رفع کرد و اعضای شورای نگهبان نیز برای طرح مجلس سرعت عمل کم‌سابقه‌ای را به نمایش گذاشتند. آنان هم صبح و هم عصر تشکیل جلسه دادند و در نهایت توانستند طرح مجلس را که به نوعی پایان برجام تلقی می‌شود، عصر چهارشنبه به تأیید نهایی برسانند و برای ابلاغ به دفتر روحانی بفرستند. روز چهارشنبه صبح شورای نگهبان اعلام کرد که ایراداتی به طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت» گرفته است.
طرح ظهر همان روز به مجلس رسید و مجلس با اعمال تغییرات شورای نگهبان طرح را مجدد به شورای نگهبان فرستاد و چهارشنبه عصر این طرح از سوی شورای نگهبان تأیید نهایی شد. محمدباقر قالیباف عصر چهارشنبه و پس از تأیید شورای نگهبان، قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت را به رئیس جمهوری ابلاغ کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری عصر روز چهارشنبه نامه‌ای در مخالفت دولت با این طرح به شورا ارائه کرده بود، ولی سخنگوی شورای نگهبان گفت که نامه‌ای به دست ما نرسیده است.
با این حال دولتی‌ها این اقدام هماهنگ را یک حرکت سیاسی تفسیر کردند. دولتی‌ها می‌گویند مخالفان که حالا در مجلس مستقر هستند به خوبی می‌دانند با آمدن بایدن شرایط به نفع ایران تغییر می‌کند و با این کار خواسته‌اند تا مانع رسیدن عوائد دولت بایدن به ایران شوند. حسام‌الدین آشنا در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «بازی زیرکانه‌ای است، احتمال می‌دهند که بایدن در یک ماه اول کار خود بعضی گشایش‌های اقتصادی را ایجاد خواهد کرد.»
آشنا تاکید کرد: «طبق طرح مجلس شورای اسلامی، دو ماه فرصت خواهیم داشت برای جلوگیری از تعلیق پروتکل الحاقی فرضاً که اول دی ماه ابلاغ بشود تا اول اسفند فرصت هست یعنی یک ماه بعد از شروع دوران بایدن!»
وی تصریح کرد: «به عبارت دیگر، گشایش‌های قطعی بایدن را نه به‌خاطر تحلیل درست دولت و وزارت خارجه و سه سال استقامت ملی بلکه به خاطر طرح مجلس و فشار تهدید به نفع خودشان مصادره خواهند کرد و تأییدی بر درستی تفسیر خودشان در نظر خواهند گرفت. لابد این بازی برای انتخابات ۱۴۰۰ هم مصرف خوبی خواهد داشت.»
نظر آشنا بر این است که مخالفان روحانی و دولت در تلاش هستند تا با مانع‌آفرینی باعث شوند رویه حمایت‌ها از روحانی همچنان کاهش پیدا کند تا کاندیداهای مورد حمایت دولت و اصلاح‌طلبان نتوانند در انتخابات ۱۴۰۰ توفیقی پیدا کنند.
روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با تیتر «تکرار اشتباهات در آخرین سند مالی قرن؟» به بررسی دلیل اهمیت بودجه ۱۴۰۰ پرداخت و نوشت: بودجه ۱۴۰۰ از اهمیت بالایی برای اقتصاد کشور برخوردار است. در این راستا کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند که با توجه به چالش‌هایی همچون بیماری کرونا، تحریم و برخی از تصمیمات اتخاذ شده اگر بودجه ۱۴۰۰ اصولی تدوین نشود وضعیت اقتصاد و معیشت مردم را بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد شد.
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، سقف کل بودجه کشور در سال آینده ۲,۴۳۵ هزار میلیارد تومان است که از این رقم ۱,۵۴۰ هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و ۸۶۱ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت است. منابع بودجه عمومی دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۲۹ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که ۸۴۱ هزار میلیارد تومان منابع عمومی و ۸۴ هزار میلیارد تومان منابع اختصاصی است.
از سوی دیگر مبنای درآمدهای نفتی بودجه ایران در سال ۱۴۰۰، با نفت ۴۰ دلاری و فروش روزانه ۳/ ۲ میلیون بشکه شامل صادرات و پیش‌فروش داخلی آن در نظر گرفته شده که این رقم نشان از خوش‌بینی دولت در خصوص فروش نفت در سال آتی را دارد. رئیس جمهوری نیز در جلسه هیئت دولت روز چهارشنبه در خصوص میزان فروش نفت سال آتی تاکید کرد: «همه امکانات خود را بسیج کرده‌ایم و شرایط را مناسب می‌دانیم که سال آینده فروش نفت را افزایش دهیم که پیش‌بینی ما فروش بیش از ۲ میلیون بشکه نفت و میعانات است.»
تکیه بودجه بر درآمدهای نفتی داستانی تکراری در اقتصاد ایران است، به گفته برخی از تحلیلگران طی سال‌های تحریم دولت با وجود ممنوعیت فروش نفت، بودجه خود را بر پایه نفت تنظیم کرده و این رویکرد تبعات سنگینی را برای اقتصاد داشته است. به گفته آنها نتیجه بودجه‌ریزی بر پایه نفت را می‌توان در معیشت مردم جست‌وجو کرد. مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی یکی از مخالفان افزایش سهم نفت در بودجه است.
وی در گفت‌وگو با بازار می‌گوید: «بهترین منبع درآمدی برای دولت در شرایط فعلی افزایش درآمدهای مالیاتی است. دولت با جلوگیری از فرارهای مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی می‌تواند به اندازه بودجه جاری کشور درآمد کسب کند.»
سید محمد هادی‌سبحانیان، معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز پیش‌تر در توئیتی با اشاره به تلاش دولت برای جای دادن درآمدهای حاصل از پیش فروش نفت علاوه بر درآمدهای نفتی گفته است: «پیش به سوی وابستگی بیشتر به نفت، در اوج تحریم نفتی.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «حذف غرامت هواپیمای اوکراینی» به بررسی منابع و مصارف صندوق توسعه ملی پرداخت و نوشت: درحالی‌که قبل از تحویل رسمی بودجه به مجلس شورای اسلامی، قرار بود تا سقف ۲۰۰ میلیون یورو پرداخت غرامت هواپیمای اوکراینی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی تأمین شود، در لایحه تقدیمی دولت به مجلس، این ردیف از مصارف صندوق توسعه ملی جدول بند «ه» تبصره ۴ حذف شد.
بر اساس این جدول، در بودجه ۱۴۰۰ در مجموع دو میلیارد و ۸۴۵ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه برای مصارفی که در لایحه بودجه تعریف شده است، برداشت خواهد شد که دو میلیارد یورو برای تقویت نیروهای مسلح و ۸۴۵ میلیون یورو برای سایر مصارف خواهد بود. انتشار منابع مصرفی صندوق توسعه ملی در بودجه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که طبق جدول بند «ه» تبصره ۴ لایحه بودجه ۱۴۰۰، در مجموع دو هزار و ۸۴۵ میلیون یورو از منابع این صندوق صرف برخی اقدامات پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه خواهد شد.
پیش از تحویل رسمی بودجه ۱۴۰۰ به مجلس شورای اسلامی، پرداخت غرامت هواپیمای اوکراینی تا سقف ۲۰۰ میلیون یورو از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی پیش‌بینی شده بود. اما حالا با تصمیم دولت منابع آن در امور هزینه‌ای صرف می‌شود. پس از این گزارش، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام می‌کند که غرامت هواپیمای ساقط‌شده اوکراینی از محل صندوق توسعه ملی به بازماندگان قربانیان آن و کشور اوکراین پرداخت خواهد شد.
وی اضافه می‌کند: شاید منبع جایگزینی برای پرداخت این غرامت تعیین شود ولی فعلاً صندوق توسعه ملی به‌عنوان منبع تأمین این رقم تعیین شده است. به گفته جنیدی، وقتی فرد متخلف قادر به تأمین این رقم نیست، از بودجه اختصاص داده‌شده به دستگاه اجرایی مربوطه این رقم باید تأمین شود.
حالا با انتشار رسمی گزارش بودجه ۱۴۰۰ به نظر می‌رسد که منبع جایگزینی برای تأمین غرامت هواپیمای اوکراینی پیدا شده و این ردیف از محل هزینه‌های صندوق توسعه ملی حذف شده است.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «۷ سال از وعده‌ها گذشت دولت: هول نکنید!» به بررسی تصویب طرح اقدام راهبردی مجلس پرداخت و نوشت: «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها»، هفته گذشته در حالی در مجلس شورای اسلامی و با رأی اکثریت قاطع نمایندگان ملت به تصویب رسید که از همان ابتدا با مخالفت عجیب و تأمل‌برانگیز مقامات دولت تدبیر و امید مواجه شد و از رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور گرفته تا معاون اول و سخنگوی دولت و حتی مشاوران رئیس‌جمهور هرکدام به‌صورت جداگانه به این طرح راهبردی مجلس حمله کرده و با استدلالاتی عجیب و غریب آن را مغایر با رویکرد دولت برای حل مشکلات کشور عنوان کردند.
طبق معمول شبکه زنجیره‌ای رسانه‌های مدعی اصلاح‌طلبی و حامی دولت هم بدون اینکه بدانند اساساً طرح مجلس چیست و با چه هدفی از سوی نمایندگان مجلس ارائه شده، بر اساس خط تخریبی مشخص و دیکته‌شده، آتش توپخانه خود را به سمت بهارستان گرفتند.
اما از همه عجیب‌تر واکنش رئیس‌جمهور محترم به طرح نمایندگان ملت بود که بار دیگر تریبون رسمی را به محل مجادله کلامی در روابط قوا تبدیل کرد و با ادبیات توأم با گوشه‌کنایه خود گفت: «هول نشوید، عجله نکنید، موفقیت‌های دولت هم برای شما.»!
حجت‌الاسلام روحانی که اساساً با وعده و شعار رفع همه تحریم‌ها در دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ رأی ملت را گرفته است، روز پنجشنبه (۱۳ آذر) در آئین بهره‌برداری از طرح‌های ملی وزارت نیرو در واکنش مجدد نسبت به طرحی که مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفته و توسط رئیس مجلس شورای اسلامی به وی ابلاغ شده، گفت: «بگذارید با حوصله، تحمل، خردورزی و آن‌هایی که تجربه بیست‌وچندساله در این امر دارند و در دیپلماسی موفق بودند و در دیپلماسی بارها و بارها آمریکا را در سازمان ملل شکست دادند، کارشان را انجام بدهند. البته ما می‌دانیم هر قوه‌ای هر کاری می‌کند با نیت خیر است، اما با هم مشورت کنیم، همفکری کنیم و کارها را دقیق‌تر و پخته‌تر پیش ببریم.»
روحانی که بیش از هفت سال از وعده‌های انتخاباتی‌اش به مردم، گذشته و تنها ۶ ماه دیگر از عمر دولتش باقی مانده ادامه داد: «همه آن‌هایی که در کشور مشغول خدمت هستند چه در مجلس چه قوه قضائیه و چه در نیروهای مسلح همه دست‌به‌دست هم دهیم و دنبال ایجاد امید باشیم، هیچ عجله نکنیم برای اینکه می‌خواهیم مسئله‌ای را حل کنیم هول نشویم. اشکال ندارد اگر دولت موفقیت به دست آورد کاملاً این موفقیت را تقدیم شما می‌کند اصلاً غصه این را نخورید که این دولت مسائل را تمام و حل می‌کند، خیر شما حل کنید.»
درباره این اظهارات رئیس‌جمهور محترم ذکر نکاتی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه آقای روحانی موفقیت‌های خود و دولتش را در طبق اخلاص گذاشته و بذل و بخشش می‌کند، اما مشخص نیست از کدام موفقیت حرف می‌زند. مگر اصلی‌ترین و مهمترین دستاورد این دولت که بیش از هفت سال وقت و انرژی قوه مجریه را گرفت و با ده‌ها و صدها وعده پرطمطراق به مردم غالب شد، همین برجام به کما رفته نیست که امروز در تقلای احیای آن هستند؟!
گرچه جای خوشحالی دارد که آقای رئیس‌جمهور از موفقیت‌های دولت خود در عرصه اقتصاد و معیشت سخن نگفته و با سکوت دراین‌باره، از کنار دلار ۲۶ هزار تومانی، سکه ۱۱ میلیونی، تخم‌مرغ شانه‌ای ۴۰ هزار تومان و صف مرغ و نایاب شدن گاه و بی‌گاه کالاهای اساسی و… می‌گذرد.
نظر شما