یک شهر چگونه به شکوفایی می‌رسد؟

حسین حاتمی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار برنامه اسکان سازمان ملل متحد (UN- habitat) ایده شکوفایی شهری را مطرح کرد و سپس در سال ۲۰۱۶ آن را تکمیل کرد.

وی افزود: این برنامه تاکید داشت برای اینکه شهرها به شکوفایی برسند، باید شش معیار را دارا باشند و از طریق سنجش و ارزیابی این معیارها می‌توان میزان شکوفایی شهرها را اندازه گرفت.

این دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان کرد: اولین اصل برای شکوفایی یک شهر، برابری فرصت‌ها و شمول اجتماعی (Equality opportunity & social inclusion) است، یک شهر زمانی شکوفاست که در آن عدالت اجتماعی وجود داشته باشد و همه اقوام از هر دینی و با هر جنس، سن و شرایطی بتوانند در آن حق حیات و تعیین سرنوشت داشته باشند.

حاتمی‌نژاد عنوان کرد: دومین معیار کیفیت زندگی(Quality of life) است که شاخص‌های مختلفی مثل درآمد سرانه، میزان پس‌انداز، امکانات بهداشتی، درمانی و آموزشی و طول عمر و امید زندگی را مدنظر دارد.

وی ادامه داد: سومین معیار وجود زیرساخت‌ها(Infra structure) است و وجود زیرساخت‌هایی مثل فیبر نوری و اینترنت در شهرها بسیار اهمیت دارد.

این دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری با اشاره به درگیری شهرهای جهان با پاندمی کرونا، تصریح کرد: در چنین شرایطی برخی شهرها دارای زیرساخت‌های مناسبی هستند، به طور مثال سئول دارای زیرساخت‌های مناسبی است به نحوی که مکان همه افرادی که در این شهر جابجا می‌شوند مشخص است و چنانچه شهروندان به بیمارستان محل بستری افراد کرونایی مراجعه کنند رد آنان دنبال می‌شود. این نشان می‌دهد در شهری که زیرساخت‌های مناسبی وجود داشته باشد علی رغم جمعیت بالا و مشکلات حاد، امکان کنترل شیوع بیماری وجود دارد اما در یک کشور جهان سوم که زیرساخت‌های مناسبی فراهم نیست حل بسیاری مشکلات در مواقع بحرانی ممکن نیست.

حاتمی‌نژاد اظهار کرد: بهره‌وری (Productivity) معیار دیگری برای اندازه‌گیری میزان شکوفایی شهرهاست، شهرهای جهانی سعی دارند بهره‌وری خود را بالا ببرند اما شهرهای کشورهای جهان سوم بیشتر نقش مصرفی و خدماتی دارند و در زمان وقوع بحران‌هایی مثل کرونا به شدت آسیب می‌بینند.

وی ادامه داد: ۴۰ تا ۵۰ درصد مشاغل در کشورهای جهان شوم مشاغل غیر رسمی است که شناسایی نمی‌شود زیرا این مشاغل بیمه و پروانه کار ندارند و در زمان پاندمی کرونا غیرقابل کنترل هستند.

این دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری افزود: پنجمین عامل برای شکوفایی شهرها از نظر سازمان ملل متحد پایداری محیط زیست(Environmental sustainability) است. این سازمان در سال ۲۰۱۶ معیار دیگری را به فرآیند شکوفایی شهری اضافه کردند و آن حکمروایی خوب(Good governance) بود.

حاتمی‌نژاد گفت: حکمروایی خوب در شهرهای کشورهای توسعه یافته به خوبی قابل مشاهده است اما در شهرهای جهان سوم حکمروایی خوب وجود ندارد بلکه به جای آن حکمرانی و حکومت شهری حاکم است.

وی خاطرنشان کرد: حکومت شهری زمانی وجود دارد که شهرداری‌ها برنامه‌های خود را آمرانه اجرا می‌کنند، در نظرسنجی‌ها به مردم احترام نمی‌گذارند و شهروندان نقشی در فرآیند اجرای طرح‌ها در زمان اجرا و پس از اجرا ندارند.

این دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری افزود: شفافیت، اعتماد، مشارکت و قانونمندی در شهرهای کشورهای در حال توسعه وجود ندارد در حالی که شهرهای کشورهای توسعه یافته سعی در تحقق شاخصه‌های مربوط به این شش معیار دارند تا شهرهای خود را به سمت شکوفایی سوق دهند.