به گزارش خبرنگار ایمنا، در حالی که قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، بخشنامههای ابلاغی سازمان بهزیستی و وزارت کشور صراحتاً و سایر مواد قانونی و اصول حقوقی تلویحاً، بر ضرورت مناسبسازی اماکن و معابر برای استفاده معلولان و توانخواهان تاکید میکند و این اقدام را به عنوان عالیترین مصداق رعایت حقوق این گروه از شهروندان میداند، باز هم معلولان و توانخواهان برای انجام بسیاری از امور خود در شهرها با مشکلات بسیار مواجه هستند و عملاً در استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و مراجعه به ادارات و دستگاهها مستاصل میشوند.
شهرکرد در مرکز استان چهارمحال و بختیاری نیز از این قاعده مستثنی نیست و معلولان این شهر با چالشهای فراوانی مواجه هستند.
سالهاست مرکز شهر را ندیدهام!
فریبا درباری که از معلولیت نخاعی رنج میبرد با انتقاد از وضعیت نامناسب معابر شهرکرد میگوید: من سالهاست مرکز شهر را ندیدهام، برای خرید اقلام ضروری با مشکل مواجه هستم و نمیتوانم مانند سایر شهروندان از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنم.
صبا یزدانمهر نیز که به دلیل عارضه گردن از ویلچر استفاده میکند، معتقد است: باید مسئولان را بر ویلچر سوار کنند و از آنها بخواهند از رمپهای با شیب تند برخی بانکها بالا بروند یا از دستگاههای خودپرداز استفاده کنند؛ در این شهر انگار اصلاً جایی برای معلولان وجود ندارد.
مناسبسازی بدون حمایت از مدیریت شهری
انتقادات معلولان شهرکردی از وضعیت نامناسب اماکن و معابر این شهر در حالی مطرح میشود که مجید احمدی، مدیر فنی و نظارت بر پروژههای عمرانی شهرداری شهرکرد خبر از اختصاص ۴۰۰ میلیون تومان برای مناسبسازی معابر این شهر در سال گذشته میدهد و خاطرنشان میکند: در سالهای اخیر معابر شهری واقع در سه راه سینما به سمت چهارراه فصیحی و میدان انقلاب با برداشتن موانع و ایجاد رمپ، مناسبسازی شده است.
او خبر از افزایش اعتبارات مناسبسازی معابر این شهر به یک میلیارد تومان میدهد و یادآور میشود: مناسب سازی خیابان شریعتی حد فاصل میدان بسیج تا چهارراه دامپزشکی نیز انجام میشود.
مدیر فنی و نظارت پروژههای عمرانی شهرداری شهرکرد با انتقاد از اختصاص نیافتن اعتبارات استانی به منظور مناسبسازی معابر و اماکن این شهر، تاکید میکند: از سال ۹۴ تاکنون اعتباری برای مناسبسازی به شهرداری شهرداری اختصاص داده نشده است.
احمدی با اشاره به مناسبسازی سایر مسیرهای شهری مانند میدان انقلاب به سمت ۱۲ محرم، میدان ۱۲ محرم به سمت چهارراه سعدی و انتهای خیابان کاشانی تا میدان معلم برای تردد معلولان نابینا، میگوید: بخش مهمی از موانع شهری مربوط به سد معبر است که با وجود تلاش مستمر نیروهای شهرداری متأسفانه هر روز تکرار میشود، این اقدام تردد را برای معلولان و سایر شهروندان سخت میکند.
اما براستی مشکلات معلولان در کجا ریشه دارد؟ و آیا همه معلولان با چالشهایی از جنس مشکلات معلولان شهرکردی مواجه هستند؟
مناسبسازی یک چالش تاریخی
فروغ کریمی، مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیام نور شهرکرد با بیان اینکه طبق آمار سازمان جهانی بهداشت معلولان ۱۵ درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهند، تصریح میکند: شمار این افراد در کشور ایران ۶.۵ میلیون نفر است.
او با اشاره به سابقه جهانی مناسبسازی اماکن و معابر، میگوید: برای نخستین بار موضوع مناسبسازی فضاهای شهری برای تردد معلولان بعد از جنگهای جهانی مورد توجه قرار گرفت، زیرا تعداد معلولان در نتیجه جنگ افزایش یافت و این موضوع مطرح شد که این افراد نیز باید بتوانند از فضای شهری استفاده کنند؛ در ایران هم بعد از جنگ تحمیلی به دلیل اینکه تعداد معلولان افزایش یافت به این مهم بیشتر توجه شد.
این استاد دانشگاه ادامه میدهد: در سال ۱۹۸۲ برای نخستین بار در جهان در سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل سندی تحت عنوان اقدام جهانی برای معلولان به تصویب رسید و دهه ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۲ را به دهه معلولان نامگذاری کردند؛ در ایران نیز برای نخستین بار بعد از پیروزی انقلاب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، آئیننامهای برای توجه به مناسب سازی فضای عمومی برای معلولان تنظیم کرد که یک نقطه عطف محسوب میشود.
کریمی با اشاره به تقسیمات علمی از جامعه معلولان، میگوید: معلولان به دو دسته معلولان حسی حرکتی شامل نابینایان و ناشنوایان و معلولان جسمی حرکتی که دچار ضعف در انجام حسی حرکتی هستند و برای حرکت نیاز به وسیله نقلیه وسیله کمکی مثل ویلچر و واکر دارند تقسیم میشوند، اما بیشتر معلولان جسمی حرکتی با مشکل حرکت در فضای شهری مواجه هستند.
او ادامه میدهد: این افراد باید از وسیلهای به عنوان صندلی چرخدار استفاده کنند که این وسیله حجیم و برای آنان مشکل ایجاد میکند؛ طول ویلچر بین یک متر و ۱۰ سانتیمتر تا یک متر و ۲۵ سانتیمتر، عرض جلوی این وسیله ۴۵ تا ۵۵ سانتیمتر، عرض پشت آن بین ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر و ارتفاع ویلچر یک متر و ۳۰ سانتیمتر تا یک متر و ۴۷ سانتی متر است که ابعاد کمی نیست.
اکنون زمان طرح این پرسش است که آیا زمان آن نرسیده که مشکل معابر نامناسب برای معلولان یک بار برای همیشه رفع شود و به جای طرحهای مقطعی و اعتبارات قطرهچکانی، در قالب یک اقدام همگانی مسیرها را برای معلولان و توانخواهان هموارتر کنیم؟
مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیامنور شهرکرد عقیده دارد: مشکل این است که عرض معابر استاندارد درستی ندارد و گاهی کم و گاهی مناسب است، متوسط عرض پیادهرو دو متر است، اما برای کسی که ویلچر دارد حداقل ۹۰ سانتیمتر فضا لازم دارد تا بتواند در آن تردد کنند؛ پس عرض معبر پیادهرو نباید کمتر از ۹۰ سانتیمتر باشد، الزامی که متأسفانه در بسیاری برخی جاها رعایت نمیشود و این مسئله معلولان را دچار مشکل میکند.
کریمی ادامه میدهد: موانع موجود در پیادهروها را میتوان به دو دسته موقت و دائم تقسیم بندی کرد؛ موانع موقت مانند دستفروشها، اجرای عملیات لولهگذاری برای ایجاد تأسیسات شهری، پارک وسایل نقلیه و موانع دائم مانند سطلهای زباله، تیرهای چراغ برق، صندوقهای صدقات و پست، درختها و پستی و بلندی معبر پیاده یا شیب نامناسب آن است.
او میگوید: راه ارتباطی فضاهای شهری معابر است که اتفاقاً شامل بیشترین فضایی است که معلولان میخواهند از آن استفاده کنند تا از محلی به محل دیگر بروند، پس مهمترین مشکل معلولان با معابر نامناسب و غیر استاندارد است.
مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیام نور شهرکرد تصریح میکند: عبور از عرض پیادهرو برای رسیدن به خیابان و عبور از خیابان مهم است؛ باید برای ارتباط مسیر پیاده رو به سوارهرو پل استاندارد وجود داشته باشد که بسیاری مواقع این پل تعبیه نشده است.
کریمی اضافه میکند: همچنین عرض خیابان گاهی زیاد است و معلولان به ویژه زمانی که کمک ندارند، از آن عبور کنند پس باید یک جزیره وسط خیابان تعبیه شود که اگر چراغ سبز شد این افراد در آن جزیره قرار گیرند تا زمانی که چراغ برای رانندگان قرمز میشوند، بتوانند عبور کنند.
او تاکید میکند: افرادی که دارای ویلچر هستند به ویژه وقتی که کمک ندارند، حرکتشان کند است؛ ایستگاههای اتوبوس شهری هم باید دارای سایبان باشد تا اگر بارندگی شد بتوانند به عنوان حفاظ از آن استفاده کنند.
مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیام نور شهرکرد خاطرنشان میکند: اتوبوسها پله دارد، بنابراین ورودی آن باید حداقل یک متر باشد که افراد معلول برای سوار شدن به آن نیاز به یک وسیله بالابرنده دارند تا صندلی آنها را بالا ببرد که متأسفانه چنین وسیلهای هم وجود ندارد.
کریمی ادامه میدهد: طبق قانون مقررات ملی ساختمان باید اگر بانکی پله دارد، جک معلولان هم داشته باشد تا آنان بتواند با استفاده از آن وارد بانک شوند که در شهر شهرکرد تنها در خیابان کاشانی جلوی یک بانک جک معلول وجود دارد.
او تصریح میکند: ابعاد جک معلول به طور معمول یک متر و ۴۰ سانتی متر تا یک متر و ۵۰ سانتیمتر است.
مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیامنور شهرکرد با بیان اینکه در ورودی برخی پارکها نیز پله وجود دارد و عرض مسیر پیاده در پارک هم گاهی محدود است، میگوید: نورپردازی شهر باید به گونهای باشد که این افراد، موانع را تشخیص دهند.
کریمی یادآور میشود: افراد کهنسال معلول نیستند اما برای حرکت از وسایلی مانند واکر استفاده میکنند، خانمهای باردار و کودکان نیز ممکن است برای تردد در سطح شهر مشکل داشته باشند، لذا فواید مناسب سازی تنها متوجه معلولان جسمی حرکتی نیست.
او تاکید میکند: باید فضای شهری به گونهای باشد که افراد به شکل یکسان بتوانند از امکانات آن استفاده کنند، زیرا این مسئله از نظر روحی روانی به معلولان کمک میکند بتوانند تعاملات اجتماعی خود را توسعه دهند و جامعه از استعداد آنان بهرهمند شود.
نظر شما