به گزارش خبرنگار ایمنا، شهرها سکونتگاه‌های بزرگ بشری است که هر لحظه ممکن است حادثه‌ای در هر نقطه از ساختار کالبدی آن‌ها ایجاد شود. حوادثی نظیر آتش‌سوزی، زلزله، تصادف یا رانش زمین در هر نقطه از شهر ممکن است واقع شود که احتمال وقوع آن‌ها هیچ گاه به صفر نمی‌رسد؛ بنابراین لازم است که یک شهر همواره برای مقابله با این دست سوانح آماده داشته باشد.
آتش‌نشانان مستقر در ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهری وظیفه حساس و خطیر امدادرسانی در مواقع بحرانی را بر عهده دارند؛ این نیروهای امدادی همانند سیستم دفاعی بدن در صورت بروز هر حادثه‌ای از ساختارهای شهر دفاع می‌کنند و اجازه گسترش آسیب را نمی‌دهند. نبود تجهیزات کافی و متناسب نبودن مسیرهای منتهی به محل حوادث، بخشی از گرفتاری‌های این نیروها در فرایند امدادرسانی در شهرها است، اما آتش‌نشانان نیاز به ساختارها و بسترهای دیگری نیز دارند که باید مورد توجه مدیران و برنامه ریزان قرار بگیرد، امیر حسین شبانی، دکترای شهرسازی و استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه نسبت شهر و بحران‌های طبیعی و غیر طبیعی، نسبتی دیرینه است و شهرها همواره از سوی این بحران‌ها تهدید می‌شده است، می‌گوید: برای رفع این مشکل در بازه‌های زمانی گوناگون و بر اساس فرهنگ‌ها و سیاست‌های مدیریتی شهرهای مختلف دنیا، راهکارهای مختلفی اتخاذ شده است.
وی به سابقه تاریخی جایگاه و اهمیت آتش در زندگی بشر و تهدید آتش‌سوزی برای جوامع انسانی اشاره و خاطرنشان می‌کند: رُم یکی از اولین مکان‌هایی است که در طول تاریخ شهرسازی و به واسطه سازه‌های چوبی که در آن وجود داشت، آتش سوزی تبدیل به مسئله‌ای برای مدیریت شهری آن شد؛ شهر دیگر لندن است که بر اساس اسناد تاریخی موجود در قرن ۱۷ بخش عمده این شهر در آتش سوخت و این واقعه موجب شد که در آن زمان نگاه جدیدی به بحران آتش‌سوزی و راهکارهای مهار و کاهش آسیب‌های آن شکل بگیرد.
ایجاد آتش‌نشانی بر اساس تجارب جهانی
این دکترای شهرسازی تاکید می‌کند: در کشور ما نیز به واسطه شکل گیری نظام مدیریت شهری سازمان یافته در دوران پهلوی اول به تدریج مسئله مقابله و مهار بحران‌های طبیعی و غیر طبیعی به یک دغدغه در مدیریت شهری تبدیل و سازمان‌ها و مجموعه‌هایی در این ارتباط تأسیس شد.
شبانی می‌افزاید: در این دوران مدیریت شهری به بلوغ فکری و مدیریتی در ارتباط با مهار سوانح دست پیدا کرد، بر همین اساس سازمان آتش‌نشانی در زیر مجموعه شهرداری‌های کشور ما تقریباً تا حدود زیادی بر مبنای فرآیندها و تجارب جهانی شکل گرفت و سیاست‌گذاران این حوزه سعی کردند کار خود را طبق این قالب انجام دهند.
لزوم توجه به بافت‌های شهر و ویژگی‌های هرکدام
وی به روند کنترل سوانح شهری اشاره و عنوان می‌کند: این موضوع به دلیل چندگانگی نظام حرکتی در شهرهای ما پیچیده شده است، بدین معنا که در ساختار نظام حرکتی شهرها، بافت‌های تاریخی، بافت‌های میانی و بافت‌های حاشیه‌ای وجود دارد و هرکدام ویژگی خود را از نظر نظام حرکتی، دسترسی و نظام کالبدی دارد، این چالش پیش روی سازمان‌هایی است که باید پاسخگوی سوانح به وجود آمده در شهر باشند.
این دکترای شهرسازی می‌گوید: حفظ ساختار و استخوان بندی گذرهای تاریخی در بافت تاریخی به واسطه هویت بخشی آن، موجب چالش دسترسی پذیری نیروهای امدادی و تجهیزات آنان برای برخورد با سوانح یا اطفای حریق می‌شود، در بافت‌های میانی نیز به دلیل نظام شهرسازی غیر برنامه‌ریزی شده، مکان‌یابی استگاه‌های آتش نشانی در حوزه نفوذ درستی تعریف نشده‌اند که زمان پاسخ دهی مناسب به سانحه را دچار نوسان می‌کند و موجب تشدید تبعات سانحه می‌شود، بافت‌های حاشیه‌ای شهرها نیز چالش‌های دیگری دارد و اقدام در این گونه بافت‌های شهری به دلیل اینکه نظام غیر شهرسازانه‌ای را در خودشان شکل داده‌اند، پیچیده‌تر است.
شبانی تاکید می‌کند: مدیران و برنامه ریزان باید یک گونه شناسی اندیشیده شده را برای کنترل سوانح در بافت‌ها و ساختارهای شهری داشته باشند و نحوه برخورد و فراهم آوردن امکانات نیز بسته به ویژگی‌های هرکدام از بافت‌ها باید متفاوت باشد.
وی ادامه می‌دهد: قواعد و ضوابط مکان یابی و ضوابطی در مقیاس خرد بناها وضع شده که سعی دارد به سوانح احتمالی پاسخ دهد، اما به دلیل یکسان برخورد کردن با همه بافت‌ها و همه ساختارهای شهر، توانسته‌ایم به نقطه ایده‌آل برسیم.
این دکترای شهرسازی می‌گوید: سازمان آتش‌نشانی یکی از سازمان‌هایی است که تا حدود زیادی تلاش‌های فنی و تکنیکی درستی را در مجموعه نظام مدیریت شهری انجام و به رسالت خویش پاسخ داده است، به منظور بهبود عملکرد چنین مجموعه‌هایی، نیاز است تا یک پیوست شهر شناختی در کنار ضوابط و استانداردهای فنی سوانح وجود باشد تا این سازمان‌ها بتوانند به درستی پاسخگو باشند.
لزوم وجود سازمان‌های اطلاعاتی به هنگام
شبانی اظهار می‌کند: شهر یک موجود زنده است و وجود سازمان‌ها و شبکه‌های اطلاعاتی و آماری بهنگام و روزآمد برای دریافت اطلاعات بروز و کارآمد از این ساختار و آخرین وضعیت تغییرات فیزیکی و نیروی انسانی که ویژگی مهم آن‌ها، همیشه در حال تغییر بودن است، به واسطه فناوری‌های جدیدی که امروزه در اختیار بشر است، به راحتی امکانپذیر بوده و ضروری است.
وی می‌افزاید: وجود این سازمان‌های اطلاعاتی از دیگر ساز و کارها و بسترهای مورد نیاز است که باید وجود داشته باشد تا سازمان‌های آتش‌نشانی و خدمات ایمنی بوسیله آن‌ها از آخرین تغییرات و تحولات شهر با خبر باشند؛ دسترسی به این اطلاعات سبب می‌شود آتش‌نشانان بر اساس تغییرات ایجاد شده و همچنین متناسب با تجهیزاتی که در اختیار دارند، شیوه مدیریت و روش‌های برخورد و مهار با سوانح را به طراحی و اجرا کنند.
نظر شما