شهریار؛ شاعری سرشته با عشق

اشعار عاشقانه جذاب‌ترین قالب برای بیان احساسات هستند، تاریخ ادبیات فارسی پر از عاشقانه شاعران دلسوخته‌ای است که شعر را تنها راه التیام آلام خود یافته و با آن ذهن و ضمیر مخاطبان را نیز آرامش بخشیده‌اند. شهریار از شاعرانی است که در سرودن اشعار عاشقانه و سوزناک زبانزد بوده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، نام او محمدحسین بهجت تبریزی است، جوانی با استعداد که دلبسته دختری به نام ثریاست، اما دست روزگار مانع وصال آنها می‌شود. محمد حسین معشوقه دیگری به نام شعر می‌یابد. متخلص به شهریار می‌شود و به دو زبان فارسی و ترکی شعر می‌سراید. او موفق می‌شود به عشق زمینی خود اوج داده و عشقی الهی و عرفانی را تجربه کند. ناکامی در وصال عشق اول منتهی به سرودن اشعاری سوزناک از شهریار می‌شود که محبوبیت او را نزد مردم چند برابر می‌کند به گونه‌ای که یکی از محبوب‌ترین شاعران صد سال اخیر نام می‌گیرد.

شهریار زبانی روان و مردم‌پسند دارد و اندیشه مردم را بخوبی در اشعار خود نمایان می‌سازد. همین امر باعث می‌شود که مردم اشعار او را آینه افکار و اندیشه‌های خود یافته و با او همزادپنداری کنند. یکی از مهم‌ترین و شاهکارترین آثار شهریار منظومه "حیدر بابایه سلام" است که به زبان آذری سروده شده است. شهرت این منظومه از آذربایجان فراتر رفته و به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده است.

از نظر شخصیتی شهریار را انسانی آزاده و وطن دوست دانسته‌اند که به عظمت ایران عشق می‌ورزید. همچنین او شاعری با دغدغه‌های اجتماعی بوده است که ترسی از انتقاد نسبت به مسائل و مشکلات اجتماعی نداشت. شهریار در طول زندگی نسبتاً طولانی خود شاهد دو جنگ جهانی، نهضت مشروطیت، قیام ۲۸ مرداد و ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، انقلاب اسلامی و جنگ عراق علیه ایران بود. علاوه بر این تبعات این حوادث از جمله قحطی، فقر و کشتار را نیز تجربه کرده و نسبت به آنها بی تفاوت نبوده و در شعر خود آورده است.

اشعار شهریار ناشی از غلیان احساس بوده است

محبوبه ذوالفقاری‌نژاد استاد ادبیات معاصر در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به مردمی بودن شهریار می‌گوید: شهریار شاعری با احساس بود. برجسته‌ترین ویژگی اشعار این شاعر بار عاطفی قوی آنهاست به گونه‌ای که می‌توان او را یکی از عاطفی ترین شاعران فارسی دانست. اشعار شهریار با احساس مخاطب عجین می‌شوند، در حالی که اگر بخواهیم آنها را از نظر علمی و تکنیکی بررسی کنیم باید بگوییم که چندان قوی نیستند. علاوه بر این شهریار یک منِ شعری دارد که به نام خود او ثبت شده است. من شعری شهریار بسیار قوی است و شاخصه‌های شعری او را مشخص می‌کند.

وی می‌افزاید: وقتی شهریار شعری می‌سرود تمام وجودش درگیر سرودن آن شعر می‌شد. باید توجه داشت که هر فردی ممکن است در لحظه‌ای خاص احساساتی شود و جملات شاعرانه‌ای بیان کند اما این دلیل نمی‌شود که بگوییم چون عاطفه شهریار قوی است، اشعار او ناشی از غلیان احساسات بوده است.

این استاد ادبیات با بیان اینکه عشق یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شعر شهریار است، ادامه می‌دهد: به قول شفیعی کدکنی شهریار به دلیل اینکه عشق را تجربه کرده است به خوبی از پس بیان آن برمی‌آید. اما برخی از شاعران صرفاً صورتی از عشق را دیده و آن را تکرار می‌کنند. علاوه بر این عشق شهریار یک سر به سوی آسمان دارد و این امر ارزش کار او را بیشتر می‌کند.

انس شهریار با حافظ

ذوالفقاری‌نژاد اضافه می‌کند: طبیعت نمود کمتری در شعر شهریار دارد. او برخلاف شاعران هم دوره خود چون شفیعی کدکنی که طبیعت خراسان عمیقاً در بافت شعر او تأثیر گذاشته است؛ کمتر از طبیعت سخن می‌گوید. محیط زندگی شهریار در تجربه‌های عاشقانه او بسیار تأثیرگذار بوده است. در واقع ایماژها و تصویرهایی که او خلق می‌کند گرچه تصاویر محیط طبیعی نیست اما برگرفته از آن است؛ یعنی سادگی محیط زندگی خود را به این شکل در شعر منعکس کرده است.

وی تصریح می‌کند: شهریار انس ویژه‌ای با حافظ داشت. اگر بخواهیم برای شعر او مراحلی در نظر بگیریم، باید بگوییم در یک مرحله صرفاً از حافظ تقلید می‌کرد. اما در دوره‌های بعد تلاش کرده است تا راه خود را پیدا کند و توانست در شعر سنتی و نیمه سنتی توفیق پیدا کند که خود نشان دهنده الفت او با متون کهن است.

این استاد ادبیات می‌گوید: شاعران محلی به دلیل اینکه تعلق خاطر خاصی نسبت به محیط زندگی خود دارند، به زبان محلی نیز شعر می‌گویند. مردم ترک زبان به زبان ترکی بسیار بها می‌دهند و برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. اینکه شهریار به دو گونه زبان بها داده و در هر دو آنها توفیق پیدا کرده است، امتیاز ویژه‌ای برای او محسوب می‌شود. بیشتر مردم ترک زبان با شعر "حیدر بابایه سلام" شهریار خاطره دارند. با ترجمه‌ای که حسین منزوی از این شعر ارائه داد برجستگی کار شهریار در میان فارسی زبانان نیز بیشتر شد.

در بزرگ شدن شهریار اندکی مبالغه شده است

ذوالفقاری‌نژاد می‌افزاید: من شهریار را قبول دارم و به اشعار او علاقمند هستم. اما زمانی که روی شاعران معاصر دقیق می‌شوم احساس می‌کنم در بزرگ کردن او اندکی مبالغه شده است. برای نامگذاری روزی با عنوان زبان و ادب فارسی شاعران دیگری بودند که در مقایسه با شهریار شایستگی بیشتری داشتند.

وی ادامه می‌دهد: از همه به خصوص جوانان تقاضا می‌کنم که در مواقع استراحت و فراغت خود به دیوان شاعران مراجعه کرده و دوستانه تر با شعر روبرو شوند. بهتر است که شخصاً سرگذشت شاعران را مطالعه کنند و با حال و هوای آنها انس و الفت پیدا کنند تا بهتر بتوانند از فرهنگ و ادبیات خود که متأسفانه رو به فراموشی است محافظت کنند.

کد خبر 444518

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • حسن اسدی IR ۱۴:۴۳ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۶
    1 0
    طبیغت در شعر فارسی شهریار نمود کمتری دارد اما در شعر ترکی او به خصوص منظومه حیدربابا نمود کامل و وافی پیدا کرده است