به گزارش خبرنگار ایمنا، شهرهای جدید در تعریف شهرسازی به شهرهایی گفته می‌شود که خارج از مرزهای قانونی شهرهای موجود مکان‌یابی می‌شوند و مسئولیت پذیرش سرریز جمعیت کلانشهرها و شهرهای بزرگ را بر عهده دارند. تجربه ایجاد و گسترش شهرهای جدید در دنیا در هر کشوری متفاوت بوده است، شهرهای جدید اما در کشور ما با هدف جذب سرریز جمعیت و کاهش فشار بر زیرساخت‌های شهر مادر، در اطراف شهر اصلی ساخته شده‌اند، با این حال طی سال‌های اخیر و در بهترین حالت در سراسر کشور، تنها ۴۰ درصد از افق جمعیتی شهرهای جدید محقق شده است و این شهرها در جذب میزان جمعیت مورد پیش‌بینی موفق نبوده‌اند، اتفاقی که اخیراً افتاده این است که شهرهای جدید به خصوص آنهایی که در اطراف شهرهای بزرگ و صنعتی کشور مثل تهران، تبریز، مشهد و اصفهان هستند، با رشد جمعیتی بالایی مواجه شده‌اند تا جایی که در حال حاضر نزدیک به چهار درصد از جمعیت کل کشور در شهرهای جدید ساکن هستند؛ اما آیا می‌توان گفت که این افزایش جمعیت ناشی از بهبود شرایط و ارتقای کیفیت زیرساخت‌های این شهرهاست؟!
راما قلمبر دزفولی، کارشناس شهرسازی در این باره می‌گوید: ایجاد شهرهای جدید اهدافی را دنبال می‌کرده است اما تحقق این اهداف عملاً طی سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته و این شهرها هرکدام مشکلاتی در درون خودشان دارند که نیازمند بررسی است.
وی با اشاره به افزایش جمعیت شهرهای جدیدی که در اطراف شهرهای بزرگ قرار دارد، خاطرنشان می‌کند: این اتفاق نه به دلیل امکانات خوب شهرهای جدید، بلکه به دلیل هزینه‌های بالا در شهر مادر و افزایش سرسام آور قیمت مسکن رخ داده است، این شرایط موجب شده تا سرریز جمعیت شهر اصلی به سمت شهرهای جدید بیاید اما این اتفاق دلیلی بر رونق این شهرها نیست.
این کارشناس شهرسازی به تجربه دنیا از ایجاد شهرهای جدید اشاره و اظهار می‌کند: کشورهای دنیا سعی کرده‌اند جذابیت‌های خاصی برای این شهرها در نظر بگیرند تا بتواند جاذب جمعیت باشد زیرا مردم در آن کشورها به ناچار یا صرفاً به دلیل سرمایه گذاری به سمت شهرهای جدید نمی‌روند. برای این شهرها در ایران عملاً برندسازی نشده است.
قلمبر دزفولی عنوان می‌کند: به طور مثال در کره جنوبی، شهرهای جدیدی که در اطراف سئول ایجاد می‌شود دارای برند است، به طور مثال کاملاً هوشمند است اما شهرهای جدید ما عملاً کیفیت مسکن مناسب، شرایط زیرساختی مناسب، در برخی موارد حتی دسترسی مناسب به شهر مادر و امکانات حمل و نقل انبوه را ندارد.
وی ادامه می‌دهد: تنها اتفاقی که برای این شهرها افتاده، این است که سکونتگاه‌هایی ایجاد شده و مردم به ناچار در این شهرها ساکن شده‌اند و این افزایش جمعیت بعداً معضلاتی را برای مردم و مدیریت شهرهای مادر و اصلی ایجاد می‌کند.
این کارشناس شهرسازی تصریح می‌کند: رفت و آمد ساکنان شهرهای جدید به شهرهای اصلی یک معضل و دغدغه است که طی چند سال اخیر بسیار تجربه کردیم، به علاوه این شهرها هویت و برند مشخصی برای خودشان ندارند و صرفاً به دلیل شرایط خاص اقتصادی است که مردم به سمت این شهرها سوق پیدا کرده‌اند.
قلمبر دزفولی عنوان می‌کند: در حال حاضر برای بسیاری از شهرهای جدید، عناوینی مثل شهر جدید پایدار و شهر جدید هوشمند مطرح می‌شود اما به هیچ وجه این قالب‌ها را پیدا نکرده و صرفاً بکار بردن یک لفظ است.
مشکلات شهرهای جدید در پی افزایش ناگهانی جمعیت
وی تاکید می‌کند: چنانچه رشد جمعیت این شهرها به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد به خصوص اقتصاد مسکن ادامه پیدا کند و کنترل نشود، مشکلات و مسائل شهرهای اصلی و مادر را کم نخواهد کرد و این شهرها بعداً محل‌هایی با کیفیت برای سکونت نخواهند بود زیرا زیرساخت‌های لازم و با کیفیت وجود ندارد و مشکلاتی بر مشکلات قبلی اضافه خواهد شد.
این کارشناس شهرسازی خاطرنشان می‌کند: در شرایط امروزی نگاه مدیران به فردا نیست بلکه نگاه آنان به امروز است که آن را چگونه بگذرانند و صرفاً در لحظه فکر می‌کنند، این مشکلی است که ما داریم و این شهرها علاوه بر مسائل امروزی بعداً نیز مشکلات جدیدی را به خاطر در اختیار نداشتن خدمات و رشد جمیعت پیدا می‌کنند.
قلمبر دزفولی می‌افزاید: بزرگ‌ترین مسئله‌ای که این شهرها برای شهر اصلی ایجاد می‌کند، رفت و آمد و مسئله ترافیک است که این خود موجب اتلاف هزینه و زمان شهروندان می‌شود، به علاوه بافت‌های اجتماعی شهرهای جدید همگونی و همگنی لازم را ندارند و همین امر موجب ایجاد معضلات اجتماعی و افزایش جرائم می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: گزارش‌های انتظامی در شهرهای جدید زیاد است و تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز نیز برای این شهرها در آینده مسئله ساز خواهد بود.
در همین ارتباط امیر حسین شبانی، کارشناس شهرسازی خاطرنشان می‌کند: حس تعلق و هویت اجتماعی نمی‌تواند در طی مدت کوتاهی شکل بگیرد، ریشه‌های ایجاد شهرهای جدید به درستی نتوانسته است در یک بستر جغرافیایی خودش را پایدار کند و به تثبیت برساند، در واقع شهرهای جدید به عنوان مکانی ثابت برای ماندن و زیست اجتماعی در نظر گرفته نشده است.
وی اظهار می‌کند: بنابراین این شهرهای جدید به جای اینکه مکانی برای مانایی جمعیت باشند، تبدیل به فضایی می‌شوند که افرادی که به دلیل وضعیت اقتصادی و اجتماعی در حال حاضر امکان ورود به شهر بزرگ را ندارند، در آن ساکن می‌شوند؛ بنابراین افراد حس تعلقی به مکان مورد نظر نداشته و در تلاش هستند به مادر شهر وارد شوند در حالی که این امکان برای آنان وجود ندارد.
این کارشناس شهرسازی تاکید می‌کند: هویت اجتماعی در این شهرها باید مورد توجه قرار بگیرد و بستری از تعاملات اجتماعی را میان فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف در مجموع شهر داشته باشیم و این ساکنان در فضایی از پیش اندیشیده شده از نظر زیبایی‌شناسی و هویت اجتماعی در کنار یکدیگر زندگی کنند، اما متأسفانه شهر جدید تنها به عنوان نقطه وسط و اتصالی میان شهر کوچک و روستا با کلانشهر در نظر گرفته شده است که به دلیل شرایط اقتصادی حاکم با امکانات و زیرساخت‌های محدود تنها جاذب جمعیت بوده‌اند.
نظر شما