به گزارش خبرنگار ایمنا، با شیوع بیماری کرونا مراکز آموزشی مجبور به برگزاری جلسات آموزشی به صورت آنلاین شدند و به لطف پیشرفتهای بسیار در زمینه فناوری و دسترسی به اینترنت، برگزاری کلاسهای آموزشی به صورت آنلاین برای دانشآموزان به راحتی امکانپذیر شده است. در آموزشهای آنلاین لپتاپ و تلفنهای هوشمند جایگزین کتابها شد و معلمان که قبلاً به صورت حضوری تدریس میکردند به صورت اینترنتی با دانشآموزان در ارتباط هستند و محل تدریس از مدارس به خانه تغییر پیدا کرد، اما در این میان نقش والدین در آموزش آنلاین دانشآموزان میتواند بسیار مؤثر باشد و امروز والدین وظیفه مهمی در برابر فرزندان خود در آموزش آنلاین دارند. در این بین روانشناسان هشدار میدهند که پیامدهای طولانی مدت آموزش از راه دور میتواند برای سلامت کودکان مخاطرهآمیز باشد.
آموزش غیرحضوری و نقش پررنگ خانواده در بالا بردن سواد اجتماعی فرزندان
حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در خصوص اینکه کارکردهایی که محیط مدرسه دارد در هیچ کتابی یافت نمیشود، اظهار میکند: دانشآموزان در مدرسه علاوه بر یادگیری مباحث آموزشی، موضوعاتی مثل نظم و مسئولیتپذیری اجتماعی، احترام به دیگران، پشتکار، آشنایی با هنجارها و ارزشهای اجتماعی، فرهنگی و احترام به تفاوتها را در تعامل با سایر دانشآموزان و اولیای مدرسه میآموزند.
وی معتقد است که بخشی از مهارتهایی که دانشآموزان در مدارس فرامیگیرند در هیچ کتاب و جزوهای یافت نمیشود و بسیاری از فعالیتهایی که کودکان باید در مدرسه آموزش ببینند در شرایط خانه ماندن یا مهیا نمیشود یا کمرنگ میشود.
موسوی چلک با تأکید بر اینکه حضور دانشآموزان در مدرسه در شرایط عادی به سلامت اجتماعی آنها بیشتر کمک میکند، ادامه داد: ماندن در خانه دانشآموزان را از خطر ابتلاء به کرونا حفظ میکند اما آنها را در معرض مخاطرات دیگری قرار میدهد. خانه در شرایط کنونی و با تکیه بر فضای مجازی نمیتواند بخشی از کارکردهای مدرسه را بهطور کامل جبران کند. تا ماههای قبل از شیوع کرونا، ترویج این تعاملات با دیگر دانشآموزان و گروههای همسن و سال بر عهده اولیای مدرسه بود و اکنون خانوادهها نقش پر رنگتری در شرایط کرونایی برای حفظ سلامت روان، بالا بردن سواد اجتماعی، مهارتها، کارهای گروهی، نیکوکاری و کارهای داوطلبانه ایفا میکنند.
لزوم آموختن زمان و شیوه استفاده از تکنولوژی به فرزندان
احسان کاظمی دکترای روانشناسی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا، اظهار میکند: برای استفاده از هر وسیلهای باید به فرزندان زمان و شیوه استفاده از آن را بیاموزیم به علاوه لازم است فرزندان ممنوعیتها و مرزهای استفاده از وسیله را بدانند. در درجه اول اینکه کودک بداند زمان استفاده از وسیله چه زمانی است و این مانند زمانی است که کودک میخواست مشق بنویسد و آخر شب زمان مشق نوشتن نبوده است.
وی، اضافه میکند: در چنین ایامی کودک اگر بخواهد تکالیف خود را از طریق این نوع تکنولوژیها انجام دهد باید زمان انجام آن را یاد بگیرد و زمانی که کودک از فضای شبکه شاد استفاده میکند، باید خانواده شرایط و موقعیت مناسب برای آموختن کودکان را در خانه ایجاد کنند.
وی معتقد است به طور یقین آن کیفیتی که آموزش حضوری دارد، آموزش آنلاین نخواهد داشت. به همین دلیل پدر و مادر باید این مسئله را در نظر بگیرند که شرایط مناسب را برای استفاده کودک فراهم کنند. یعنی زمان و شیوه استفاده از تبلت و موبایل را به کودک آموزش دهند.
این روانشناس، تاکید میکند: باید دانش آموز بفهمد زمان درس خواندن به سراغ تبلت و موبایل برود نه زمانهای دیگر و ساعتهایی را هم برای بازی و ورزش اختصاص دهد که زمان بندی و مدیریت این مسئله بر عهده خانواده است.
کاظمی تاکید بر این نکته دارد که باید والدین ممنوعیتها و محدودیتهای استفاده از تکنولوژیهای روز را به فرزندان بیاموزند و ادامه داد: ضروری است که پدر و مادر با نظارت دقیقتری به آنها تفهیم کنند که وارد همه سایتها نشده و استفاده نادرستی از ابزار نداشته باشند.
وی تصریح میکند: متأسفانه طی چند ماه گذشته و با شیوع کرونا ویروس دانش آموزان تمام وقت در خانه بودند و والدین به خصوص مادران با داشتن این تجربه، نگران از حضور دائمی آنها در منزل بودند. همچنین بار آموزشی بچهها روی دوش آنها بیشتر شده بود و از طرفی نگرانی تهدید ابتلاء به کرونای فرزندان را هم داشتند.
این مشاور خانواده افزود: ناآشنایی والدین به خصوص مادران در چگونگی استفاده از فضای مجازی برای آموزش و موارد دیگر دست به دست هم داد و تجربهای ناخوشایند ایجاد کرد و والدین هنوز این ناراحتی را دارند که یک سال تحصیلی تمام باید به دانش آموزان در آموزش آنلاین کمک کنند.
والدین انرژی منفی به کودکان منتقل نکنند
کاظمی تصریح میکند: در شرایط کنونی باید والدین با فرزندان صبوری کنند و انرژی منفی به کودکان منتقل نکنند چرا که فرزندان هم شرایط سختی را طی میکنند که به این صورت آموزش میبینند. نکته دیگری که باید والدین مد نظر قرار دهند اینکه آموزشهای جایگزینی مانند آموزش تعاملات اجتماعی، آموزش فعالیتهای فیزیکی در محیطهای باز و فعالیتهای فوق برنامه با حفظ دستور العمل های بهداشتی را در برنامه دانش آموز قرار دهند تا با نرفتن به مدرسه دچار کمبود فعالیتهای حرکتی نشود.
وی میافزاید: زمانی که دانش آموز به مدرسه میرفت حداقل روزی چهار ساعت با دیگران ارتباط داشت و نظرات آنها را میشنید و با احساسات دیگران مواجه بود. در حال حاضر باید کودک ارتباط با دوستان را داشته باشد به اندازهای که آسیب به سلامت او وارد نشود. دانش آموز باید مهارتهای اجتماعی را در شرایط فعلی بیاموزد و والدین نگذارند که فرزندان از کسب تجربههای اجتماعی محروم شوند.
این روانشناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه بچهها در آکواریوم زندگی نمیکنند، اظهار میکند: باید پدر و مادر مکانهایی را که میدانند آلودگی کمتری دارد برای تعاملات فرزندان انتخاب کنند و در حال حاضر که به دلیل شیوع بیماری کرونا معاشرتهای خانوادگی و فامیلی کم شده شرایطی را فراهم کنند تا کودکان بتوانند با هم سن و سالهای خود در بین اقوام و فضای مجتمع مسکونی که ساکن هستند ارتباط برقرار کنند.
وی ادامه میدهد: در کنار تعاملات فامیلی باید والدین نرم افزارها و برنامههایی را مهیا کنند تا به کودکان تعاملات اجتماعی را یاد دهد و پیوسته این موارد را با فرزندان تمرین کنند و این بخش مهم را فراموش نکنند به دلیل اینکه مشخص نیست که ویروس کرونا چه زمانی از بین میرود.
کاظمی با اشاره به اینکه یادگیری مشارکتی، یادگیری مهارتهای اجتماعی و ارتباطات کلامی از مواردی هستند که کودکان در مدارس داشتند، میگوید: در حال حاضر با انجام آموزشهای آنلاین و استفاده بیش از اندازه از تبلت اطلاعات دیداری کودکان افزایش مییابد و اطلاعات شنیداری و حرکتی آنها کند میشود. بنابراین باید والدین نظارت کافی داشته باشند و کودکان را در استفاده از فضای مجازی تنها نگذارند، پدر و مادر با فرزندان کار کنند و این فعالیت بیشتر عاطفی، احساسی، لمسی و فیزیکی باشد و تمرکز بر فراگیری درس زیاد نشود. میتوانند بسیاری از آموزشها را هنگام کار کردن با تبلت با شیوه شادتری به دانش آموز در منزل یاد دهند.
نگرانیهای بیشتر برای آموزش آنلاین کلاس اولیها
این مدرس خانواده در خصوص نگرانی بیشتر خانواده از نحوه آموزش کلاس اولیها اظهار میکند: در شرایط بحرانی کنونی نگرانیها بیشتر برای کلاس اولیهاست که میخواهند خواندن و نوشتن را بیاموزند، به طور یقین از طریق فضای مجازی دچار مشکل خواهند بود. پدر و مادر باید در این زمینه کمک لازم را به آنها داشته باشند به دلیل اینکه آنها مطمئنترین افراد برای آموزش به فرزند هستند و لازم است که والدین در این زمینه آموزش دیده و بدانند با چه شیوهای میتوانند خواندن و نوشتن را به کودک یاد بدهند.
وی تصریح میکند: بهتر بود برنامهای در صدا و سیما یا نرم افزار شاد به والدین طریقه آموزش صدا کشیها، هجی کردنها، تمرین خط و الفبای فارسی را آموزش میداد در این صورت پدر و مادر میتوانستند کمک زیادی به معلم و البته در آموزش فرزند خود داشته باشند. از سوی دیگر چه بخواهیم و چه نخواهیم تکنولوژی بر همه جنبههای زندگی سایه میافکند اگر چه به دلیل شیوع کرونا باید کودکان آموزش آنلاین ببینند اما زمانی میرسد آموزشهای حضوری به دلایل مختلف آلودگیهای هوا، ترافیک، تراکم جمعیت و موارد دیگر کمتر میشود و آموزشهای آنلاین خواه ناخواه گزینه ضروری برای انتخاب جایگزین است.
کاظمی با تاکید بر لزوم آموزش تکنولوژیهای جدید به والدین میگوید: در ۱۰ سال گذشته خرید اینترنتی، خدمات دولت الکترونیک به مرور زمان ایجاد شد و آموزش هم وارد این حیطه خواهد شد بنابراین باید شیوه استفاده از فضای مجازی را ابتدا والدین و سپس فرزندان بیاموزند، هر وسیلهای که والدین برای کودکان تهیه میکنند باید فرهنگ استفاده از آن را هم به او یاد بدهند به فرزندان تفهیم کنند چه زمانی از وسیله استفاده کنند و به بهانه درس خواندن همیشه تبلت در دست نباشند. نظارت دائمی پدر و مادر بر رفتار فرزندان و داشتن سواد رسانهای برای آموزشهای آنلاین امری واجب است.
آموزش آنلاین در شرایط بحرانی گزینه مطلوبی است
مجتبی ناجی معاون اجتماعی بهزیستی استان اصفهان به خبرنگار ایمنا، میگوید: در حال حاضر این ویروس فراگیر شده و اگر کودکان بخواهند در محیط مدرسه قرار بگیرند سلامت جسمی و بهداشتی آنها به مخاطره میافتد. همیشه حفظ سلامت اولویت اول را دارد بعد از آن آموزش و اجتماعی شدن دانش آموز مهم است. بنابراین تصمیمی که اکنون اتخاذ شده به عنوان اولویت اول نیست بلکه آموزش آنلاین ضمیمه آموزشهای حضوری شده و برای تکمیل محتوای آموزشی که باید دانش آموزان دریافت کنند، آموزش آنلاین در شرایط بحرانی کنونی گزینه مطلوبی است.
وی میافزاید: اگر فرض کنیم از نظر زمانی در موقعیتی بودیم که مانند ۵۰ سال گذشته دسترسی به آموزشهای الکترونیکی نداشتیم به طور یقین اوضاع بدتر بود، در حال حاضر آموزشهای الکترونیکی بستری در شرایط بحرانی و در خدمت آموزش است و این اتفاق به این معنا نیست که این آموزشها جایگزین آموزشهای حضوری شدند، در واقع همه اینها مکمل آموزشهای حضوری است.
این روانشناس تصریح میکند: تجربه نشان داد که آموزش غیرحضوری میتواند گزینهای برای آموزش به دانش آموزان باشد. شاید بعد از اینکه از بحران کرونا عبور کردیم همچنان آموزشهای الکترونیکی به عنوان ضمیمه آموزشهای حضوری در دستور کار آموزش و پرورش قرار گیرد.
وی در خصوص پیامدهای آموزش آنلاین در شرایط کنونی، اظهار میکند: به نظرم پیامدهای مثبت آموزش الکترونیکی بیش از عوارض آن است. از عوارض این نوع آموزشها تأمین نشدن زمینه رشد اجتماعی، مهارتهای ارتباطی و رفتار بین فردی دانش آموزان در فضای مجازی است، اما از سوی دیگر اگر دانش آموزان وارد فضای واقعی و حضوری شوند امکان ابتلاء به این ویروس در بین آنها افزایش مییابد.
راهکارهای موقتی برای افزایش مهارتهای اجتماعی
ناجی اظهار میکند: با توجه به شرایط اپیدمی کرونا بیشتر مسئولیت آموزش بر عهده خانوادههاست. با توجه به اینکه رشد شخصیتی کودکان بیشتر در مدرسه شکل میگیرد به خانوادهها برای افزایش مهارتهای اجتماعی فرزندان با توجه به شرایط فعلی توصیه میکنیم به دلیل اینکه در شرایط خاصی قرار دهیم راهکارهای موقتی را خانوادهها در دستور کار قرار دهند. روابط بین اعضای خانواده از نظر ارتباط بین فردی تقویت شود اما لازم است که خانواده به این موضوع بها دهد.
وی اضافه میکند: خانواده باید در این وضعیت در نظر بگیرد به دلیل اینکه بخشی از وقت شبانه روزی دانش آموز از طریق آموزشهای مجازی و الکترونیکی گرفته میشود بقیه تفریحات، اوقات فراغت و وقت گذرانی های فرزندان از طریق روابط دنیای واقعی باشد.
معاون اجتماعی بهزیستی استان اصفهان، تصریح میکند: در حال حاضر که کودک از طریق کلاسهای مجازی آموزشها را دریافت میکند باید دیگر تفریحات مجازی مانند بازیهای رایانهای یا تماشای فیلمهایی که جنبه سرگرمی دارند را به حداقل برسانند. به دلیل اینکه در کانون خانواده نمیتوانند بازیهای تحرک دار انجام دهند و ضروری است والدین بازیهای فکری و ارتباطی فرزندان را افزایش دهند.
ناجی با تاکید بر لزوم کاهش بازیهای رایانهای و اشتغالات فضای مجازی کودک، اظهار میکند: اگر کودک تمام وقت در فضای مجازی باشد دچار عوارض فیزیولوژیک و خستگی جسمی_فیزیکی میشود و همه اندامهای او مانند چشم و مغز درگیر دنیای مجازی خواهد شد. بنابراین خانوادهها باید بازی رایانهای فرزندان را تبدیل به بازیهای فیزیکی یا تفریحات سالمتری کنند یا وقتهای آزاد آنها را با انجام کارهایی غیر از فعالیت با موبایل و رایانه طی کنند.
نظر شما