به گزارش خبرنگار ایمنا، این پروژه عربی جدید می‌تواند اتحادیه مشابه با اتحادیه اروپا در جهان عرب تلقی شود، بطوری که سه کشور یاد شده از منافع اقتصادی و سیاسی برخوردار شده و زمینه را برای ورود دیگر کشورهای عربی به این طرح فراهم سازد.
الکاظمی در توضیح این پروژه اعلام کرده که با اجرای این طرح، تبادل سرمایه و فناوری بین سه کشور مصر، اردن، عراق به صورت آزاد انجام خواهد شد.
در چارچوب این طرح مقرر شده ایجاد خط لوله نفتی بصره-عقبه-قاهره با هزینه ۱۸ میلیارد دلاری در دستور کار قرار گیرد.
طی این طرح، اردن و مصر انتظار دارند عراق، نفت را با تخفیف ویژه به آنها واگذار کند و در مقابل بغداد از مصر و اردن برق وارد کند.
به عبارت دقیق، کلمه طرح شام جدید نوعی همکاری متقابل نفت در برابر سرمایه‌گذاری و توافقنامه‌های اقتصادی میان سه کشور است.
هم اکنون برخی از مقامات سیاسی عراقی، این طرح را برای بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی کشور عراق مفید ارزیابی می‌کنند و معتقد هستند که پروژه شام جدید می‌تواند بخشی بزرگی از مشکل بیکاری و اشتغال شهروندان عراقی را حل و فصل کند؛ لذا در اجرایی شدن و به نتیجه رسیدن این پروژه از دولت مصطفی الکاظمی حمایت می‌کنند.
با این اوصاف، برخی ناظران نیز معتقد هستند که این طرح از اساس با شبهاتی همراه بوده و نتیجه مورد انتظار را به همراه نخواهد داشت.
در سطح ابتدایی کانون اصلی طرح شام جدید بر همکاری اقتصادی، فناوری و سرمایه‌گذاری میان طرفین متمرکز شده است، اما در عمل تنها کافی است که به سطح مبادلات کنونی میان سه کشور توجه شود.
سه کشور عراق، مصر و اردن تولید ناخالص داخلی‌ای به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار دارند، اما حجم مبادلات عراق و مصر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار، عراق و اردن حدود یک میلیارد دلار و مصر و اردن کمتر از یک میلیارد دلار است.
بر اساس طرح شام جدید، کشورهای اردن و مصر خواهان انتقال نفت عراق به کشورهای خود با تخفیف ویژه هستند که به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی‌سد و حتی در صورت موافقت دولت عراق با چنین درخواستی، این پارلمان و افکار عمومی عراقی است که به طور حتم اجازه نخواهند داد ثروت ملی عراق با چنین نرخی در اختیار این کشورها قرار بگیرد.
طرح شام جدید نیازمند هموار شدن و وجود زمینه‌های ارتباطی در سطح قابل قبول است، اما آن‌چه اکنون شاهد آن هستیم این بوده که هیچ گونه زمینه ارتباطی قابل توجهی برای همکاری میان این سه کشور وجود ندارد.
اکنون در ظاهر این طرح بیانگر همکاری اقتصادی میان سه کشور عربی مصر، اردن و عراق است و رونق اقتصادی عربی را در منطقهدنبال می‌کند؛ اما در حقیقت باید پرسید چه هدفی در درون و عمق این طرح نهفته شده است؟
پروژه شام جدید تنها جنبه تبلیغاتی دارد
عبدالرسول شبیبی، کارشناس مسائل منطقه‌ای می‌گوید که هفته گذشته، مصطفی الکاضمی نخست، وزیر عراق در نشست سران سه کشور عراق، مصر و اردن در امان طرح «شام جدید» را مطرح کرد که این در راستای بهبود شرایط اقتصادی در این سه کشور است.
به گفته وی، در حال حاضر کشورهای عراق، مصر و اردن در راستای کاهش قیمت جهانی نفت و گسترش ویروس کرونا با بحران اقتصادی رو به رو هستند و طبیعی است که هر سه کشور طرح‌هایی با محوریت اقتصادی برای برطرف کردن چالش‌های موجود مطرح کنند، البته به نظر می‌رسد پروژه شام جدید تنها جنبه تبلیغاتی دارد؛ زیرا تحقق این طرح مستلزم به موضوعات مختلفی است که با توجه به شرایط منطقه به نظر نمی‌رسد اجرای آن امکان پذیر باشد.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه‌ای، نظام سیاسی عراق پارلمانی بوده و نخست وزیر منتخب احزاب و گروه‌های سیاسی است؛ بنابراین هرگونه توافقنامه بین‌المللی در عراق مستلزم تأیید اکثریت نمایندگان پارلمان است که در حال حاضر اکثریت آنها را شیعیان تشکیل می‌دهند.
رژیم صهیونیستی پشت پرده شام جدید است
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است که نشست سه جانبه مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق، ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در راستای ورود عراق به مجمع پان‌عربی و فاصله گرفتن از حلقه اعتقادی خود است.
به گفته وی، الکاظمی سعی دارد با پیشنهاد طرح‌هایی ماندد پروژع شام جدید از میزان وابستگی عراق به تهران بکاهد و به سمت کشورهای عربی منطقه یعنی عربستان، اردن و مصر متمایل شود که تحقق این پروژه یک راهبرد تازه برای استفاده از امکانات اقتصادی عراق است.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، طبق این طرح، عراق تمامی نیازهای نفتی اردن و مصر را تأمین می‌کند و در مقابل این دو کشور ارتباطات تجاری خود را با عراق قوت ببخشند. در این صورت حجم تبادلات تهران و بغداد به پایین‌ترین سطح خود خواهد رسید.
هانی زاده معتقد است که رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا پشت طرح شام جدید قرار دارند و به نظر می‌رسد این طرح یک بلوف سیاسی است و به هیچ سرانجام مطلوبی نخواهد رسید؛ زیرا ملت عراق به دلیل بافت اجتماعی کشورشان و نگرش اکثریت مردم به سمت مواضع ایران، اجازه نخواهند داد الکاظمی از دایره اعتقادی موجود در منطقه فاصله بگیرد و به سمت تشکیل یک جبهه عربی_آمریکایی علیه تهران حرکت کند.
وی می‌گوید که ایران در طی سال‌های گذشته هزینه‌های سنگینی برای حفظ ثبات و امنیت عراق پرداخت کرده است و مقامات سیاسی عراق نیز می‌دانند که ایران همیشه حامی صادق عراق در سختی‌ها است.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پایان با تاکید بر عدم اجرای طرح شام جدید خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر کشورهای عراق، مصر و اردن از ظرفیت لازم اقتصادی برای اجرای پروژه شام جدید برخوردار نیستند و تنها با هدف تشکیل یک جبهه عربی-آمریکایی این طرح را دنبال می‌کنند.
نظر شما