سعید رحیمی دکترای روانشناسی کودک و خانواده و استاد دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص شبکه‌های مجازی و آسیب‌های آن، اظهار کرد: ورود شبکه‌های مجازی در ایران تغییرات فرهنگی زیادی را ایجاد کرده است. این تغییرات را می‌توان در ویژگی‌های خلقی و رفتاری کودکان و نوجوانان مشاهده کرد که در این مدت باید خودمان را تجهیز می‌کردیم تا کمترین آسیب را در این حوزه داشته باشیم. به طور مثال در حوزه‌های علمی، آموزشی و تربیتی مسئولان ذیربط باید سیاست‌هایی را به کار می‌گرفتند و در واقع ابزار لازم را در جهت تولید محتوای صحیح و برخورداری از سواد رسانه‌ای کافی برای اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کردند.
وی در خصوص آسیب استفاده شبکه‌های مجازی بر کودکان، افزود: بخش اعظم آنچه توسط کودکان و نوجوانان آموخته می‌شود از طریق مشاهده است. مشاهده رفتارها به عنوان یک الگو از طریق فضای مجازی، رسانه ملی و سایر شبکه‌هایی که کودک و نوجوان با آن در ارتباط است شخصیت کودک و نوجوان را تشکیل می‌دهد، بنابراین آسیب‌ها نیز از همین طریق ممکن است به آنها منتقل شود. آسیب‌های باعث تغییر رفتار کودکان فضای خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این روانشناس کودک در خصوص لزوم وجود سواد رسانه‌ای والدین گفت: نبود سواد رسانه‌ای در بین اقشار جامعه به ویژه والدین آسیب‌هایی دارد و لازم است به پدران و مادران چگونگی استفاده از فضای مجازی را آموزش داد تا آن را در رفتارهای خود با فرزندانشان دخیل کنند.
وی با بیان اینکه سبک‌های فرزندپروری مستبدانه و سختگیرانه به شدت آسیب‌زاست، تصریح کرد: در عوامل فردی در صورتی که کودک و نوجوان ما اطلاع کافی از شیوه استفاده از فضای مجازی را نداشته باشد آسیب‌هایی مثل کلاهبرداری و سوءاستفاده از کودک و نوجوان رخ می‌دهد و بیماری‌هایی مثل کم تحرکی، پرخاشگری با حضور در فضای مجازی می‌تواند بوجود بیاید.
رحیمی کاستی مدیریتی را عامل بعدی آسیب‌های فضای مجازی دانست و افزود: این فضای مخاطره آفرین، به دلیل برنامه ریزی نشدن صحیح از سوی مدیران و مسئولان و نساختن محتوای صحیح برای کودک و نوجوان مشکلاتی را رقم زده است، در وضعیت فعلی نیاز به بسیج عمومی از سوی دستگاه‌های اجرایی مثل وزارت علوم، وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و آموزش و پرورش است تا با برنامه ریزی صحیح، تولید محتوا و سیاست سازی آسیب‌های فضای مجازی را کاهش دهند.
وی در خصوص لزوم آموزش‌های والدین گفت: الویت اول برای والدین آموزش است تا با آگاهی بخشی بتوانند فرزندانشان را از معرض آسیب‌ها دور کنند، بعد از کسب سواد رسانه‌ای والدین فهم بهتری در این خصوص پیدا می‌کنند و با توافق بین خود و کودک یا نوجوان و ایجاد فضای اعتماد بین دو طرف آسیب‌ها را کمتر می‌کنند.
این استاد دانشگاه در خصوص آسیب‌های چند ماه گذشته افزود: در ماه‌های اخیر با توجه به فضای ناشی از شیوع بیماری کرونا، استفاده از فضای مجازی شرایط اجباری را برای کودکان و نوجوانان به وجود آورده است، در واقع این قشر جامعه ما با یک شوک مواجه شد به همین دلیل آسیب‌هایی هم پیش آمد و با توجه به آینده پیش رو که آموزش مجازی ادامه پیدا می‌کند چاره‌ای جز افزایش سواد رسانه‌ای نداریم.
وی در توصیه به والدین اظهار کرد: قطعاً اگر برنامه ریزی مدونی نشود، مشکلات بیشتری در این زمینه پیش خواهد آمد. از والدین تقاضا دارم کمی برای آموزش سواد رسانه‌ای وقت بگذارند و این قضیه را جدی بگیرند، همت بیشتری داشته باشند و با مطالعه مقالات و کتب مرتبط با سواد رسانه‌ای دانش خود را افزایش دهند و با صبوری در خصوص این فضای خطرآفرین به کودکان توضیح دهند.
این روانشناس افزود: با دور کردن و منع کودکان از فضای مجازی راه به جایی نخواهیم برد. همچنین به والدین توصیه می‌کنم حضور در فضای مجازی را برای فرزندان خود الویت بندی کنند، یعنی در کنار این فضا زمینه تحرک کافی و فعالیت‌های ورزشی برای کودکان از سوی والدین ایجاد شود و باید والدین بدانند اگر استفاده این فضا مدیریت نشود آسیب‌ها بیشتر بوده و شرایط سخت‌تر می‌شود.
رحیمی در آخر تاکید کرد: استفاده از فضای مجازی نباید در حالت چشم و همچشمی قرار بگیرد، استفاده کودکان زیر سه سال از فضای مجازی، تبلت و موبایل مطلقاً ممنوع است. این سیستم‌ها روی اعصاب و روان بچه‌ها تبعات دارد و باعث ایجاد اختلالات روانی مثل بی‌قراری، زودرنجی، پرخاشگری و حواس پرتی می‌شود. البته این فضا نیاز به کنترل و نظارت هم دارد که پلیس فتا نقش ویژه‌ای در این خصوص ایفا می‌کند.
نظر شما