به گزارش خبرنگار ایمنا، ایلات متحده آمریکا دو هفته گذشته پیش‌نویس تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که از ماه‌ها پیش آماده کرده بود را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کرد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، از میان ۱۵ کشور حاضر در شورای امنیت، تنها جمهوری دومینیکن با واشنگتن همراه شد و به این قطعنامه رأی مثبت داد و یک شکست بزرگ دیگر برای آمریکا ثبت شد.
اما بامداد جمعه، ٣١ مرداد ماه، ایالات متحده آمریکا رسماً اعلام کرد که از شورای امنیت سازمان ملل خواسته تا مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند. ترامپ اعلام کرد که "مکانیزم ماشه را فعال و تمامی تحریم‌هایی را که به واسطه امضای قطعنامه٢٢٣١ در سال ۲۰۱۵ لغو شده بود بار دیگر بر ایران اعمال خواهد کرد. "
آمریکا بر اساس این نامه خواستار آن شد که سازمان ملل اقدامات خود را برای بازگرداندن همه تحریم‌های بین‌المللی ایران به دلیل پایبند نبودن آن به تعهداتش در چارچوب برجام آغاز کند. این نامه، روند ۳۰ روزهای را آغاز می‌کند که از لحاظ تئوریک می‌تواند به «بازگشت خودکار» تحریم سازمان ملل علیه ایران منجر شود.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا بلافاصله پس از درخواست آمریکا در پیامی اعلام کرد که "چون آمریکا یکطرفه در تاریخ ۸ مِی ۲۰۱۸ از برجام خارج شده و در هیچ یک از فعالیت‌های مرتبط با این توافق شرکت نکرد، نمی‌تواند به عنوان یکی از اعضای برجام از مکانیسم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ استفاده کند. "
سه کشور اروپایی نیز با صدور بیانیه مشترکی با درخواست رسمی آمریکا از شورای امنیت برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران مخالفت کرده و اعلام کردند که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شده و نمی‌تواند مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند.
آنها در این بیانیه ضمن اشاره به اینکه خروج آمریکا از برجام به مشارکت آن در این توافق خاتمه داده است، یادآور شدند که "فرانسه، آلمان و انگلیس به حراست از فرآیندها و نهادهایی که شالوده‌های چندجانبه‌گرایی را تشکیل می‌دهند، متعهدند و کماکان بر اساس هدف حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل عمل می‌کنند. "
ژانگ جون، سفیر چین در سازمان ملل متحد هم گفت که "اکثریت اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد معتقدند که آمریکا حق بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را ندارد و تلاش این کشور محکوم به شکست است."
حتی جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی دونالد ترامپ که به داشتن مواضع تند ضد ایرانی مشهور است هم به تصمیم آمریکا برای به کار گیری مکانیسم ماشه اعتراض کرده و هشدار داد که واشنگتن با این کار اعتبار حق وتوی خود در شورای امنیت را تضعیف خواهد کرد.
محمدجواد ظریف نیز صبح روز جمعه در مطلبی در صفحه اینستاگرام خود در این ارتباط نوشت که "پمپئو به خیال خودش ساز و کار بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت را فعال کرد، ولی همزمان، ایران به همراه روسیه، چین، اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه و انگلیس در نامه‌های جداگانه‌ای اقدام دولت ترامپ را غیرقانونی، بدون اثر و کان لم یکن معرفی کردند."
بر این اساس و مطابق نظر اکثریت اعضای شورای امنیت و کارشناسان روابط بین‌الملل، کاملاً مشخص و مبرهن است که دولت ترامپ، دلایل حقوقی کافی، منطقی و مشروعی را برای استفاده از مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران نداشته و دیدگاه دولتمردان آمریکایی مبنی بر اینکه دولت آمریکا برجام را کنار گذاشته و از آن خارج نشده و هرلحظه می‌تواند از بخش مربوط به مکانیسم ماشه علیه ایران استفاده کند، مشروعیت حقوقی و بین‌المللی ندارد.
حال باید دید آمریکا چرا و با چه هدفی با آگاهی از اینکه نمی‌تواند از مکانیزم ماشه استفاده کند، این موضوع را مطرح می‌کند؟ آیا اتحادیه اروپا بار دیگر از ترس واشنگتن به عهدهای خود پشت می‌کند یا مانند هفته گذشته، شکست دیگری را برای آمریکا رقم خواهد زد؟
بیشتر بخوانید:
درخواست آمریکا با مخالفت جدی اعضای شورای امنیت مواجه خواهد شد
محمود دهقان، کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است کشورهای اروپایی، چین و روسیه معتقد هستند واشنگتن در صورتی می‌تواند مکانیزم ماشه را علیه ایران فعال کند که عضوی از برجام باشد. حقوقدان‌های آمریکایی به خوبی بر این موضوع واقف هستند اما معتقدند، امضای آمریکا هنوز زیر قطعنامه ٢٢٣١ است.
به گفته وی، آمریکا در حالی پیشنهاد اعمال مکانیزم ماشه علیه ایران را مطرح کرده که معتقد است، نیازی به برگزاری جلسه وزرا و شورای داوری نیست و در صورتی که اروپا با پیشنهادش مخالفت کند، رأی آنها را وتو کرده و قطعنامه ٢٢٣١ را منحل خواهد کرد.
به عقیده این کارشناس روابط بین‌الملل با توجه به بیانیه اخیر اروپا و مواضع روسیه و چین، مکانیزم ماشه با مخالفت جدی اعضای شورای امنیت مواجه خواهد شد.
دهقان خاطرنشان می‌کند: اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران یک اشتباه است؛ زیرا بسیاری از کارشناسان معتقدند ترامپ در روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری، جنگی را در منطقه آغاز خواهد کرد.
واشنگتن می‌خواهد به وسیله فرانسه و بریتانیا مکانیسم ماشه را فعال کند
جلال ساداتیان، دیپلمات سابق وزارت امورخارجه معتقد است که در حال حاضر تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران به صورت یک جانبه در مرحله اجرا بوده و هیچ کدام از آنها بین‌المللی نیست؛ به همین دلیل با اینکه با تحریم‌های یکطرفه خود ایران را در تنگنای اقتصادی قرار داده به دنبال اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران است.
به گفته وی، آمریکا در دو هفته گذشته طرح تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت مطرح کرد تا بتواند از این طریق بر جمهوری اسلامی فشار بیشتری را اعمال کند اما شکست خورد و به همین دلیل تمامی تلاش خود را برای فعال سازی مکانیزم ماشه علیه ایران به کار گرفت.
این کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان می‌کند: آمریکا سعی می‌کند در فعال سازی مکانیزم ماشه بریتانیا و فرانسه را با خود همراه کند؛ زیرا می‌داند که خودش توانایی استفاده از آن را ندارد و برای همین می‌خواهد به وسیله کشورهایی مانند فرانسه و بریتانیا مکانیسم ماشه علیه ایران را فعال کند.
نظر شما